Het gala-concept werd dit jaar van een nieuw elan voorzien. Vanuit AFAS Live in Amsterdam was er een inhoudelijk programma in de vorm van een live televisie-uitzending met volop aandacht voor de verhalen van de genomineerde sporters, coaches en de sportprestaties die zij het afgelopen jaar hebben geleverd. Irene Schouten werd uitgeroepen tot Sportvrouw van het Jaar en liet hiermee wielrenster Annemiek van Vleuten en Suzanne Schulting achter zich.
Met driemaal goud en één keer brons was Schouten de koningin van de Olympische Winterspelen in Beijing. De Noord-Hollandse boekte overwinningen op de 3000 meter en de 5000 meter, beide afstanden met een olympisch record. Ook won ze de massastart en behaalde ze met Nederland brons op de ploegenachtervolging. Daarmee is ze de succesvolste Nederlander ooit op één Winterspelen. Een maand na de Spelen van Beijing bekroonde ze haar gouden seizoen met de wereldtitel allround.
Haar eerste reactie vlak na de verkiezing: “Het is een enorme eer. Het was al een gouden jaar voor mij, dus ik zie dit als een toetje. Wat Annemiek van Vleuten heeft behaald is ook het hoogst haalbare in haar sport met het winnen van de wereldtitel en de drie grote wielerrondes. Het blijft toch een beetje appels met peren vergelijken. In een niet-olympisch jaar was de uitslag wellicht anders geweest.”
Met de Jaap Edentrofee in haar handen is het vizier van de schaatskampioene alweer op de volgende wedstrijd gericht, dat toevalligerwijs op de ijsbaan van dezelfde naamgever zal zijn als haar bronzen aanwinst. “Het NK Allround sla ik over. Ik zal aan de start verschijnen van het NK Marathon op nieuwjaarsdag op de Jaap Edenbaan in Amsterdam. In Calgary hebben mijn trainers me geadviseerd om nu extra te gaan trainen, zodat ik aan het einde van het seizoen echt kan pieken. Als het NK Allround aan het einde van het seizoen was geweest, had ik meegedaan, maar niet nu midden in het seizoen. Dit houdt in dat ik voor het eerst sinds twaalf jaar kerst met de familie kan vieren. Ik vind dit heel fijn en kijk hier enorm naar uit.”
“Ik ga zo eerst naar mijn man, hem een goede zoen geven, het beeld bekijken en verder weet ik nog niet hoe ik dit ga vieren. Ik besef het nog niet helemaal. Wat ik heel tof vind, is dat je tijdens de uitreiking allemaal beelden zag van alle prijswinnaars van de afgelopen tientallen jaren. Nu kom ik hier ook tussen te staan. Ik stap morgen met een heel trots gevoel weer op het ijs.”
Het boegbeeld van het Nederlandse shorttrack Suzanne Schulting hoopte voorafgaande aan de uitreiking dat zij met de individuele titel en ploeg van het jaar naar huis zou gaan. Al zag ze het niet als competitie. “Ik ga vooral lekker genieten. Het is natuurlijk iets heel anders dan een schaatswedstrijd. Dat ik in 2018 al sportvrouw van het jaar ben geworden, heeft hier geen invloed op. Ieder jaar is weer een jaar op zich en bijzonder. Ik kijk het meest uit naar alle filmpjes en terugblikken op het afgelopen sportjaar.” Ze voorspelde al wel, als zij het niet zou worden, dat Schouten er met de titel vandoor zou gaan. En over het vergelijken van appels met peren bij zo'n verkiezing was de shorttrackkampioene duidelijk. “Een atlete als Femke Bol had ook zeker genomineerd kunnen worden, maar we zitten in een olympisch jaar, dus dan lijkt mij het meer dan logisch dat olympische sporters als eersten worden genomineerd.”
Coach van het jaar
Jeroen Otter is uitgeroepen tot Coach van het Jaar. Hij liet hiermee roeicoach Eelco Meenhorst en voetbalcoach Sarina Wiegman achter zich. Otter, die momenteel een jaar een sabbatical neemt, zette Nederland als shorttrackland de laatste twaalf jaar flink op de kaart. Op de Spelen van Beijing voegde hij hier nog eens vijf olympische medailles aan toe. Volgens hem ‘de voltooiing van zijn levenswerk’. Na de drie medailles van Schulting en het historische eremetaal van zijn Belgische pupil Hanne Desmet, maakte het goud op de relay voor de Nederlandse vrouwenploeg het succes compleet.
Otter: “Dit beeld voelt als een bekroning van het gehele team, waar we al zo lang in hebben geïnvesteerd. Eerst de ploeg van rijders en vervolgens hebben we daar een hele groep omheen gecreëerd. Als dit dan resulteert in zoveel medailles op de Spelen en ik deze prijs in ontvangst mag nemen, is dat geweldig. Het voelt misschien ook nog wel fijn dat er nog iets naar het shorttrack is gegaan vanavond. Ik kan me voorstellen dat de vrouwen wilden winnen. Het blijven sporters.”
