DIANNE DE LEEUW: 'NOOIT BEGREPEN WAAROM IK ALS VERLIEZER WERD GEZIEN'
Het is al een soort sprookje dat ‘we’ zo meteen dankzij Lindsay van Zundert weer meedoen aan het kunstrijden op de Winterspelen. Net zeventien jaar jong is ze doorgedrongen tot ’s werelds beste ijsartiesten naar wie miljoenen televisiekijkers zullen kijken, eindeloos meer dan in de tijd van Sjoukje Dijkstra, Joan Haanappel (1956-’64) of nog langer geleden Lidy Stoppelman (1952). Het is zoals de laatste Nederlandse deelneemster aan het kunstrijtoernooi, zilveren medaillewinnares Dianne de Leeuw (Innsbruck, 1976) zegt: “Lindsay zorgt voor een heropleving van onze sport.” En misschien wel meer dan dat… de toekomst zal het uitwijzen.
De naam is gevallen. Dianne Margaret de Leeuw. Intussen 66 jaar, woonachtig in – best toepasselijk, gezien haar Hollandse achtergrond – Orange, een suburb van Los Angeles. Ze mag van respectabele leeftijd zijn, ze blijft de kunstrijdster van weleer. Het meisje van vroeger, dat op vierjarige leeftijd haar in Nederland geboren moeder net zo lang de oren van haar hoofd zeurde om kunstschaatsjes, totdat ze de plaatselijke ijsbaan zelf kon verkennen, coacht tegenwoordig jeugdige talenten. “In de hoop dat we een nieuwe generatie zien komen”, laat ze weten in een uitgebreide briefuitwisseling per mail. Die volgt op het verzoek tot een interview op afstand over haar succesvolle periode op het ijs, gelardeerd met hoofdprijzen.
Ze groeide op waar ze nu nog woont. ‘Toen ik jong was, ging ik met mijn moeder mee naar de ijsbaan waar zij met vriendinnen rondjes schaatste, vertelt De Leeuw in een door haar uitgegeven boek (1978) waarin ze de techniek van de sport uiteenzet. ‘Ik begon ook en ontdekte al gauw wat voor manoeuvres je kon maken op die schaatsen. De eerste lessen lieten niet lang op zich wachten’. Dianne sloot zich aan bij de Arctic Blades Figure Skating Club, een van de topverenigingen in de Verenigde Staten, die gebruikmaakte van de Paramount Skating Rink. Leuk detail: dit complex was destijds eigendom van Frank Zamboni, de grondlegger van de vermaarde dweilmachines.
Na het afronden van de middelbare school (‘met vlag en wimpel gehaald’) was de weg vrij naar een sportcarrière. “Mijn leven speelde zich voornamelijk af op het ijs. Het was pure passie. Internationaal kunstrijden stak in die jaren anders in elkaar dan vandaag de dag”, is er in haar mail te lezen. “Er waren weinig evenementen, alleen een wereldkampioenschap, een EK en nog enkele wedstrijden. En als jonge schaatsster bleek het nagenoeg onmogelijk in een nationale selectie te komen voor de grote toernooien. Het zou in mijn beleving eeuwen duren voordat ik zo een kans zou krijgen. Mijn opa kende de familie van Sjoukje Dijkstra (die toen al olympisch kampioene was geworden). Hij zag mij wel in haar voetsporen treden en spoorde daarom mijn moeder aan ervoor te zorgen dat ik zou blijven kunstrijden.”
De dubbele nationaliteit bracht uitkomst. De Leeuw meldde zich in 1971 aan voor de Nederlandse kampioenschappen. “Dat was een moeilijk besluit. Ik kende Nederland niet, durfde de taal bijna niet te spreken in het openbaar, maar alles verliep goed.” De sportieve strijd ook, overigens: ze veroverde meteen goud, de eerste van een onafgebroken reeks van zes dezelfde medailles. “Wanneer ik in Europa was, verbleef ik meestal bij mijn oma. De trainingen volgde ik voornamelijk in Amerika. Vlak voor een wedstrijd vlogen mijn moeder en ik vanuit de VS naar Nederland. Later kon ik intrekken bij een gezin in Den Haag.”
