'Dorp is verweven met schaatsen'

Al sinds jaar en dag wordt er door Earnewâld, samen met Giethoorn, Groningen en het Zuidlaardermeer gestreden om de eerste toertocht op natuurijs te kunnen organiseren. Voorzitter Age Veldboom: "Wij hebben daarvoor een uitgelezen plek: een natuurgebied tussen Drachten en Leeuwarden met ondiep water, waar snel veilig geschaatst kan worden."

"Het ligt ook nog eens prachtig: tussen riet en bomen. Jaren geleden is besloten het terrein in te richten als natuurgebied en inmiddels is het moerasland waar 's zomers veel vogels foerageren en 's winters ganzen overnachten. Tenminste tot het gaat vriezen, dan vinden de ganzen het te koud en trekken verder naar het zuiden."

De afgelopen winter was de hoeveelheid ijs echter te verwaarlozen. "Ik heb er heel even op gestaan, maar het was niks. Heb er m'n schaatsen niet eens voor aangetrokken. En dat was voor het eerst sinds lange tijd, want de vijf winters hiervoor hebben we steeds wel kunnen schaatsen. Vorig jaar bijvoorbeeld heeft de toertocht nog drieduizend mensen getrokken."

Schaatsen en Earnewâld zijn van oudsher met elkaar verweven. "Dat zit in de historie van ons dorp: schippers en schaatsers. Vroeger raakten veel binnenschippers hier ingevroren in strenge winters en konden niet meer verder. Maar ze waren wel verantwoordelijk voor het vervoer van hun vracht: dus deden ze dat met sleden over het ijs: turf, melkbussen, van alles ging er op. Ook de kinderen gingen dan over het ijs naar school. Het is dus niet zo vreemd dat iedereen hier meteen wil schaatsen zodra er ijs ligt."

Natuurijs zorgt ook voor een enorme saamhorigheid in het dorp. "Als we een tocht uit kunnen schrijven gaat een groep mannen meteen aan het werk om een kluunbrug te bouwen. Dat is een actie op zich waar men erg van geniet. Dat is ook het leuke van zo'n klein dorp. Het met elkaar werken voor één doel en dan na afloop gezamenlijk erwtensoep eten of een biertje drinken; lol hebben met z'n allen. Daar doen we het voor."

Behalve de toertocht is de club ook bekend van de organisatie van de marathonwedstrijd 'De 100 van Earnewâld'. Deze maakt deel uit van de twaalf  'klassiekers'. "En dus woon ik ook vergaderingen van de 'Stichting Natuurijs Klassiekers' bij. We maken afspraken met elkaar en houden elkaar bij vorst op de hoogte van de vorderingen. Dan wordt er heel wat af gebeld. Eén van die afspraken is bijvoorbeeld dat er nooit twee klassiekers op dezelfde dag worden verreden." Die marathon is belangrijk voor de club. "En we kunnen hem organiseren dankzij de financiën die we overhouden aan de toertochten."

Het zit, mede dankzij de natuurijswinters van de afgelopen tijd, dan ook wel goed met de clubkas. "Zo kunnen we onder meer onze collega's van de plaatselijke zeilvereniging steunen als dat nodig is. Met die club hebben we een bijzondere band omdat we ooit als één club zijn begonnen, al in 1800."

"Pas in 1908 hebben we ons afgescheiden, maar we voelen ons nog op een bepaalde manier verbonden. Dus als zij bijvoorbeeld een zeil nodig hebben voor een skûtsje, sponsoren wij dat. In ruil daarvoor staan zij voor ons klaar zodra we vrijwilligers nodig hebben bij een toertocht. Dan worden de bemanningsleden en zelfs de schipper verkeersregelaars of zitten op een stempelpost. Zo helpen we elkaar."         

Nu de winter definitief is afgelopen gaan de activiteiten van de ijsclub op een laag pitje. "In de zomer staat het dorp in het teken van de watersport. We hebben wel eens een skeelertocht georganiseerd of een wielrenwedstrijd, maar daar komt best veel bij kijken.

Dat laten we dus liever aan de specialisten over en doen zelf ook waar we goed in zijn. En dat is al lastig genoeg, gezien alle eisen waar je aan moet voldoen wil je een toertocht organiseren. Want dat is niet gering: van de dikte van het ijs, het verkeerscirculatieplan tot aan de EHBO, alles moet in orde zijn voor je als club een vergunning krijgt. Dat vinden we niet erg, want veiligheid gaat voor alles.

Er wordt wel eens gezegd dat wij de pers te snel gek maken met het ijs hier. Maar we laten de mensen hier alleen schaatsen als het volkomen veilig is. Daar moet je dan wel heel duidelijk in zijn: goede voorlichting en communicatie zijn een vereiste. En dat zit wel goed hier."     

Clubpaspoort

Naam club: Lyts Bigjin.
Gevestigd in: Earnewâld (Friesland).
Bestaat sinds: 1908.
Aantal leden: ca. 50.
Jongste lid: 8 jaar.
Oudste lid: 80 jaar.
Bijzondere leden: Jeen Wester, Jeen v.d. Berg: hij woonde in Earnewâld en zat hier op school, is lid geweest.
Topper in de gelederen: Jeen Wester, winnaar van de eerste editie van de 100 van Eernewoude, voor Jeen v.d. Berg.
Accommodatie: natuurgebied de Alde Feanen en ondiepe polder/ondergelopen land: Jan Durkspolder en Lytse Mar.
Website: www.ijsclub-lytsbigjin.nl.
Emailadres: contact@ijsclub-lytsbigjin.nl.
Twitter: lytsbigjin.
Facebook: lytsbigjin.
Verenigingsmotto: ijs en vis moet je nemen als het er is!
Nog een ander motto: sinne en wille kinne in protte tille (samen staan we sterk).
Feestelijkheden: bij het 100 jarig bestaan in 2008: koninklijke onderscheiding ontvangen. April 2013: onthulling levensgroot standbeeld op het water: van marathonschaatsers Jeen Wester, Hilbert v.d. Duim en Jos Niesten.
We willen in de toekomst graag: het Nederlands Kampioenschap Marathon op natuurijs organiseren.  
Wij zijn de leukste ijsclub, omdat: in een dorp met 300 inwoners meer dan 50 vrijwilligers op één schaatsdag bij de organisatie van toertocht of marathon 'de 100 van Earnewâld' actief zijn.
Tot slot: onze 'Gouden Tip' voor andere verenigingen: wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Betrek je jonge leden in bestuur en organisatie van activiteiten van de club.