Bert zei altijd: ‘Volhouden, gewoon straks toeslaan op de Spelen’

Het is de dag nadat Martin, met z’n veertig jaar de jongste van de twee Groningse broers, er op LinkedIn aan is herinnerd dat hun schaatsreis alweer zeven seizoenen onderweg is. “Ik werd op internet gefeliciteerd met mijn werkjubileum.” Terwijl hij dat vertelt, werpt hij een blik opzij naar Erwin (42), die meteen inhaakt. “D’r is veel gebeurd. Het is een bumpy road geweest”, zegt hij. “Begonnen met z’n tweeën. Ideeën hadden we genoeg, alleen geen budget of sponsors. Toen al wilden we maatwerk leveren, met een brede staf, vol experts”, plakt Martin er weer achteraan.

Erwin opnieuw: “Ja, een bedrijf in topsport dat heel erg resultaat gericht was, en waarbij veel emotie kwam en komt kijken. We hadden er allebei nog een baan bij. Martin werkte in een callcenter, ik in een crossfit studio. Veel van de mensen in de begeleiding die destijds meededen, zijn er nu nog. We deden een enorm beroep op hen, want we konden niet geven wat ze behoorden te verdienen. Ze gingen toch mee met ons. Mooi dat we intussen op een niveau zitten dat ons in staat stelt iedereen netjes te betalen.”

Voor wie zo’n avontuur aangaat en na jaren deelgenoot is van klinkend succes – van olympisch goud tot wereldtitels en alom respect – is het sportieve gewin belangrijker dan het geld. Bart Swings veroverde de olympische titel op de mass start in 2022, het jaar waarin het oogsten vorm kreeg. Daarvan kreeg vader Bert, steun, toeverlaat en grootste supporter van zijn jongens, nog wel iets mee; hij overleed later dat jaar. De goldrush van Joy Beune de voorbije winter (wereldkampioene vijf kilometer, ploegenachtervolging en allround) kwam te laat.

“Op alle momenten dat we winnen met de ploeg, denk ik heel erg aan hem omdat je die dingen het liefst wilt delen met hem. Hij was immers degene die zei, wanneer een olympisch kwalificatietoernooi (OKT) de mist was ingegaan: ‘Volhouden, gewoon straks toeslaan op de Spelen. En vertrouwen houden in je manier van werken’. Dat soort opmerkingen blijven je bij”, weet Martin. Van de euforie die de ongekende reeks topresultaten van Beune in Calgary op het WK Afstanden losmaakte, herinnert hij zich weinig. “We werden geleefd, iedereen feliciteerde ons.”

“Nou, mij niet”, reageert de oudste Ten Hove, “want ik was allang stilletjes naar het hotel verdwenen. Ik zei tegen Mart dat ik het niet meer trok. Er was blijdschap, maar ik voelde me zo ongemakkelijk met de situatie en miste m’n pa ontzettend. De oude verhalen borrelden op. Ik moest denken aan de rijders met wie we waren begonnen; Letitia de Jong, Jorien ter Mors, Jan Blokhuijsen, Lennart Velema, alle anderen die hebben meegeholpen in de eerste jaren om te komen waar we nu zijn.”

Anno 2024 is IKO een team van en met betekenis. Waar in de kleine schaatswereld afgunst, haat en nijd nogal eens kunnen regeren, was er in Calgary bewondering en respect. Hard werken, doorzettingsvermogen tonen en geduld betrachten hebben onvergetelijke prijzen opgeleverd. “Toch dachten we in het verleden al dagelijks: nu moet het gebeuren”, beweert Martin. “We wilden het maximale uit elke wedstrijd halen. Lukte dat niet, dan voelden we de teleurstelling en waren we blij dat mensen als Bert van der Tuuk (fabrikant van de schaatskleding, red.) ons geruststelde: ‘Jongens, ga maar door, het komt wel’. Nu zitten we aan de goede kant, al zijn we beiden van mening dat we er nog lang niet zijn met wat we doen. Het kan veel beter en professioneler.”

En, zo is gebleken, op een andere manier dan via de geijkte paden van het schaatsen. Bart Swings’ goud in Beijing was voor een groot deel te danken aan zijn fysieke coach. “Dat was een eye-opener. We hadden hem schaats-technisch op de rails, lichamelijk was hij de beste en mentaal klopte het. Er waren zoveel personen bij betrokken, specialisten, ja. Dat gaf ons de overtuiging ook voor de anderen in de ploeg naar maatwerk te streven.”

