Vooraf waren de meningen verdeeld over de invoering van een nieuw onderdeel door de internationale schaatsbond ISU. Maar de eerste afvalrace werd met enthousiasme ontvangen, zowel door rijders als door de ISU zelf.
Starten met een peloton van maximaal twintig man, waarbij om de ronde twee rijders afvallen en aan het einde zes schaatsers overblijven die met elkaar strijden om de zege: dat is in een notendop de afvalrace. Dit jaar wordt het format drie keer getest: deze zondag in Thialf en tijdens twee World Cups junioren. Daarna wordt besloten of het een plek krijgt op de agenda, ten koste van de mass start.
Hanjo Heideman, lid van de Technische Commissie van de ISU, is tevreden over de eerste test. “Er zat best wat spanning op deze eerste testrace, want hoe pakt het format uit in de praktijk? Dit is een nuttige oefening geweest. Er is meer actie in de wedstrijd, vooral aan de achterkant van het peloton. In mijn beleving heeft het onderdeel potentie.”
Omdat de mass start gezien wordt als voorspelbaar en te saai, heeft de ISU - na feedback van de coaches – gekeken naar een andere vorm. Bij het baanwielrennen en skeeleren is input gehaald, waaruit het format van de afvalrace is gerold. Maar ijzers onder je voeten kunnen meer gevaar opleveren dan wieltjes. Gelukkig bleven grote valpartijen uit. “Vooraf waren we bang dat er gevaarlijke situaties konden krijgen in de tussensprints, maar die heb ik niet gezien”, vertelt Heideman.
Een zogenaamde ‘kickfinish’, waarbij een rijder zijn schaats naar voren trapt om niet af te vallen, werd ook niet gebruikt. “Daar moeten de scheidsrechters scherp op zijn. Gelijk een diskwalificatie als ze dat signaleren. Vanaf het begin afstraffen, zodat de toon wordt gezet.”
“Vandaag hebben we een paar discussiepuntjes gezien, zoals waar de rijders moeten staan na hun eliminatie. Ook was het de vraag of de horloges, die een signaal afgeven aan de afgevallen rijders, sterk genoeg waren. Uiteindelijk liep dat prima.” Een ander punt van discussie is de afvalling zelf. Gebeurt dat op basis van de voorste punt van de schaats, van de transponder om de enkel of van de achterste punt? “Momenteel doen we dat op basis van een transponder. Met het oog is het heel moeilijk te zien en een fotofinish is praktisch moeilijk uitvoerbaar. Alleen de laatste sprint doen we met een fotofinish.”
Vanwege de lage deelnemersaantallen werden de koersen van de junioren A en B samengevoegd. Willeke Bouwhuis was de beste bij de vrouwen, Sem Spruit won de mannenkoers. Spruit: “Door het skeeleren weet ik het een en ander van afvalkoersen rijden af. Dit is wel een grotere baan, met meer grip. Behendigheid is minder van belang.”
De 17-jarige rijder is fan van het format. “Hoewel dezelfde rijders kunnen winnen, is het anders dan de mass start. Er zit meer snelheid in. Ik had verwacht dat de race na een afvalling stil zou vallen, maar er werd hard doorgereden.” Spruits conclusie? “Het zou een goede vervanging van de mass start kunnen zijn, maar wat mij betreft wisselen ze de onderdelen af.”
Ook de nummer drie Stefan Has, beviel het onderdeel. “Je staat continu aan, terwijl je bij een mass start soms lang moet wachten voordat de strijd losbarst. Bij de afvalrace moet je de hele tijd alert zijn. Dat maakt het een leuk nieuw onderdeel.” Voor zijn teamgenoot Sjors Zautsen eindigde het avontuur vroegtijdig, hij viel na zes rondes af. “Ik dacht dat er meer schaatsers nog achter mij reden. In eerste instantie had ik ook niet door dat ik afgevallen was, tot mijn naam werd omgeroepen. Het is voor mij even wennen, tactisch reed ik heel slecht. Maar ik vond het leuk om te doen en zou me zo weer inschrijven voor een afvalrace.”
Later op de dag werden er twee reguliere mass starts gereden, die bewezen dat ook dat onderdeel niet zonder gevaren is. De Belg Jason Suttels kwam in de finale hard ten val en had moeite op eigen kracht het ijs te verlaten. Hij verliet het middenterrein uiteindelijk per rolstoel. De koers werd gewonnen door Harm Visser. Zijn ploeggenoten hadden het de hele race druk met Mats Stoltenborg, die verschillende keren demarreerde om het de vijfkoppige Essent-ploeg lastig te maken. Desalniettemin konden ze Visser in uitstekende positie afzetten, waarna de Fries nipt voor Luc ter Haar finishte.
Bij de vrouwen was Gioya Lancee de winnaar. Haar teamgenoten van Puur ICT-BTZ Esther Kiel en Veerle Koppen plaatsten meerdere aanvallen, maar konden niet ontsnappen uit de greep van het peloton. Lancee maakte het vervolgens af in de sprint, voor Kim Talsma en Fran Vanhoutte.
