De anti-apartheid strijder wordt in juli 95 jaar. Of hij dit jaar zijn verjaardag kan vieren is nog maar de vraag, want zijn toestand is kritiek en hij ligt in een ziekenhuis in Zuid-Afrika.
In hetzelfde land waar hij 27 jaar van zijn leven gevangen gezeten heeft op het Robbeneiland, in een cel van ongeveer twee bij twee meter met alleen een slaapmat. Daarnaast was het beleid op Robbeneiland racistisch en moesten de politieke gevangenen zich houden aan strenge regels.
Maar zelfs toen Nelson zich in deze moeilijke en vrij uitzichtloze situatie begaf, zat hij niet stil. Sterker nog, zijn wilskracht om zich in te zetten voor gelijke rechten voor ieder mens nam alleen maar toe. Hij verwierf hierdoor tijdens zijn gevangenschap zelfs internationale bekendheid; hij groeide uit tot het symbool van de wereldwijde anti-apartheidsbeweging. Mandela verdiepte zich tijdens zijn gevangenschap in de Afrikaanse geschiedenis- en taal en op die manier voorzag hij zichzelf van veel kennis die hij kon gebruiken in zijn verzet. Ik vind het bewonderingswaardig en inspirerend hoe Mandela zich door niets en niemand liet tegenhouden om zijn doel te bereiken.
Zijn vrijlating in 1990 was een belangrijke stap richting de afschaffing van de apartheid. Dat de rassenscheiding pas eind 20e eeuw (!) is afgeschaft is in Zuid-Afrika nog goed te merken. Na de Olympische Spelen van Vancouver heb ik een bijzondere reis gemaakt door het land van de big five, de heerlijke wijn uit Stellenbosch, de Tafelberg, de Pinguïns en het land van lekker braaien.
Maar ook het land van nog steeds een groot contrast tussen arm en rijk. Je vindt er Camps Bay met luxe villa’s en chique eettentjes aan de boulevard, maar slechts een paar kilometer verderop wonen miljoenen mensen zonder voorzieningen in sloppenwijken. Om dit verschil nog eens extra te benadrukken staan om de grote villa’s hoge hekken met prikkeldraad. Wij hadden een hele jolige gids Joepie die ons alles vertelde over het land, maar toen ik hem iets vroeg over de apartheid werd direct duidelijk hoe gevoelig dit onderwerp nog lag.
Toen ik Robbeneiland bezocht kreeg ik een rondleiding van een ex-gevangene, die al aardig op leeftijd was en net als Nelson te kampen had met gezondheidsproblemen. Ondanks dat vertelde de gids dat hij de rondleiding door het gevangeniscomplex wilde blijven geven tot het niet meer zou gaan. Opdat de verschrikkelijke geschiedenis van de apartheid in zijn land niet vergeten mag worden. Want de situatie daar na zoveel jaar is nog steeds niet grijs.