Chris maakt ploeggenoot Arie Zee dol met zijn gepraat over de Tocht der Tochten. “Zullen we terug naar Nederland gaan? Die Elfstedentocht mogen we toch niet missen!”
Als trainer Piet Zwanenburg donderdagochtend 28 december in het hotel in Fagernes opstaat, ziet hij Chris en Arie nog net met de koffers in de hand bij de hoteldeur staan, klaar om met de trein naar Oslo te gaan en vandaar het met vliegtuig naar Nederland te vertrekken. ’Ome Piet’ weet de twee niet tegen te houden en belt kort daarop met het bondsbureau om de KNSB van de muiterij op de hoogte te stellen.
Terwijl Meeuwisse en Zee in de lucht ’hangen’ op weg naar Schiphol, reageren de leden van het dagelijks bestuur van de bond in Nederland verontwaardigd over het “getoonde gebrek aan sportfatsoen”, zoals een van de bestuurders naar buiten brengt. “Deze jongens zijn ten koste van veel geld naar Scandinavië gezonden om zich daar voor te bereiden op de wedstrijden om de Europese en wereldtitel. Deze ’vlucht’ naar Nederland is een schandaal.”
De KNSB zoekt zelfs contact met de Vereniging De Friesche Elf Steden. Hoewel geen lid van de schaatsbond, verzoekt de bond de 11-stedenvereniging om de inmiddels door de KNSB geschorste rijders niet als deelnemer tot de tocht toe te laten. Het Elfstedenbestuur laat echter weten niet op dit verzoek in te gaan.
Op het moment dat het vliegtuig met daarin Meeuwisse en Zee in Nederland landt en de schaatsers de douane passeren, merken de twee dat het minder koud is dan voorspeld. Dooi en regen liggen in het verschiet.
Inmiddels lekt het verhaal van de twee kernploegdeserteurs via de pers de wereld in. Arie Zee heeft de KNSB al laten weten spijt van zijn onbezonnen actie te hebben. Trainer Klaas Schenk – de coach van de ploeg, die nog in Nederland was – liet weten: “Ik heb Arie aan de telefoon gehad. Hij heeft reuze spijt en wil graag direct terug, al was het op de fiets.” Ook Meeuwisse toont berouw.
De KNSB beslist dan ook dat het tweetal weer naar Fagernes mag terugkeren, waarbij, laat de schaatsbond weten, “de reiskosten voor eigen rekening zijn”.
Mooi om terug te lezen in de stukken van destijds dat zelfs de journalist van het ANP het een wijs besluit vond van de KNSB om compassie te tonen voor de twee schaatsers: “Ook wij (het ANP – red.) vinden het een verstandige beslissing van de KNSB om de ’deserteurs’ te begenadigen’. Elk andere oplossing van het incident zou de schaatssport vermoedelijk schade hebben berokkend”.
Chris Meeuwisse overleed op 24 juli, tijdens mijn vakantie. Hoewel hij eenmaal tweede en eenmaal derde werd op het NK allround en tweemaal aan zowel EK als WK deelnam, zal hij in de vaderlandse schaatshistorie altijd te boek staan als een van de twee ’deserteurs’.
Overigens is het niet denkbeeldig dat de geschiedenis zich bij een volgende Elfstedentocht herhaalt en een van de huidige topschaatsers kiest voor de Tocht der Tocht in plaats van deelname aan een EK of WK. Sven Kramer heeft al laten weten dat hij aan de volgende Elfstedentocht wil meedoen. En ook Ireen Wüst heeft dergelijke plannen. Schaatsroem verwerf je immers in Friesland en nergens anders.
Huub Snoep is hoofdredacteur van schaatsen.nl