Diane Valkenburg: van topschaatser tot trainer en inspanningsfysioloog

Tien jaar lang combineerde ze internationale wedstrijden op de langebaan met haar studie bewegingswetenschappen. Nu helpt Diane Valkenburg (40) anderen hun grenzen te verleggen — van marathonploeg Essent tot fanatieke recreant. “Elke dag een stap beter, dat is nog steeds mijn drijfveer.”

De Zuid-Hollandse, die vooral uitblonk op de middellange en lange afstanden, wist als kind niet welke kant ze op wilde. “Ik heb altijd gedaan wat ik op dat moment leuk vond.” Op het vwo koos ze een vakkenpakket dat alle deuren openhield. Pas tijdens haar studie ontdekte ze haar passie voor bewegingswetenschappen. “Ik vond het menselijk lichaam fascinerend. Hoe werkt het, en hoe kun je het sterker maken zodat je beter presteert of gezonder wordt?”

Die interesse sloot naadloos aan bij haar topsportcarrière. Terwijl ze in Amsterdam studeerde en in Heerenveen trainde, kon ze dankzij de topsportvriendelijke aanpak van de opleiding in eigen tempo studeren. “Ik deed er tien jaar over, officieel is het vier jaar. Maar naast internationale wedstrijden, trainingskampen en het noodzakelijke herstel was fulltime studeren onmogelijk.”

De combinatie van studie en schaatsen bleek waardevol; ze herkende wat ze in de collegebanken leerde. “Die kennis gaf me meer begrip van mijn trainingen, en studeren naast het sporten zorgde voor balans. Op momenten dat ik beter studeerde, presteerde ik ook beter op het ijs.”

Een bijzonder hoogtepunt tijdens haar studie was het onderzoek dat ze uitvoerde naar de ervaringen van topsporters met het wereldwijde whereabouts-systeem voor dopingcontroles. Ze maakte gebruik van haar unieke positie als atleet om via NOC*NSF en de Dopingautoriteit collega-sporters te bereiken. Het onderzoek werd uiteindelijk gepubliceerd in het International Journal of Drug Policy. “Mijn hoogleraar zei: 'Je kunt het in de kast laten verdwijnen of je deelt het met de wereld'. Kennis moet gedeeld worden.”

Toen Diane in 2016 stopte met schaatsen, belde het Gewest Zuid-Holland of ze assistent-trainer wilde worden. Kort daarna startte ze haar eigen bedrijf in inspanningstesten. De grote omslag kwam toen trainer Jac Orie haar benaderde om als trainer aan de slag te gaan bij de marathontak van zijn ploeg. “Jac en ik kenden elkaar goed; ik heb onder hem geschaatst. Zijn wetenschappelijke benadering past bij mij en ik leer graag van hem.”

Inmiddels werkt Diane parttime als trainer en bewegingswetenschapper bij marathonteam Essent. Daarnaast neemt ze inspanningstesten af bij fanatieke recreanten, hardlopers, triatleten en schaatsselecties. “Van fietsers die de Alpe d’HuZes rijden tot lopers die hun eerste marathon voorbereiden — ik vind het mooi om mensen op elk niveau te helpen hun doelen te bereiken.”

Haar kracht? “Ik zoek altijd naar fysieke verbetering. Met testen breng ik in kaart waar iemand staat, en op basis daarvan maken we het programma zo effectief mogelijk. Ik geloof dat wie de sterkste motor bouwt, ook de grootste kans op de beste prestatie heeft.” Die benadering combineert ze met luisteren naar de sporter. “Het moet passen bij het individu. Ik kan streng zijn op de uitvoering, maar altijd in goed overleg. Uiteindelijk draait het om samenwerken en vertrouwen.”

Hoewel Diane veel voldoening haalt uit het proces van verbeteren, heeft ze de mooiste herinneringen aan wedstrijden. “Vorig jaar won Homme Jan de Groot in Amsterdam zijn eerste marathon om de cup. Hij was geen favoriet, maar reed in de laatste ronde naar de winst. Deze momenten maken al het werk waard.” Ook herinnert ze zich de dubbelslag in 2023, toen Harm Visser de Marathon Cup won en ploeggenoot Robert Post verrassend de slotwedstrijd pakte.

Successen zijn nooit het werk van één persoon. “Ik werk in het team samen met ploegleider Peter de Vries, die de jongens samenbrengt en de beste tactieken bepaalt tijdens de wedstrijd. De fysiotherapeuten zorgen ervoor dat de schaatsers zo goed mogelijk herstellen en bewegen. Mijn schema’s zijn belangrijk, maar zonder een goed plan, goede coaching, fysio en teamgeest is er geen winst. Wij helpen bij de best mogelijke voorbereiding. Uiteindelijk moeten de jongens het in de trainingen en wedstrijden zelf doen."

Diane is ook de moeder van drie jonge kinderen. De combinatie vraagt om flexibiliteit, maar dat gaat volgens eigen zeggen goed. “De marathonploeg is parttime en de inspanningstesten kan ik zelf plannen. In het voorjaar en gedurende het schaatsseizoen is het wat drukker, maar het blijft goed te doen. Ik vind het fantastisch om te werken en ik heb bovendien tijd om van de kinderen te genieten.”

Of ze deze richting ook had gekozen zonder haar schaatscarrière? “Waarschijnlijk wel, want ik vind het lichaam interessant. Misschien was het geneeskunde geworden. Maar dankzij het schaatsen heb ik nu mijn plek in de sport gevonden.” Haar mentaliteit van vroeger, iedere dag beter willen worden, is onveranderd. “Als schaatser wilde ik vandaag beter zijn dan gisteren. Nu wil ik als trainer en inspanningsfysioloog hetzelfde: de sporter morgen beter maken dan vandaag en mezelf blijven ontwikkelen.”

Voor schaatsers die nadenken over hun toekomst heeft Diane een helder advies: “Doe waar je passie ligt. Als je goed bent in wat je leuk vindt, kom je het verst. Ik vind het mooi dat ik nog steeds een bijdrage lever aan de schaatssport. Het is een sport waarin techniek, tactiek, fysiek en mentaal samenkomen. Dat maakt het voor mij nog altijd fascinerend.”