“Je kunt het beter nu winnen dan in een niet-olympisch jaar”, vervolgt de coach van het jaar. “Uiteindelijk draait het toch om de Olympische Spelen. Dat is voor een sport als het shorttrackschaatsen het hoogtepunt. En je zult het niet geloven, maar ik heb zelfs oranje sokken aan met een Italiaans vlaggetje erop. Ik weet niet of dit iets betekent, maar het geeft me in ieder geval het idee dat we vooruit moeten kijken. Op een dag zoals deze kijk je een heel klein beetje terug, maar ik ben iemand die met vandaag en morgen bezig is. Dat ik de woorden ‘we’ combineer met ‘toekomst’, daar kun je nog niets uit concluderen, maar toen ik deze sokken zag, dacht ik: Deze moet ik hebben”, zegt de succescoach met een lach en voegt snel toe: “Dit Jaap Edenbeeld is de Stafprijs 2022!”
Max Verstappen werd uitgeroepen tot Sportman van het Jaar, waar olympisch- en wereldkampioen Thomas Krol en baanwielrenner Harry Lavreysen de andere twee genomineerden waren. Rolstoeltennisster Diede de Groot is uitgeroepen tot Paralympische sporter van het Jaar. De Young Talent Award was er voor de 19-jarige judoka Joanne van Lieshout en wielergrootheid Jan Janssen (82) werd woensdagavond geëerd met de Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs, waarmee de Nederlandse sportlegende werd onderscheiden voor zijn hele oeuvre.
Sportploeg van het jaar
De atletiekestafetteploeg 4x400 meter vrouwen is Sportploeg van het Jaar geworden. Zij wonnen het van de wielrenmannen van Team Jumbo-Visma en de vrouwen aflossingsploeg shorttrack. Voorafgaand aan de live televisie-uitzending liet het relay-viertal Suzanne Schulting, Xandra Velzeboer, Selma Poutsma en Yara van Kerkhof al weten wat ze van hun nominatie vonden. “Terecht! Als wij geen nominatie hadden gehad, dan waren we enigszins teleurgesteld geweest”, zei Schulting, de afmaker van de estafetteploeg met een knipoog. “Je hoopt natuurlijk dat je eigen ploeg wint, maar we zijn hier met allemaal fantastische sportmannen en -vrouwen. We hebben er geen invloed op hè?”, vulde Velzeboer (21), de jongste van de vier, aan.
De vrouwen kwamen op de Spelen van Beijing als eersten over de finish, in een nieuw olympisch record. Nooit eerder pakte een Nederlandse ploeg olympisch goud op dit onderdeel. De gedroomde gouden medaille was de ultieme beloning van jarenlange toewijding. Op het podium bracht het viertal een saluut aan hun teamgenoot Lara van Ruijven, die anderhalf jaar daarvoor plotseling overleed. Poutsma (23) vond de nominatie al een enorme eer. “Dat we na deze unieke prestatie bij de beste drie ploegen van Nederland behoren, is heel bijzonder.” Van Kerkhof (32): “Toen ik hoorde dat we genomineerd waren, gingen mijn gedachten meteen terug naar de olympische race. We hebben het vandaag met elkaar nog eens teruggekeken. Dat was leuk en nagenieten.”
De shorttrackvrouwen zijn verheugd dat de sport shorttrack zo dominant vertegenwoordigd was onder de genomineerden en dat Jeroen Otter verkozen is tot Coach van het Jaar. “Hij heeft zoveel gedaan voor de sport. We zijn natuurlijk op een veel lager niveau begonnen en hebben zo’n groei doorgemaakt. Dit is onder zijn leiding gebeurd. Hij verdient het. Tien jaar geleden moesten we nog uitleggen wat shorttrack was. Nu is dat bij de meeste mensen niet meer nodig. Het is prachtig dat Nederland de sport nu kent en omarmt. Dat geeft een heel mooi gevoel”, aldus de shorttrackvrouwen in koor, voordat de sportverkiezing begon.
Op het NOS | NOC*NSF Sportgala werd woensdagavond een vervolg gegeven aan de vorig jaar geopende 'Jaap Eden Society'. Dit is een gezelschap van oud-winnaars en winnaressen van de Jaap Eden, de prijs die alle Sportmannen, -vrouwen en Paralympiërs van het jaar krijgen bij hun uitverkiezing. Zij waren samen met de genomineerde sporters en coaches aanwezig.
De winnaars werden gekozen door de vakjury en sporters (categorieën sportman, sportvrouw, sportploeg, paralympische sporters) en coaches (categorie coach). De winnaar van de Young Talent Award wordt alleen door de vakjury gekozen. De laatste vijf sporticonen die de Fanny Blankers-Koen Carrièreprijs hebben ontvangen, bepalen wie dit jaar deze onderscheiding ontvangt.
De vakjury kent drie nieuwe gezichten. Oud-schaatsster Lisette van der Geest (journalist Algemeen Dagblad), Jelmar Bos (oud-paralympisch atleet) en Toon Gerbrands (oud-coach). Zij vervangen Fred Buddenberg, Marije Smits en Marc Lammers, die hun maximale zittingstermijn hadden bereikt. De vakjury bestaat verder uit Foppe de Haan, Ellen van Langen, Ralf van der Rijst, Maarten van der Weijden en Ewoud van Winsen (NOS).