De Leeuw mocht regeren in ons kikkerlandje, ze ervoer eveneens dat de route richting top geen eenvoudige was. “Wat dat betreft is het nu nog zo. Het is een moeilijke beklimming tot boven, tenzij je behoort tot een powerhouse als Rusland, Amerika of Japan. Ik was dolgelukkig dat ik in 1972 mee mocht naar de Spelen van Sapporo, een uitverkiezing die ik had te danken aan de negende plaats op de EK. Met de zestiende plaats in Japan kon ik verder.”
.
De vijftiende stek op de WK van 1973 stelde haar teleur. Het was de reden om van coach te wisselen, en die bracht nieuwe inspiratie. Onder leiding van Doug Chapman, inmiddels haar echtgenoot, hervond Dianne het juiste ritme. Ze won tot haar verrassing de prestigieuze Richmond Trophy, greep zilver op de EK, gevolgd door een bronzen plak tijdens de WK in München. “De kunstrijwereld reageerde verbaasd op mijn comeback, stelde vragen hoe dat kon, maar ik was gelukkig”, herinnert ze zich.
Gedurende de winter van 1975 stelde De Leeuw haar kandidatuur voor de meest begeerde trofee, olympisch goud in Innsbruck. De Europese titelstrijd eindigde met een controversiële uitslag (eenhonderdste punt verschil met de nummer 1, Christine Errath), maar de wraak was zoet toen er mondiaal goud op het spel stond in Colorado Springs. De intensieve trainingsarbeid betaalde zich tot op het laatste dubbeltje uit: wereldkampioene!
“De maanden die erop volgden, hakten er enorm in”, zo weet ze zich 46 jaar na dato te herinneren. “Ik had veel verplichtingen en ijsdansshows in de aanloop naar de Spelen. Eenmaal terug van Europese optredens probeerde ik mijn nieuwe programma uit. Ik sprong op om een dubbele axel te maken. De inzet was prima, bij de landing schoot mijn ‘vrije been’ op slot en voelde ik onmiddellijk een ondraaglijke pijn. Weet je wat de dokters zeiden? ‘Neem maar een maand of twee rust om dat been te laten herstellen’. Twee maanden… en ik moest naar de Winterspelen. Ten einde raad vond ik een fysiotherapeut die me behandelde met elektrische schokgolven en andere zaken waarvan ik nooit had gehoord.”
Dianne heeft geen idee hoe ze op tijd fit geraakte. “Ik trainde veel off-ice met mijn ballet- en danstrainers. Veel meer kon ik niet doen, want in die jaren had je geen internet zoals nu waarop je door te googlen in een paar seconden allerlei adviezen over conditie of aanverwante dingen hebt te pakken.”
Innsbruck? In het boek worden de Spelen in twee zinnen afgedaan. “De Spelen waren twee opwindende, met spanning gevulde weken. Toen ze voorbij waren, ging ik naar huis met zilver, en een hoofd dat nadacht over een moeilijk te nemen besluit. Mijn hart zei me door te gaan met kunstrijden, maar weer een jaar van zware trainingen werd me te veel. Ik tekende in mei een contract bij de shows van Holiday on Ice en Ice Follies.”
In de mail licht De Leeuw wat meer toe. “Ik was ontgoocheld door het feit dat de media mijn zilveren medaille niet wilden vieren, maar mij in plaats daarvan afschilderden als een verliezer van het goud. Vooral in Nederland gebeurde dat, waar de langebaanschaatsers zoveel gouden plakken verzamelden…” Ze moet zich vergissen, zeker over deze editie, want met uitzondering van Piet Kleine (10 km) was er geen enkele rijder die de hoogste eer binnensleepte. “Maar”, vervolgt ze, “dit soort dingen is niet veranderd door de jaren heen. Ik las pas een artikel over olympiërs. De winnaars van brons zijn de meest gelukkigen. Degenen die goud hebben, zijn blij dat ze wonnen, de winnaars van zilver voelen over het algemeen dat ze hebben verloren en de sporters met brons zijn blij dat ze nog iets hebben.”
Hoe haar gevoelens zijn? Jammer genoeg zijn die niet prijsgegeven in het elektronische vraag-en-antwoord-verkeer….. Laten we het erop houden dat velen er een moord voor zouden doen.
Voor alle info over de Olympische Spelen kijk je hier
