Zodra het water buiten verandert in ijs, wordt Nederland gek. Want vriezen betekent schaatsen, en schaatsen wordt al snel geassocieerd met marathons rijden. En ja, nu de vorst weer in het land is, breekt de koorts uit. Want waar wordt de eerste wedstrijd op natuurijs verreden? En komt die er wel?
De jongste jaren wordt er veel gekeken naar de baan van WIJV in Winterswijk waar een stel knappe koppen met veel enthousiasme en daadkracht een effectieve methode heeft ontwikkeld om in een handomdraai een ijsvloer neer te leggen. Het leverde de actieve vereniging op 9 januari 2024 de primeur op van de eerste marathon. Dat wil de club nu weer, al lukt zoiets niet op bestelling, want alles staat en valt met vorst. De berichten over gevoelstemperaturen variërend van min negen tot min dertien klonken hoopgevend; ze lopen echter niet in de pas met de waarden die de thermometer aangeeft. Het vriest her en der, maar mondjesmaat.
Rond de middag lag er een laag van twee centimeter opgevroren water op De Witte Poorte, zoals het complex in Winterswijk heet. Om een marathon te organiseren, zeggen de reglementen van de KNSB dat de dikte van de baan minimaal drie centimeter moet zijn. Dus: een pas op de plaats. Op de website van WIJV staat het stoplicht op rood, met de toevoeging dat de baan gesloten is.
Drie jaar geleden, op 14 december 2022, groeide de eerste marathon op natuurijs van die winter uit tot een heerlijk volksfeest in het Friese Burgum. Een nieuw spektakel is momenteel nog ver weg. “Het ziet ernaar uit dat we vrijdag (tweede kerstdag, red.) open gaan voor de leden. Wat betreft een eventuele marathonwedstrijd zijn we afhankelijk van het weer. Moest het zo zijn dat het van vrijdag op zaterdag nog vriest en zaterdagmorgen ook nog, dan zou er dezelfde ochtend gereden kunnen worden”, denkt voorzitter Willem Provily van IJsclub Bergum die op 29 december 155 jaar bestaat.
“We hadden vanmorgen twee centimeter ijs. Er moet minimaal een centimeter bij voor een wedstrijd, en anders kunnen we altijd de poort openen voor de leden.” Over de weersvooruitzichten zegt hij: “Het is nu (rond drie uur ’s middags, red.) rond het vriespunt, maar ik verwacht dat het snel weer onder nul wordt. Ik hoor om me heen dat het komende nacht naar de min vijf, min zeven en zelfs min acht zou kunnen gaan. Dat heb je nodig. In dat geval zal het enthousiasme om iets te organiseren zienderogen toenemen”, zo meent Provily. “Onze leden krijgen evenwel voorrang. Als de omstandigheden het toelaten, mogen die het ijs op. We houden de baan niet dicht omdat er mogelijk een marathon zou kunnen worden verreden.”
In een kort overleg met de nationale natuurijscoördinator Geert-Jan Muskens van de KNSB heeft Provily vernomen dat bij de ‘concurrenten’ de toestand vergelijkbaar is. “De een heeft anderhalve centimeter, de ander zit aan de twee. Het ontloopt elkaar niet veel. Een factor van belang is de harde wind, waar wij ook last van hebben. Wat ons geluk dan weer is geweest: voordat de wind opstak, lag de baan al dicht.”
In Haaksbergen, dat in het verleden zeven keer de organisatie van de eerste marathon kreeg toegewezen, is er geen sprake van ijskoorts. “We hebben pas anderhalve centimeter”, meldt Wouter Otten. “Normaliter slaat de vorst in onze regio aardig toe, maar we hebben zeker twee nachten van minimaal min acht graden nodig voor er voldoende ijs is. Een marathon op vrijdagavond? Daar heb ik een hard hoofd in. De vooruitzichten zijn niet zodanig goed dat we daarop zouden kunnen aansturen. Pas woensdag is het vriezen begonnen. Daar kwam bij dat er flink wat wind was, waardoor het water op de grote open stukken blijft golven. Vanmorgen lag alles dicht. Neemt niet weg dat we paraat staan. Alle voorbereidingen zijn getroffen, al is het niet zo dat we met z’n allen al aan de baan staan.”
Soortgelijke berichten klinken er vanuit Nieuw-Amsterdam/ Veenoord waar de gelijknamige ijsclub reeds vijftien keer gastheer voor de eerste krachtmeting van de marathonpelotons is geweest. 'Vandaag nog geen ijsbaan bij ons", stuurt Margriet Lunenborg-Sieben van de club. 'We doen vannacht een nieuwe poging, maar drie centimeter gaan we niet redden. Vrijdag gaat de temperatuur overdag al boven de nul en zaterdag +5. We hopen dat de leden vrijdag kunnen schaatsen.'
