In een relayteam of marathonploeg is het belang van samenwerken voor een gezamenlijk doel wel duidelijk. Maar ook in een langebaanploeg, of het nou op topniveau is of bij het jeugdschaatsen, is het team belangrijk. Met een groep gemotiveerde sporters om je heen, zul jij zelf als sporter ook beter presteren. In de woorden van Ketellapper: "Een team helpt en steunt elkaar om hun doelen te bereiken."
Ketellapper, die een paar jaar geleden zelf nog in het marathonpeloton rond reed, denkt dat van elke groep een team te maken is, als er aan bepaalde basisprincipes wordt voldaan zoals het maken en handhaven van afspraken. Ook een groep die elkaar misschien maar een keer in de week ziet kan een hecht team vormen, ongeacht de leeftijd. "Al zal je bij kinderen wel zien dat je als trainer misschien andere dingen belangrijk vindt dan de groep. Als de kinderen als regel willen dat ze aan het eind van de training een spelletje willen doen, dan kun je bijvoorbeeld wel de voorwaarde stellen dat iedereen zijn best moet doen."
Een heel belangrijk aspect bij het vormen van een team is de communicatie. Natuurlijk is daar een grote rol weggelegd voor de trainer. Het begint allemaal bij een goede visie en voorbereiding van de trainer, aldus Hijlkema. "En na afloop van de training is het dan belangrijk om te vragen hoe de groep jouw training ervaren heeft. Je hebt zelf vaak wel een idee, maar soms kan een training toch opeens een andere invloed hebben dan je dacht." Hij vult aan: "Het loont dus vaak om je kwetsbaar op te stellen. Als je denkt: ik kan dat allemaal al, ga je waarschijnlijk onderuit."
Ook de sporter speelt een rol in het groepsproces, onder meer door feedback te geven en kritisch te zijn. Ook het naleven van de gemaakte afspraken hoort daarbij. Het allerbelangrijkste vind Hijlkema nog wel om goed naar elkaar blijven luisteren en respectvol met elkaar om te gaan. "Blijf netjes richting elkaar", zegt hij. "Kritiek mag, respect moet", vult Ketellapper aan.
Teambuildingsdag
Ook als je afspraken, regels en goede communicatie hebt, kun je het teamgevoel nog verder versterken. Dit kan door middel van impliciete en expliciete teambuilding. Bij de expliciete variant is vooraf bij iedereen duidelijk dat bij die training, opdracht of dag alles in het teken staat van teambuilding. Van die versie zijn beide trainers persoonlijk niet heel groot fan. "Ik vind dat het meer een groeiproces is. Zelf pas ik het meer impliciet toe door mensen samen dingen te laten doen. Samen koken op het trainingskamp bijvoorbeeld. Meestal kleine vormen waardoor rijders meer met elkaar in contact komen."
"Dit werkt ook heel goed bij een club", voegt Hijlkema toe. "Afhankelijk van de leeftijd kunnen rijders zelf dingen organiseren en elkaar helpen met techniek, materiaal en voorbereiding. Dat hoeft niet eens de meest ervaren rijder te zijn. Soms kan een jongere rijder een heel goed idee hebben." Zodra de groep doorheeft dat ze elkaar nodig hebben om sterker te worden, ook al zijn ze concurrenten van elkaar, is het effect dat ze dingen voor elkaar over hebben. Zo zal iemand misschien een rondje op kop rijden voor iemand anders in plaats van dat ze elkaar bestrijden.
Wat Ketellapper nog wel benadrukt is dat elk groepsproces fragiel is. Als er opeens nieuwe rijders bij de groep komen, kan dat de hele dynamiek veranderen. Ook plotselinge niveauverschillen kunnen het teamgevoel verstoren. "Als een rijder vanuit het niets opeens hele snelle tijden gaat rijden, kan dat zorgen voor irritaties. Het kan zo zijn dat men elkaar sneller accepteert en inziet dat ze elkaar wel nodig hebben, maar je krijgt dan wel een situatie dat mensen weer hun plekje gaan opeisen."
Dit artikel is een verkorte versie van hetgeen besproken is in de meest recente webinar van de KNSB, waar ook andere onderwerpen rond pedagogiek en didactiek zijn behandeld. De webinars zijn bedoeld voor trainers en (verenigings)sporters en zijn zonder kosten thuis (terug) te bekijken bij inschrijving. De webinars worden opgevolgd met een masterclass in de praktijk. Voor meer informatie, klik hier.
Meer tips lezen? Je vindt ze op schaatsen.nl/tips.
