Naam: Tonny de Jong-Knoll
Geboorteplaats: Scharsterbrug
Geboortedatum: 17-07-1974
Hoogtepunten: Twee keer Europees kampioen allround
Stopte met schaatsen in: 2002
Burgerlijke staat: Woont samen met haar man Mark Knoll en drie kinderen Ryder (14), Nico (12) en Jasper (10) in Calgary.
Hoe is het aan de andere kant van de wereld?
"Goed! De zomervakantie is net voorbij, dus de kinderen zijn allemaal weer naar school. Canada is een prachtig land en het is er heerlijk om te wonen."
Je woont inmiddels bijna langer in Canada dan in Nederland. Hoe zit het met je Nederlands?
"Ik praat veel meer Engels, maar we hebben ook Nederlandse vrienden in Canada. Dan wordt er half Nederlands, half Engels gesproken. Soms kom ik niet meer op het Nederlandse woord en sommige dingen druk je beter uit in het Engels. Mijn grootste probleem met de Nederlandse taal is de zinsopbouw."
Heb je veel contact met je familie?
"Ja, via WhatsApp, Facebook of Instagram spreken we elkaar geregeld. Mijn moeder komt ook elk jaar deze kant op, maar mijn vader ziet het niet meer zitten om zo ver te vliegen. Zelf kom ik ook niet zo vaak meer in Nederland. Met Kerst waren we er vier weken en in de zomer van 2016 vijf weken. Daarvoor was ik er in 2010 voor het laatst. Ik mis Nederland eigenlijk niet en ik zou ook niet meer terug willen naar Nederland."
Hebben de kinderen überhaupt iets met Nederland?
"Ze hebben allemaal een Canadees en Nederlands paspoort. Toen we met Kerst in Nederland waren, hebben de oudste twee nog meegedaan aan een paar veldrijdwedstrijden. Ryder en Nico zijn helemaal gek van mountainbiken en veldrijden. Ryder kon zelfs al meedoen aan het NK. En de jongste? Die vindt ijshockey en lacrosse mooi om te doen. Ha, dan zit ik als ouder toch nog in een koude hal!"
Welke taal spreken zij?
"Engels. Toen ze nog wat jonger waren, heb ik ook Nederlands met ze gepraat, maar dat leverde naar verloop van tijd problemen op. Toen Nico in de kleuterschool kwam, had ze spraakles nodig, omdat ze bepaalde dingen niet op z'n Engels kon uitspreken. Daar voelde ik me wel een beetje schuldig over. Vanaf toen hebben we het Nederlands maar gelaten. Ryder kan trouwens best goed Nederlands, Nico en Jasper wat minder."
Kun je ons vertellen wat er na het na het schaatsen allemaal op je pad is gekomen?
"Tijdens de laatste jaren van mijn carrière heb ik een huizenbouwbedrijf opgezet samen met een vriend in Canada. Nadat ik stopte met schaatsen ben ik hier naar school gegaan en daarna ben ik onder andere makelaar geweest en interieur designer. Ik vond het leuk om met dit soort dingen bezig te zijn, alleen moest je veel adverteren en ik had geen zin om er veel geld in te stoppen. Verder ben ik personal trainer geweest en heb ik twee jaar een juniorenteam getraind in de Olympic Oval. Op dit moment heb ik geen vaste baan en ben ik druk bezig met de verbouwing van ons huis. Twee jaar geleden zijn we verhuisd en we vonden het tijd om het huis – dat stamt uit 1952 – op te knappen. Inmiddels zitten we in de afrondende fase, dus wordt het bijna weer tijd voor wat nieuws, haha. Ik vind het vooral leuk om creatief bezig te zijn en ben gek op schilderen en knutselen."
Je stopte op je 27e met schaatsen, dat is voor schaatsbegrippen vrij jong. Heb je nooit spijt gehad dat je toen bent gestopt?
"Nee, absoluut niet. Ik heb heel erg genoten van mijn carrière en heb veel geleerd, maar ik ben op een goed moment gestopt. Qua niveau had ik zeker nog door kunnen gaan, maar ik had veel belang bij andere dingen in het leven. De voornaamste reden was dat ik graag kinderen wilde. Sommige mensen kunnen het moederschap heel knap combineren met topsport, maar dat zag ik niet zitten. Ik was op het eind van mijn carrière al met andere dingen bezig, zoals mijn bedrijfje en dan kun je er niet meer met de volle 100 procent voor gaan. Ik was bovendien van plan om in Calgary te gaan wonen en wist dat ik daar niet van mijn naam kon leven. Ik vond dus dat ik terug naar school moest en heb toen de studie binnenhuisarchitectuur gedaan."
Jullie wonen dicht in de buurt van het schaatsstadion. Ben je er vaak te vinden?
"Alleen als er een grote wedstrijd is eigenlijk. Twee jaar geleden zijn Mark en ik één of twee keer per week met Nico meegegaan om te kijken of ze het schaatsen leuk vond. Ze vond het wel leuk, maar ze vond het mountainbiken en veldrijden leuker. Ik had het leuk gevonden als er iemand was gaan schaatsen, maar ik vind het belangrijker dat ze iets doen waar ze plezier in hebben. Of ik zelf nog schaats? Soms in november of december als de meren bevroren zijn."
