De Uithof in Den Haag was ooit een ijsbaan van stand. Geopend in 1973 en overdekt sinds 1989 raakte de oude dame wat in de versukkeling. Maar de kentering is ingezet, meldt Baancommissie De Uithof enthousiast. “De ambitie is terug.”
Buiten Thialf is er geen ijsstadion met zoveel tribunes als De Uithof. Dat is een erfenis uit gouden tijden, toen de wereldtop nog naar Den Haag kwam voor EK’s en zelfs een WK langebaan. “Maar wie hier de laatste jaren op bezoek kwam, kreeg mogelijk de indruk in een sterfhuis te zijn beland”, zegt Frank Steenkamp, sinds 2019 voorzitter van de baancommissie (BC) van De Uithof.
Die BC regelt voor dertig schaatsverenigingen uit Den Haag en omgeving de trainingsuren, wedstrijden en abonnementen. Dat werd een steeds moeilijker klus, met oplopende ijshuurprijzen en een langzame terugloop in het aantal georganiseerde rijders. Steenkamp “Dat leidde twee jaar lang tot een tekort van 40.000 tot 50.000 euro.”
De Uithof is al geruime tijd veel meer dan alleen een ijsstadion. Het bedrijf biedt volop ander overdekt vermaak en noemt zichzelf trots ‘het grootste indoorsportcomplex van Europa’. In dat grote verhaal zat de schaatsbaan in een neerwaartse spiraal. Het verval voelden de schaatsers op het ijs, dat soms deed denken aan schuurpapier. Ze zagen het op het elektronische scorebord, dat vorig jaar vanaf november voor een kwart onleesbaar werd. En ze voelden het aan de opblaasboarding, die vol gaten zat, daar hielp op het laatst geen ducttape meer aan.
Orde op zaken
Het roer moest om, besefte de baancommissie, die op elke ijsbaan de spil is van de georganiseerde schaatssport. Steenkamp (71), die zich met tussenpozen al elf jaar voor de BC had ingezet, wilde de kar wel trekken. “Ik was een jaar weg geweest en kwam in mei 2024 terug om er nog een keer een flinke zwengel aan te geven. Voor twee jaar wil ik dit doen, die termijn loopt komend voorjaar af. Wat in elk geval gelukt is, is dat we financieel orde op zaken hebben gesteld. We lijden geen verlies meer, maar draaien nu quitte.”
De ambitie is terug, is de boodschap in Den Haag. “Eigenlijk is de coronacrisis een draaipunt geweest”, zegt Steenkamp. “Veel sporten lagen op hun gat, maar hier is het toen gelukt om toch door te gaan. Er waren veel restricties. Om te kunnen blijven schaatsen, werden we gedwongen om goed samen te werken. IJsbaandirectie en baancommissie hebben toen samen voor continuïteit kunnen zorgen.”
Na de coronacrisis brak de Oekraïne-oorlog uit en rezen de energieprijzen ineens de pan uit. Uithof-exploitant Eugène de la Croix zinspeelde op sluiting van de ijsbaan en overwoog om in de plaats daarvan padelbanen aan te leggen. Zo ver kwam het niet. De ijsbaan bleef open. Op het middenterrein van de 400-meterbaan kwamen wel negen padelbanen, die het hele jaar door uitstekend bezet zijn.
“In het begon schrokken we van het lawaai van de padelbanen, maar dat went”, zegt Steenkamp. “Maar vorig jaar hadden we ineens veel zand op het ijs, dat afkomstig bleek van de dempingslaag onder de padelbanen. Hun looproute kruiste die van de dweilmachines, die daarmee zand op het ijs brachten. Daar waren we als schaatsers niet blij mee. Maar het schudt je wel weer even wakker en samen hebben we een oplossing gevonden.”
Jerry Suijker, schaatsbaanmanager bij De Uithof, bevestigt die goede samenwerking. Niet alleen het padel-zandprobleem is opgelost, er gebeurde veel meer in het voorbije jaar. Met dank aan HVHW, de grootste schaatsvereniging die op De Uithof thuis is, kon een gloednieuwe boarding worden aangeschaft. “Daar zijn we de club heel dankbaar voor. Het was niet eenvoudig, maar het is hen gelukt om hiervoor een flinke subsidie binnen te halen.”
De dikke kussens, die een investering van 2,5 ton vergden, zijn recent geplaatst. Dat geeft de baan meteen een nettere uitstraling. De ijsbaandirectie besloot om het oude, kapotte scorebord te vervangen door een kersvers exemplaar. Ook kwam er een nieuwe dweilmachine om de ijskwaliteit te verbeteren. Langs de ijsbaan staan voortaan lockers om spullen in op te bergen. “En we zijn bezig om de stalen dakconstructie van nieuwe verf te voorzien”, vertelt Suijker. “De nieuwe coating voorkomt dat verf nog langer afbladdert en op het ijs neerdwarrelt.”
De baancommissie kocht nieuwe apparatuur voor de tijdwaarneming, inclusief startpistool. En zo krijgt de oude ijsbaan langzaam weer wat glans. “Nu kom je bij onze rol als baancommissie”, zegt Steenkamp na een rondleiding. “Het was mij een doorn in het oog dat veel ouders hun kinderen naar schaatsles sturen, zoals ze ook moeten leren zwemmen. Als ze het onder de knie hebben, houdt het op. Zij zien schaatsen niet als sport, waar je blijvend plezier aan kunt beleven. Hoe zorgen wij ervoor dat ze dat wel doen?”
