Jan J. is vooral bekend geworden als één van de vijf ’winnaars’ van de Elfstedentocht in 1956. Maar hij is ook de grondlegger van de schaatswinkel Jan van der Hoorn Schaatssport, die hij op het terrein van zijn kwekerij begon en uitbouwde tot een begrip in de regio en ver daarbuiten.
Het is vooral de Elfstedentocht van 1956 geweest, waardoor de naam van Jan J. van der Hoorn in de (schaats)geschiedenisboeken kwam. Hij was net als zijn oudere neef Jan W. van der Hoorn (winnaar Elfstedentocht 1947) en zijn nicht Deborah van der Hoorn een typische natuurijsschaatser.
Toeval
In 1947 was Jan J. van der Hoorn nog net te jong om mee te mogen doen aan de Elfstedentocht. In 1954 had hij geen vervoer naar Leeuwarden en bleef hij thuis. “Dat ik in 1956 wel meereed, was eigenlijk ook toeval”, zei hij later. “De dag voor de Tocht reed ik een koppelwedstrijd, waarin ik werd gediskwalificeerd. Toen hoefde ik ’s avonds de finale niet meer te rijden en ben ik alsnog naar Leeuwarden gegaan. Maar ik moest nog flink mijn best doen om me voor de wedstrijd te kunnen inschrijven. Ze wilden me eerst de toertocht laten rijden. Niemand kende me daar.”
En dus schoot Jan J. van der Hoorn op dinsdag 14 februari 1956 met nog 258 wedstrijdrijders de ijskoude nacht in. De temperatuur was bij de start zeven graden onder nul en zou de hele dag niet hoger komen. Het gevecht tegen de elementen begon in een dichte sneeuwbui. Via de radio werden dringende oproepen gedaan sneeuw te ruimen om de Tocht niet in gevaar te brengen.
Jan J. van der Hoorn nestelde zich vanaf het begin in de snel ontstane kopgroep, die gaande de wedstrijd uitdunde tot vijf man. Na driekwart van de wedstrijd, op de kluunplaats bij Vrouwbuurstermolen, deelde Aad de Koning een ANP-verslaggever mee: ”Er wordt niet gesprint. We rijden met z’n vijven tegelijk door de finish.” In het radiojournaal van 1 uur ’s middags vormde dit bericht het belangrijkste nieuws.
Om zestien minuten over twee arriveerden Jan J. van der Hoorn, Jeen Nauta, Aad de Koning, Anton Verhoeven en Maus Weijnhout gezamenlijk op de Noordersingel aan de voet van de Oldehove. Duizenden toeschouwers keken reikhalzend uit naar de alles beslissende sprint, maar de vijf mannen, die de hele dag gezamenlijk tegen de elementen hadden gevochten, hielden woord. Juichend gingen de armen omhoog en samen reden ze onder het spandoek door. Hoewel het geheim van de afspraak nooit is onthuld, zei Jan J. er ooit over: ”Ik was geen sprinter, dus heb ik maar toegestemd om gelijk te finishen, al vond ik het raar. Wel heb ik Anton Verhoeven op de streep goed vastgehouden, die vertrouwde ik voor geen cent.”
De vijf werden met hun finish nu 60 jaar geleden vrienden voor het leven, maar het Elfstedenbestuur kon deze actie niet waarderen. ”Er wordt geen gouden medaille uitgereikt en geen winnaar aangewezen”, maakte het bestuur op die 14e februari 1956 bekend. Toch werd er een officiële uitslag gepubliceerd, waarin de vijf als eerst aankomenden werden opgenomen. Nooit kregen ze bericht van diskwalificatie, maar ook kregen ze nooit erkenning als winnaar. Alleen het Elfstedenkruisje, de onderscheiding voor het uitrijden van de tocht, werd hen thuisgestuurd.
Maar in hun dorpen en steden werden de vijf verwelkomd als helden, zo ook Jan J. van der in het schaatsgekke dorp Ter Aar.
Eerherstel
”En zo zien we mijn vader ook, als Elfstedenwinnaar. De vijf van 1956 zijn weliswaar nooit tot winnaar uitgeroepen, maar ook nooit gediskwalificeerd. Het is jammer ze nooit eerherstel hebben gekregen van de Friese Elfstedenvereniging”, benadrukt zoon Rick van der Hoorn, die de schaatswinkel over heeft genomen van zijn vader en ’uiteraard’ ook oud-marathonschaatser is.
Op woensdag avond 30 november is er een avondwake in de R.K. kerk te Langeraar. Donderdag 1 december vindt de uitvaart plaats om 14:00 in dezelfde kerk.
