Vijf jaar TalentNED: ambitieuze springplank naar topsport

De begeleiding vindt plaats vanuit de TalentNED Academy in Enschede. In dit monumentale pand verblijven de sporters doordeweeks onder één dak. Oorspronkelijk bood de woning ruimte aan diverse disciplines, waaronder ook wielrennen en mountainbiken, maar inmiddels ligt de focus op schaatsen. Het woonconcept, waarin sporters leven, trainen en leren op één plek, vormt de kern van TalentNEDs aanpak.

De centrale figuur in dit geheel is Gerard Kemkers, voormalig langebaanschaatser en succesvol coach, die als sportief directeur vanaf het begin nauw betrokken is bij TalentNED. "In 2014 stopte ik in de topsport", vertelt Kemkers. "Ik heb geweldige tijden beleefd met onder anderen Ireen Wüst en Sven Kramer, reisde de wereld over, maar ik wilde weg uit de topsportwereld. Het was een keer genoeg." Na vier jaar bij FC Groningen besloot hij zich volledig op talentontwikkeling te richten. "Voor TalentNED is het altijd het doel geweest om talenten te begeleiden. Dankzij Bernard ten Doeschot – eigenaar van Infestos – kwam deze ruimte in 2020 beschikbaar en kon de droom verwezenlijkt worden."

Volgens Kemkers is TalentNED bedoeld als springplank. "We proberen iemand in twee of drie jaar klaar te stomen voor de topsport. Dat je bij het weggaan klaar bent om op eigen benen te staan en een brede basis hebt ontwikkeld. Wij hebben niet de ambitie om mensen vast te houden of om zelf weer een toonaangevende ploeg te worden. Ik pretendeer niet dat wij sporttechnisch betere dingen doen dan andere opleidingsploegen of de KNSB Talent Teams”, zegt hij. "Ik weet alleen wel hoe wij ons onderscheiden: begeleid wonen voegt veel toe."

Niet elke sport past even goed in dat model. "Wij zijn met de andere sporten, zoals mountainbiken, gestopt omdat ze anders georganiseerd zijn. Bij het schaatsen heb je een duidelijke piramide: je begint bij een club, stroomt door naar selectiegroepen en uiteindelijk naar de topploegen in Thialf. In het mountainbiken ontbraken die tussenstations, waardoor wij het eindstation werden. Dat was niet de bedoeling."

TalentNED biedt talenten veel, maar kent ook uitdagingen. "Veel jonge schaatsers zijn Thialf-georiënteerd. Wij trainen in Enschede en sommigen zien dat als een nadeel. Thialf staat voor hen voor snel en goed ijs. Daardoor missen ze de meerwaarde van trainen op andere banen. Voor anderen is de groepssetting minder geschikt is het te ver weg van hun vertrouwde omgeving. Daarom is het goed dat er diverse opleidingsploegen zijn met een eigen aanpak. Maar wij blijven geloven in wat we doen."

Lieke Hoogendoorn (19), die in maart stopte met schaatsen, en Sil van der Veen (19) kwamen in 2023 bij het team, maar leggen uit dat de groepssetting soms lastig is. "Je bent constant met het team en komt nauwelijks los van de schaatsomgeving", vertelt Hoogendoorn. "Zelfs tijdens het avondeten gaat het over sport. Op een gegeven moment miste ik mijn eigen tijd. Het was leuk met de teamgenoten, maar ik had het fijner gevonden als er meer scheiding was geweest tussen sport en privé."