Heb je nog contact met schaatsers?
"Afgelopen zomer was Bob de Jong hier met zijn vriendin en hebben we samen vakantie gevierd. Verder heb ik nog veel contact met Anni Friesinger, Martin Hersman, Erben Wennemars, Mark Tuitert en Peter Müller als hij in de buurt is. Wat dat betreft is het wel grappig dat hier regelmatig grote wedstrijden zijn, dan komen ze weleens langs."
Wat was, als je terugkijkt op je eigen carrière, je hoogtepunt?
"Mijn twee Europese allroundtitels in Heerenveen! Zulke meerdaagse toernooien vond ik altijd het leukst. Het was tevens heel bijzonder dat ik de eerste vrouw was sinds Atje Keulen-Deelstra die de Europese allroundtitel wist te winnen. En dan ook nog eens op de klapschaats. Nee, dat soort weekenden vergeet je nooit meer."
Jij was de eerste vrouw die goed overweg kon op de klapschaats. Herinner je je nog hoe dat ging?
"Samen met een aantal dames uit de ploeg durfden we die stap in het pre-olympische seizoen wel te zetten. Voor ons pakte het goed uit, maar ik besef me goed dat het ook anders had kunnen aflopen. Toen ik bij een World Cup in Berlijn voor het eerst de Duitse vrouwen versloeg, wist ik niet wat me overkwam. Ik dacht eerst dat er iets mis was met de tijden. De Duitse vrouwen stonden als een muur, daar kon je niet van winnen. Dat ik toen van ze won, gaf zo'n geweldig gevoel!"
Je werd in 1997 dankzij je Europese titel Sportvrouw van het Jaar. Hoe bijzonder was het om die te winnen?
"Ik was heel vereerd en blij met de prijs. Toch betekent het voor mij nu nóg meer dan toen. In Canada is het namelijk ontzettend bijzonder om zo'n prijs te hebben."
Had je als klein meisje ooit gedacht dat je zo goed zou worden?
"Daar hoopte ik wel op. Toen ik klein was, zaten er maar zes vrouwen in het Nederlands team en vond ik het al fantastisch als ik bij de Friese selectie zou mogen rijden."
Wat was het dieptepunt uit je carrière?
"Hoewel het eerste jaar onder Peter Müller supergoed ging, ging het het derde jaar niet meer zo goed. Ik was de enige vrouw in de ploeg en raakte op een gegeven moment ontzettend overtraind. De arts bevestigde het, alleen Peter zag het niet, waardoor we weleens met elkaar botsten. Het dieptepunt was dat Peter tijdens een wedstrijd met zijn armen over elkaar op de baan stond en mij helemaal niet coachte. Hij vond dat ik slecht reed. Zo is Peter dan ook wel. Nu is het allemaal weer oké hoor!"
Wat is je nog meer bijgebleven van die jaren als schaatsster?
"Ik vond het altijd leuk dat we met alle landen leuk contact hadden. We zochten elkaar overal op: op de slaapkamer of in de lobby van het hotel en dan gingen we ouwehoeren of spelletjes spelen. Het frappante was dat we op de ijsbaan weer concurrenten waren. Dat was soms ook wel moeilijk. Met Anni had ik ontzettend veel lol, maar op het ijs moest je de knop omzetten en geconcentreerd zijn."
Wat heeft het topsportleven jou gebracht?
"Behalve een man en een gezin heeft het topsportleven mij heel veel geleerd. Als individuele sporter ligt het altijd aan jezelf. Je kunt je niet schuilen achter een ander. Als topsporter leer je de juiste mindset te krijgen en daarmee kom je heel ver. Ik heb gezien in het leven erna dat veel mensen de kantjes ervan af lopen. Dat geeft verder niet, maar je ziet het verschil tussen een topsporter en niet-topsporter meteen."
Een week na het interview kwam Tonny nog even in het nieuws nadat de Canadese tennisster Bianca Andreescu de US Open had gewonnen. De 19-jarige tennisster had Tonny een jaar eerder om advies gevraagd hoe ze zich als jonge sporter staande moest houden. Hoe ze bij elkaar terechtkwamen? "De oom van mijn man is een vriend van de familie Andreescu."
1. Hoe is het met Beorn Nijenhuis? 'Onderzoek naar de zwabbervoet intrigeert me'
2. Hoe is het met Gretha Smit? 'Heb het prachtig gehad als topsporter'
3. Hoe is het met Jochem Uytdehaage? 'Het is een voorrecht om te mogen sporten'
4. Hoe is het met Annamarie Thomas? 'De sportdiscipline van toen is helemaal weg'
5. Hoe is het met Simon Kuipers? 'Het waakvlammetje is een grote vlam geworden'
6. Hoe is het met Natasja Bruintjes? 'Ik had tijd nodig om tot mezelf te komen'
7. Hoe is het met Hilbert van der Duim? 'Ik hield wel van een lolletje'