Een voorbeeld in dit verband: Jacob Veenstra. Voorheen op de personeelslijst genoteerd als krachttrainer, nu de performance coach. Dat is niet alleen een titelverandering, maar ook wel degelijk een andere rol. “Jacob, ga jij het hele fysieke programma maar samenstellen voor de schaatsers, hebben we na de Spelen gezegd. Het is vreselijk ouderwets dat wij als schaatscoaches fietsschema’s bij elkaar moeten puzzelen, terwijl dat zijn professie is. Hetzelfde geldt net zo goed voor de psycholoog die we hebben, de voedingsdeskundige, noem maar op”, benadrukt Martin. “Zij halen net die paar procenten meer winst eruit dan wanneer wij ons op die terreinen zouden moeten storten.” Erwin: “We runnen de hut met experts.” Bovendien steekt de gehele staf zijn licht op in andere sporten (baanwielrennen, roeien), puur om de kennis te vergroten.

Beune, de naam valt geregeld. Ze is twee seizoenen geleden met Robin Groot overgestapt van Jumbo-Visma en vanaf dat moment zijn de twee opgekrabbeld. Beschadigde talenten die gedijen bij de aanpak van IKO. De broers weifelen, verklaren zich niet akkoord met die omschrijving. “Ik ben er nooit bij geweest, dus weet ik niet hoe het daar is aangepakt”, merkt Erwin op. “Maar het was en is helder dat Joy een megatalent is, en dat zij en Robin duidelijk aan het onderpresteren waren, zowel fysiek, technisch als mentaal. We zijn keihard aan de slag gegaan met die punten. Elke zes weken nieuwe doelen stellen, evalueren, terugkijken en waar nodig zaken aanpassen.” Wat hij bedoelt: weer maatwerk. Waar Beune in die fase meer mentale bijsturing kon gebruiken, moest Groot fysiek en conditioneel aan de bak.

Nog iemand bij wie van de winter zal blijken of een persoonlijk begeleidingstraject heilzaam is: Dai Dai N’tab (ex-Jumbo). Dat kan ook opgaan voor Michelle de Jong, afkomstig van Reggeborgh. “Het is niet dat we proberen geblesseerde sporters op te pakken, hè”, waarschuwt Erwin. “Dai Dai zocht maatwerk en familiegevoel. Bij Michelle hadden we snel het idee dat ze aan een nieuwe omgeving toe was. Het belangrijkst is echter dat we kansen zien met deze atleten. Hopelijk kan Dai Dai zich in februari 2025 plaatsen voor het WK Sprint dat een maand later is. Michelle is eveneens heel ambitieus, die wil sowieso meedoen op het hoogste niveau: WK's en de Winterspelen. Het worden stevige ontdekkingstochten. Serieuze uitdagingen. Trouwens, ook met de jonge talenten als Mats van den Bos, Stijn van de Bunt, om enkelen te noemen.”

Conclusie, in de lange aanloopperiode naar het volgende seizoen van de waarheid: er liggen taken in overvloed, om de twaalfkoppige selectie aan de top te krijgen, dan wel te houden. Juist daarom is het meer dan opmerkelijk geweest dat er zich een kortstondige vrijage heeft voorgedaan met…Jutta Leerdam. De flirt heeft een paar weken geduurd, maar de beoogde uitkomst is er niet gekomen. Leerdam zal haar eigen boontjes moeten doppen.

“Haar manager heeft ons gebeld. Onze eerste reactie was meteen: we kunnen Jutta, met wie we in 2018 hebben gewerkt, niet betalen. Wat we wel hadden kunnen bieden, was familiegevoel en maatwerk. Vooral dat laatste was haar reden om ons te bellen. Het ging niet om geld. Vanaf dat ogenblik zijn in gesprek geraakt en is er een traject heel zorgvuldig doorlopen waarbij alles tegen het licht is gehouden, zowel sportief als commercieel. Zonder in detail te treden: er is geen match uitgerold”, licht Martin toe.

“Het is een heel dynamisch proces geweest”, vult broer aan. “Wij probeerden een aantal piketpaaltjes te slaan voor ons: dit zijn onderhandelbare onderwerpen. Vervolgens dans je met elkaar, totdat blijkt dat het tot niets lijkt. Mensen willen daarna horen dat er knallende ruzie is ontstaan. Niet dus. We zijn nog steeds even goede vrienden. Jutta is een geweldige meid, maar wij gaan verder met onze harmonieuze familie. Dat was die trouwens ook gebleven met Jutta erbij. Daar ben ik van overtuigd.”

Punt uit. Genoeg over de kwestie, vindt de tandem Ten Hove. Het vizier staat immers alweer op het seizoen 2024-2025. De pracht en praal van de onvergetelijke jaargang moet een vervolg krijgen. Daarom, tot slot, gevraagd naar een woord waarmee ze het gouden hoofdstuk willen samenvatten. Erwin is de rapste. “Trots”, claimt hij, daarmee Martin in verlegenheid brengend. “Goh, eeuhm. Eén woord”, mompelt hij, intussen hard nadenkend. “Ik kan er niet op komen. Dat we die stap met elkaar hebben gezet, hoe moet ik dan nou zeggen..?”
“Trots dus”, valt Erwin hem schaterend in de rede.
Inderdaad.