Van der Veen herkent zich in dat gevoel. Na een jaar stapte hij over naar het KNSB Talent Team Noord. Daar maakte hij zoveel progressie dat hij vanaf dit seizoen voor Team Reggeborgh rijdt. "Het was niet mijn jaar bij TalentNED. In oktober werd ik ziek. De rest van het seizoen bleef ik kwakkelen. Mentaal kreeg ik de knop niet om. Uiteindelijk besloten de coaches en ik dat een nieuwe start beter was. Dat vond ik jammer, want TalentNED is het meest leerzame wat ik ooit heb gedaan. Door de zelfstandigheid en faciliteiten groei je als mens. Maar ik merk dat ik beter gedij in een omgeving waar ik na het schaatsen naar huis kan – die rust heb ik nodig. Voor mij werkte het niet, maar voor veel anderen is het juist een stimulerende plek," aldus Van der Veen.

Hoogendoon vult aan: “Het is zeker een unieke kans. Alleen op die leeftijd, als B-junior, kan het best een grote stap zijn om uit huis te gaan en met een groep anderen te wonen.”

Een van de coaches die dagelijks met de talenten werkt, is de Italiaan Stefano Donagrandi. Hij heeft zijn sporen verdiend als coach van de Italiaanse ploeg en werkte eerder bij Team Corendon en RTC Midden. Sinds 2022 is hij actief bij TalentNED. "Ik vind het tof om talenten te coachen, omdat daar nog veel groei mogelijk is. Aan de top kun je niet veel meer veranderen, daar is het een soort bijschaven. Jongeren zijn meer een ruwe diamant die je zelf moet slijpen."

Donagrandi wil de sporters meer meegeven dan alleen techniek. "Ik wil dat ze snappen wat topsport inhoudt. Leven naar je ambitie, met discipline en focus. Maar ook dat ze hun materiaal kunnen verzorgen, weten wat bijvoorbeeld een ronding inhoudt. Dat draagt bij aan hun ontwikkeling."

Iedere sporter krijgt een plan op maat. "Het gaat om alle facetten: voeding, mentale kracht, techniek en verzorging. Als coach ben ik vooral bezig met techniek en de trainingsschema’s, maar je bouwt ook snel een band op met de sporters. De lijntjes zijn hier kort, doordat we alles onder een dak aanbieden." Ook helpt hij mee met de selectie. "Het gaat vooral om de drive; jonge schaatsers moeten intrinsiek gemotiveerd zijn. Natuurlijk kijken we ook naar techniek en ontwikkeling, maar de tijden die gereden worden zijn vaak niet doorslaggevend."

Donagrandi is enthousiast over de structuur van TalentNED. "Het leukst vind ik de verschillende expertises die we aanbieden. Nu zitten we alleen met de schaatsploeg, maar voorheen hadden we ook mountainbikers en wielrenners. Er wordt alweer gekeken naar een andere sport voor volgend seizoen. Het contact met andere trainers zorgt ervoor dat je je kennis vergroot en blijft door ontwikkelen."

Kemkers ziet inmiddels dat het model staat. "Het grootste leerpunt van de afgelopen vijf jaar is dat ik graag wat verder had willen zijn in de relatie met de KNSB. Inmiddels hebben wij bewezen dat we een serieuze partner zijn; niet alleen op inhoud, ook op duurzaamheid. Bij de oprichting van TalentNED meende de schaatsbond dat de ploeg een vluchtig initiatief zou zijn. Een terechte opmerking. Gaandeweg hebben wij laten zien wat onze missie is en dat wij dit blijven aanbieden. We helpen talenten verder, we claimen ze niet. Volgens mij zijn er meer wegen naar de top; daarom denk ik dat het goed is dat er een gezonde concurrentie is tussen de opleidingsinstituten."

Voor Kemkers is TalentNED ook persoonlijk van waarde. "Ik ben dit begonnen om iets terug te geven aan het schaatsen. Ik heb dertig jaar kennis en kunde die ik graag deel.” De toekomst ziet hij positief in. "We willen hiermee doorgaan, ook de financier heeft dat aangegeven. We zullen zeker nog vijf jaar aanwezig zijn. Ik ben dankbaar voor deze kans, en trots op hoe staf en coaches elkaar versterken. TalentNED is een huis vol ambitie, waar sporters groeien én plezier hebben."