‘Scheidsrechter ben je omdat je de sport zo leuk vindt’

Als veertiger is Zwitser immers een relatief jonge kracht onder de scheidsrechters. Toen de telg uit een echt schaatsgezin, broers Ralf en Jens waren verdienstelijke marathonschaatsers, door blessures noodgedwongen moest stoppen met schaatsen, hielp hij een avondje in de tijdwaarneming op zijn thuisbaan in Breda. “Van het een kwam het ander en ik rolde door naar de functie van gewestelijk scheidsrechter. Daarna kwam de opleiding voor nationaal scheidsrechter en nu sta ik ook bij de ISU op de lijst.” Nog voor corona uitbrak mocht Zwitser met de Junior World Cup in Minsk zijn eerste grote buitenlandse wedstrijd leiden.

Zwitser, in het dagelijks leven projectleider IT bij een jeugdzorgorganisatie, geniet van zijn werkzaamheden. “Het is erg leuk om iets in het schaatsen te blijven doen. De sport is m'n passie. Ik kan het zelf niet meer, maar door er zo naast te staan heb je wel impact. Je kunt tegelijkertijd genieten van de snelle tijden en gefocust zijn op het zorgen voor een eerlijke wedstrijd.” Om die reden zou hij het scheidsrechtersvak zeker aanraden aan anderen. “Al moet je wel passie hebben voor het schaatsen. Scheidsrechter ben je omdat je de sport zo leuk vindt.”

Opleider
Om te zorgen voor meer collega’s speelt Zwitser ook een rol in de nieuwe opleiding die de KNSB in november zal starten. In vijf bijeenkomsten leert hij de scheidsrechters in spe de kneepjes van het vak. Naast reglementenkennis, lotingen, tijdschema’s en startlijsten komen ook de mentale aspecten van het werk aan bod. “We bespreken altijd veel praktijksituaties. Wat doe je als scheidsrechter en wat is je houding. Hoe ga je om met mensen die boos zijn, of met slechtnieuwsgesprekken?”

De rol van de scheidsrechter is veelzijdig, aldus Zwitser, al zie je hem of haar lang niet altijd op de voorgrond. “Een vergissing die nog weleens wordt gemaakt is dat men denkt dat de starter de scheidsrechter is. Van de jury is de starter immers het vaakst in beeld. Als het goed loopt, is de scheidsrechter juist niet in beeld, maar als het misgaat, moet je er wel staan en kunnen ingrijpen. Bij landelijke wedstrijden soms voor 12.000 man in Thialf en heel tv-kijkend Nederland.”

Gelukkig is de druk op de beginnende scheidsrechter minder groot, al is de functie wel heel belangrijk. Zonder scheidsrechter geen wedstrijd, luidt het gezegde en dat geldt uiteraard ook in het schaatsen. Gereden tijden zijn niet geldig zonder handtekening van de scheids. Ook op lokaal en regionaal niveau is dat belangrijk, want het kan zomaar gevolgen hebben voor junioren die graag naar het NK willen. Daarom is voorbereiding een belangrijk onderdeel van het werk.

Zelf bereidt Zwitser zich minutieus voor op zijn wedstrijden. “In mijn hoofd ben ik soms al twee weken van tevoren bezig met een wedstrijd. Hoe zat het ook alweer met de allroundloting? Met welke ijsbaan heb ik te maken, wat zijn de omstandigheden en hoeveel schaatsers doen er mee? Het heeft allemaal invloed op het verloop van de wedstrijd”, vertelt hij. “Daarom maken we op landelijk niveau een verslag van de wedstrijd. Kun je altijd even kijken of er nog gekke dingen zijn.”

Waardering
Het jurycorps staat eigenlijk nooit in het middelpunt van de aandacht. Deze week is dat net even anders. In de week van de scheidsrechter bedanken sporters, clubs en sportbonden hun scheidsrechters voor het vrijwilligerswerk dat ze verrichten. Zwitser is van mening dat er in het schaatsen nog wel wat meer reuring rond de juryleden mag zijn. “Zelfs bij een simpele trainingswedstrijd heb je al gauw twintig mensen nodig en bij een grote wedstrijd zelfs veertig of vijftig. Er komt best wel wat bij kijken.”

Wat meer aandacht en waardering kunnen dan ook geen kwaad, vindt hij. “Als het werk niet gedaan wordt, kunnen de schaatsers niet rijden. Daarom is het goed om te weten dat er veel juryfuncties zijn en dat men weet wat ze doen. Die mensen zijn er ook nog eens netjes voor opgeleid.” Om scheidsrechter te kunnen worden, is een opleiding basisjury verplicht. Meer informatie over de opleidingen van de KNSB is te vinden op knsb.nl/opleidingen. In november begint weer een opleiding tot regionaal scheidsrechter. Inschrijven kan via de KNSB-webshop.