Berga (midden op bovenstaande foto), die Europees kampioen inlineskaten op de marathon werd in 2010 en meerdere marathonoverwinningen behaalde op het ijs, maakte een harde klap tijdens een fietstocht met een paar trainingsmaten in het bos. “Ik reed door een plas, die iets dieper was dan ik had verwacht. Het achterwiel gleed weg, waardoor ik over de kop vloog. Mijn bril lag een paar meter verderop en ik had een flinke draai gemaakt met mijn nek”, vertelt de inmiddels assistent-coach bij Jumbo-Visma uit Hoogeveen, die destijds in voorbereiding was op het skeelerseizoen van 2021.
De man van de lange adem besefte niet meteen de ernst van de situatie. “Ik was niet op mijn hoofd gevallen, daarom ik legde niet de link met een hersenschudding. We zijn gewoon doorgefietst. Volgens de jongens was ik tien minuten daarna wel behoorlijk stil. Ik dacht een hongerklop te hebben. Wist ik veel.”
De week na de val begonnen de symptomen te komen. Berga werd twee keer ‘s nachts wakker van de misselijkheid, maar hij besteedde er geen aandacht aan. Tijdens een trainingskamp de week erna realiseerde hij zich pas dat zijn val ernstige gevolgen had. Zijn hartslag ging sterk omhoog en hij kreeg aanhoudende hoofdpijn. “Ik heb de gehele trainingsstage nog vol meegedraaid. De testresultaten lieten al wel verslechterde uitslagen zien. De trainers vroegen me: ‘Wat is er aan de hand?’ Ik kon er geen antwoord op geven, totdat ik het verband legde met mijn crash op de mountainbike. De laatste dag van het kamp heb ik niet meer mee kunnen doen. Ik ben naar huis gereden, waar ik nauwelijks meer uit mijn ogen kon kijken. Het besef kwam: ik moet toch maar eens wat rust nemen.”
Berga benadrukt het belang van rust in de vroege stadia van een hersenschudding om volledig herstel en het vermijden van verdere complicaties te waarborgen. Hij erkent dat het verleidelijk kan zijn om snel weer intensief te trainen, maar de oud-atleet waarschuwt dat dit tot een terugslag kan leiden. “Ik wilde wel een beetje bezig blijven. Qua belastbaarheid hebben we van alles geprobeerd en rustig opgebouwd, maar het schaatsseizoen stond ook alweer voor de deur. Te vaak werd ik teruggeworpen. Vooral pijn in mijn nek en hoofd, dat doortrok naar mijn ogen. Tijdens de Marathon Cup in Tilburg in december moest ik de wedstrijd na twee ronden staken. Het was klaar; mijn energietank was volledig leeg.”
Een opvallend aspect van Berga's verhaal is hoe hij zich pas later volledig bewust werd van de ernst van zijn blessure en hoe deze zich manifesteerde. Hij merkt op dat het lastig is om hersenschuddingen te herkennen, omdat de symptomen soms subtiel zijn en pas na verloop van tijd toenemen. Ook laat hij weten dat het herstelproces voor iedereen anders is en het cruciaal is om naar je lichaam te luisteren. “Je kunt beter iets breken. Mensen om je heen zien nauwelijks iets aan je. Als ik te ver ging, kreeg ik extreem witte wallen onder mijn ogen. Alsof er weinig doorbloeding was.”
De schaatser uit Hoogeveen was net 38 en besloot die avond in Tilburg zijn topsportcarrière per direct te beëindigen. “Het was heel even lastig, maar ik heb er geen wrok aan overgehouden dat ik mijn carrière zo heb moeten afsluiten. Ik had zoveel moois bereikt in de sport. Het vervelendst vind ik dat ik nog steeds de naweeën ondervindt van de hersenschudding. Lekker gas geven op de fiets lukt niet meer. Zodra ik die diepe houding aanneem, gaat mijn nek trekken. Bij intensieve inspanningen verspreidt de nekpijn zich via mijn kaken naar de ogen.”
Onlangs bracht de voormalig schaats- en skeelerkampioen een bezoek aan de optometrist voor een check aan de ogen; dat kan invloed hebben op de algehele malaise. “Ik kan nog steeds minder goed scherpstellen.” Het dragen van lenzen of een bril zal dit moeten verhelpen en kan het ongemak richting de nek mogelijk doen laten afnemen.
“We gaan het zien”, besluit hij nuchter. Het voorbeeld van Berga is een reminder voor sporters, trainers en medische begeleidingsstaf. Volgens hem zijn zij zich bewust van de mogelijke gevolgen van hoofdletsel. Toch blijft hij benadrukken: “Wees erop verdacht, zelfs als de symptomen aanvankelijk mild lijken. Een hersenschudding blijft een lastige blessure; onderschat het nooit. Je moet het meegemaakt hebben om te weten wat het is.”
Ingmar Berga niet de enige
In de tijd dat Ingmar Berga kampte met de naweeën van zijn hersenschudding, hoorde hij meer rijders om hem heen die dezelfde kwetsuur hadden opgelopen: Crispijn Ariëns, Bente Kerkhoff, Evelien Vijn en Noraly Berber Vonk. “Met Crispijn heb ik er destijds wel over gesproken. Wij zijn lange tijd ploeggenoten geweest en ik heb veel mooie wedstrijden met hem gereden. Hij had in het begin dezelfde terugvallen als ik. Gelukkig kwam hij er toch weer bovenop (na bijna drie maanden langs de kant te hebben gestaan, red.)." Bente Kerkhoff moest zelfs een seizoen op de skeelers als op het ijs toekijken. Ondertussen is zij op de weg terug en heeft de 21-jarige zich aangesloten bij de ploeg van Jillert Anema, Albert Heijn Zaanlander. Het laat zien dat het herstel bij de een anders uitpakt dan bij de ander. Berga: "Ik was al wat ouder en zat een beetje aan het einde van mijn carrière. Dan wil je er nog alles uithalen en niet te vroeg opgeven."
Berga helpt anderen graag. Toch zal hij niet snel andere sporters met vergelijkbare klachten proactief benaderen. “Zodra atleten het mij vragen, behoed ik hen uiteraard graag: neem vooral in de beginfase extra rust. Je kan beter een week langer stilzitten dan te vroeg beginnen. Als je het telkens probeert en opzoekt, blijf je erin hangen. Bij lang genoeg rust kun je weer sneller opbouwen.”
