Oud-marathoncrack Jan Roelof Kruithof kreeg de gouden KNSB-speld voor zijn bijzondere erelijst. De architect uit Havelte werd beroemd door maar liefst elf keer de Alternatieve Elfstedentocht te winnen, maar ook door het feit dat hij in een vriescel van een koelhuis trainde. Al noemde JR dat later een publiciteitsstunt.
De eerste overwinning van Kruithof, die pas op z'n 32e serieus ging marathonschaatsen vond plaats in betrekkelijke anonimiteit. Nadat er in eigen land al jaren nauwelijks natuurijs was, werd op het Mjösameer in Noorwegen in 1974 de eerste Alternatieve Elfstedentocht verreden. Dat was het begin van JR's ongehoorde carrière op natuurijs. In totaal zou hij elf keer winnen over 200 kilometer. Een record dat waarschijnlijk nooit meer verbeterd zal worden.
Ook won hij vier van de vijf edities van de Oldambtrit tussen 1969 en 1980, verbeterde tweemaal het werelduurrecord en vestigde in 1994 in Baselga di Pinè een ongekend record voor de grootste afgelegde schaatsafstand in 24 uur, liefst 655 kilometer en 700 meter.
Complot
In de jaren '70 en begin jaren '80 gold hij als vrijwel onverslaanbaar op wedstrijden langer dan 100 km, maar hij had de pech dat de Elfstedentocht in deze periode niet gereden werd. Toen in 1985 uiteindelijk toch de dertiende Elfstedentocht kwam, gold hij nog steeds als grote kanshebber, ondanks dat hij inmiddels 48 jaar oud was. Door twee valpartijen bij het klunen in Kimswerd verloor hij echter aansluiting bij de kopgroep, en werd uiteindelijk twaalfde.
Familie en vrienden zaten mede in het complot om Kruithof op z'n 81ste verjaardag 's avonds te verrassen met de gouden KNSB-speld. De oudste zoon van Jan Roelof had er op aangedrongen dat zijn vader thuis moest zijn, want 'ze wilden hem wat komen brengen'. Iedereen verzamelde vervolgens in het plaatselijke café, waarna koers werd gezet naar het huis van Jan Roelof.
Toen Arie Koops vervolgens aanbelde, opende een verraste Kruithof de deur: na het 'lang zal hij leven' uitte Jan Roelof zijn verbazing: "Wat is hier aan de hand?". Eenmaal binnen deed de technisch directeur van de KNSB zijn verhaal en kreeg de geëmotioneerde Jan Roelof de gouden bekroning voor zijn schaatsoeuvre opgespeld.
"Ik had wel eens stilletjes gedacht dat het leuk zou zijn als ik een bepaalde waardering van de KNSB zou krijgen voor mijn prestaties, maar had er inmiddels niet meer op gerekend. Dit is dan ook een enorme verrassing. Ik ga morgen naar het graf van mijn vrouw om het Jantina te vertellen", reageerde de geëmotioneerde Kruithof. Om te vervolgen: "Deze speld voelt als een ridderorde en is een enorme eer. Ik zal hem bij alle grote evenementen dragen."
Schaatsen doet Kruithof nog steeds en hij hoopt nog steeds op een Elfstedentocht. Hij komt eind februari voorspelt hij.
RTV Drenthe was ook bij de uitreiking, bekijk hier de reportage.
