Het belangrijkste document voor het Staatsloterij Olympisch Kwalificatietoernooi (OKT) is bekend: de selectievolgorde. Aan de hand van vier vragen leggen we uit wat de matrix inhoudt, hoe het tot stand is gekomen en wanneer de olympische langebaanploeg definitief is.
Wat is de selectievolgorde?
Door de prestaties in de World Cups mag Nederland het maximum aantal van negen mannen en negen vrouwen naar Milaan sturen voor de olympische langebaanwedstrijden. Echter, er zijn meer dan negen startplekken op de verschillende afstanden. Nederland mag op de meeste onderdelen drie rijders opstellen, alleen op de langste afstanden en de mass start zijn dat er twee. Hoe bepaal je dan welke rijders die mogen invullen?
Daarvoor is de selectievolgorde in de vorm van een matrix in het leven geroepen. Gerangschikt van een tot en met vijftien staan alle individuele startplekken erin vermeld plus een aanwijsplek voor de mass start. Bovenaan staan de onderdelen waarop Nederland het meest kans heeft op een gouden plak, bij de onderste is de kans het kleinst op een medaille.
De resultaten van het OKT worden in de matrix ingevuld. Mochten er geen dubbelingen zitten bij de eerste negen namen, dan zijn de nummers tien tot en met vijftien uitgesloten van olympische deelname, tenzij ze een aanwijsplek krijgen (hierover later meer). Stel dat Joy Beune zowel de 1500 als de 3000 meter wint, dan schuift de nummer tien op. Er wordt dus gezocht naar de eerste negen unieke namen.
Hoe is de selectievolgorde tot stand gekomen?
Mooi zo’n rangschikking van medaillekansen in de vorm van een matrix, maar waar is die op gebaseerd? Deze selectievolgorde is bepaald aan de hand van de resultaten van de World Cups van dit en vorig seizoen en het WK van maart 2025. Daar zijn verschillende rekenmodellen op losgelaten. Bij de totstandkoming van de selectievolgorde is bovendien overleg geweest met de topteams en de atletenvereniging. Alles om de kans op olympische succes zo groot mogelijk te maken.
Is direct na het OKT de olympische ploeg bekend?
Nee. Hoewel de selectievolgorde voor een groot deel bepaalt welke schaatsers naar de Olympische Spelen mogen, zijn er meer redenen waarom schaatsers toch ingeschoven kunnen worden.
Allereerst voor de teamonderdelen. Tussen kerst en oud en nieuw worden de mass start en de ploegenachtervolging niet verreden. Bondscoach Rintje Ritsma levert voorafgaand aan het toernooi een briefje in bij technisch directeur Remy de Wit en de atletenvereniging met welke schaatsers hij graag de teamonderdelen wil rijden. Na afloop van het toernooi zal hij, met de resultaten van het toernooi in zijn achterhoofd, de officiële voordracht doen aan de selectiecommissie. Uiteindelijk besluit die wie de teamonderdelen rijden en of daarvoor schaatsers aangewezen moeten worden.
Een andere uitzondering kan gemaakt worden in het geval van calamiteiten door bijvoorbeeld ziekte of een valpartij. Femke Kok is deze hele winter al ongeslagen op de 500 meter. Mocht zij vallen tijdens het OKT, is de kans groot dat ze alsnog ingeschoven wordt. De sporters zullen het liever in eigen hand houden, want als ze afhankelijk zijn van de Selectiecommissie wacht hen een paar zenuwslopende dagen. Zowel bij de mannen als de vrouwen zijn er maximaal drie aanwijsplekken. Na het OKT weten de bovenste zes namen dus zeker dat ze geplaatst zijn voor Milaan. De definitieve selectie wordt verwacht voor 5 januari, dat is de dag waarop de gehele Nederlandse ploeg de Winterspelen wordt gepresenteerd.
Wat valt op bij deze selectievolgorde?
Bij de vrouwen wordt de kans op goud het hoogst geacht op de 500 meter en de 1500 meter, gebaseerd op de resultaten van de afgelopen twee jaar. In tegenstelling tot bij de mannen zijn alle vrouwelijke winnaars van het OKT zeker van deelname aan de Winterspelen. Voor de nummers drie van de drie kilometer, de 1500 meter en de 1000 meter wordt het billenknijpen. Zij staan onderaan in de matrix en zullen hopen dat een kleine groep schaatsers veel startbewijzen binnenhaalt.
Opvallend is dat de nummers twee en drie van de 500 meter slechts op plek 11 en 12 in de ranking staan, terwijl al drie verschillende vrouwen (naast Kok ook Jutta Leerdam en Marrit Fledderus) dit jaar podium hebben behaald op die afstand. Bovendien werd de top-vijf van de tweede 500 meter in Calgary gevormd door vrouwen van TeamNL. Hoewel Nederland op alle afstanden de afgelopen winters verschillende medaillekandidaten heeft gehad, zijn podiumplekken op de 500 meter tijdens het OKT allesbehalve een zekerheid voor een olympisch startbewijs.
Bij de mannen staat de mass start bovenaan. Door drie zeges van Jorrit Bergsma en een van Bart Hoolwerf afgelopen anderhalve seizoen biedt dat onderdeel volgens de Selectiecommissie de grootste kans op goud. Niet geheel onverwacht staan de twee langste afstanden heel laag in de selectievolgorde. De winnaar van de tien kilometer op het OKT is door de tiende plek in de matrix niet eens zeker van olympische deelname.
Om een idee te geven van een mogelijke olympische ploeg, hebben we de podiumplekken van het Daikin NK Afstanden ingevuld in de matrix. Enige uitzondering is daarop de mass start, daarbij is gekozen voor de rijders die de afgelopen twee seizoenen internationaal het meest succesvol waren: Jorrit Bergsma en Marijke Groenewoud.
Een kleine kanttekening bij de vrouwen: Joy Beune, in het World Cup-circuit individueel goed voor vijf gouden plakken deze winter, schaatste op het Daikin NK Afstanden wegens ziekte alleen de 1500 meter. Haar naam komt daarom ‘slechts’ een keer voor in de matrix. Wat vooral opvalt, is dat alle vrouwen in dit scenario geplaatst zouden zijn door de vele dubbelingen. Met vier afstanden pakt Marijke Groenewoud de meeste startbewijzen, waarbij ze ook nog kans maakt op de ploegenachtervolging. Op dat onderdeel kunnen volgens deze matrix alle drie de wereldkampioenen (Groenewoud, Beune en Antoinette Rijpma-de Jong) worden opgesteld.
Wanneer bij de mannen de medaillewinnaars van het NK worden ingevuld, hebben we precies negen namen in de matrix. Alleen mogen volgens dit scenario Sebas Diniz en Stefan Westenbroek nog wel vrezen voor hun plekje, want kan bondscoach Rintje Ritsma hieruit twee rijders voor de mass start en de ploegenachtervolging halen? Of zullen Beau Snellink en Bart Hoolwerf nog aangewezen worden? Good old Jorrit Bergsma mag volgens dit voorbeeld op zijn veertigste deelnemen aan drie onderdelen: de mass start, de vijf en de tien kilometer. Jenning de Boo, Tim Prins, Joep Wennemars en Marcel Bosker slepen twee startbewijzen binnen.
Het is allemaal koffiedik kijken, vanaf 26 december worden de werkelijke namen ingevuld. Wil jij laten meevoeren in de spanning en ontlading van de sporters? Bestel dan snel je tickets voor het Staatsloterij Olympisch Kwalificatietoernooi!