Steenkamp is er vast van overtuigd dat je vooral via wedstrijden mensen aan de schaatssport kunt binden. Bij voetbal is het vanzelfsprekend dat je wedstrijden speelt, bij schaatsen niet. “Maar vind je het leuk om wedstrijdjes te rijden, dan blijf je langer bij het schaatsen betrokken. Dat geldt niet alleen voor de jeugd, maar ook voor oudere recreanten, die grote groep schaatsers van dertig jaar en ouder. We zaten in een negatieve spiraal en die wilden we doorbreken.”
Waar begin je dan mee? Met het wegnemen van drempels. BC De Uithof vergeleek zijn tarieven, via door de KNSB georganiseerde meetings, met die van andere baancommissies. “Het bleek dat wij de goedkoopste trainingsabonnementen hadden, maar veruit de duurste wedstrijdkaarten. Een volwassen schaatser was 133 euro kwijt om aan langebaan- en marathonwedstrijden te mogen deelnemen, ook als je maar één of twee keer meedeed.”
Na enig puzzelwerk kwamen nieuwe tarieven tot stand, waarbij het vastrecht voor wedstrijden van 133 euro is teruggebracht tot 53 euro. “Daarnaast vragen we een klein bedrag, drie tot vijf euro, per wedstrijd. Wie af en toe een wedstrijdje rijdt, is veel goedkoper uit. De veelrijders vinden het niet erg om die paar euro nog te betalen”, vertelt Steenkamp. “We hebben deze veranderingen deze zomer doorgevoerd en we zien dat het werkt. Het aantal abonnementen daalt nog steeds lichtjes, maar het aantal wedstrijdkaarten is met 5 procent gestegen. Dat is een mooi begin.”
De Uithof is komende zaterdag (29 november) het toneel van de strijd om de Uithof Bokaal, die telt als zesde wedstrijd om de Daikin Marathon Cup. Het peloton is dan vast weer uitgerust van de Vier van Noord-Holland, de zware meerdaagse die werd gewonnen door Daan Gelling en Kim Talsma.
Dit duo gaat ook aan de leiding in het klassement om de Daikin Marathon Cup. Zijn zij in staat om hun koppositie te verdedigen nu de rijd(st)ers die marathon met langbaan combineren terug zijn uit Calgary?
Voor Gelling betekent dit, dat hij er weer twee sterke ploegmakkers bij krijgt op het ijs in Den Haag: Jorrit Bergsma en Tjerk de Boer. Kim Talsma zal minder blij zijn, want zij krijgt weer te maken met concurrent Marijke Groenewoud, die de laatste vijftien (!) marathons waaraan ze deelnam, winnend afsloot.
Meer informatie over Daikin Marathon Cup 6 vind je hier.
Hiermee is de missie nog lang niet voltooid. Want hoe maak je schaatsers, jong en oud, echt enthousiast om (weer) wedstrijden te gaan rijden? Bij de 30 verenigingen zijn 1200 schaatsers actief, van wie er zo’n 500 meedoen aan wedstrijden. Op zaterdagen komen nog eens 500 kinderen naar de schaatslessen bij verenigingen. Hoe houd je hen vast, hoe zorg je ervoor dat ze echt voor de schaatssport (blijven) kiezen?
Steenkamp ziet een belangrijke rol weggelegd voor clubtrainers, zowel bij de jeugd als de volwassenen. Sinds zijn pensioen geeft hij ook zelf skeeler- en schaatstraining bij zijn IJVL (IJssportvereniging Leiden). En hij opereert daar als een schaatsmissionaris die ook volwassen rijders naar wedstrijden probeert te trekken. “Als elke wedstrijdrijder één andere schaatser overhaalt om ook wedstrijden te gaan rijden, dan is er heel veel mogelijk.” Zelf rijdt hij met veel plezier sinds ruim twintig jaar nationale én internationale wedstrijden in het mastercircuit. “In een paar jaar tijd heb ik zes, zeven mensen zo ver gekregen dat zij dat ook zijn gaan doen. Ik rij nu in de categorie 70+ en ondanks onze leeftijd zien we elk jaar nog new kids on the block! Zowel bij de jeugd als bij de masters ligt een enorm potentieel.”
Nu in Den Haag de weg omhoog is ingezet, organiseert de baancommissie ook weer een landelijke langebaanwedstrijd. Na het sneuvelen van de roemrijke Residentie Cup, die in 2023 zijn laatste editie beleefde, staat voor 24 en 25 januari in De Uithof het NK Supersprint/Pure Sprint op het programma. “Heel mooi dat we die wedstrijd weer kunnen en mogen organiseren”, zegt Steenkamp. “Het is goed voor onze juryleden, die trots zijn dat ze dat mogen doen. Het helpt ook om iedereen weer op scherp te krijgen. We krijgen misschien een paar nieuwe baanrecords en zo’n NK trekt mogelijk ook weer jeugd aan, die hier toppers live in actie kunnen zien.”
Het elan is terug en daar kan Steenkamp nog uren over vertellen. De Uithof blijft ook een bijzonder verhaal. In Zuid-Holland wonen de meeste schaatsers en het gewest heeft ook vele toppers voortgebracht, van Kees Verkerk en Hein Vergeer tot en met Paulien van Deutekom en Jutta Leerdam. Toch telt de provincie maar één 400meterbaan: De Uithof, die weliswaar is opgeleefd maar niet het eeuwige leven heeft. Eigenlijk, zo betoogt ook de in 2021 opgerichte Stichting Schaatsbelang Zuid-Holland, is het voor de schaatssport echt nodig dat er binnen afzienbare tijd een nieuwe baan komt. “Dat is helemaal waar”, zegt Steenkamp. “In de tussentijd zijn we al te blij met de de baan die we hier nog altijd hebben. Daar willen we het beste van zien te maken.”
