Het vriest licht, de zon schijnt flauwtjes en er waait een gure wind over de piste van Baselga di Pinè als de vrouwen aan hun tien kilometer bezig zijn. Het is afzien op deze slotafstand, ook voor Eva Riemersma-Van Rheenen (40), die vol vertrouwen op jacht is gegaan naar het baanrecord. Die poging strandt op de straffe wind. De teleurstelling is groot. Dat ze als enige deelneemster in haar leeftijdsklasse toch een gouden medaille krijgt, is kort na de lijdensweg niet eens een schrale troost. Pas bij het slotdiner, waar een enorme reeks medailles wordt uitgereikt, breekt weer een lach door op het gezicht van de schaatsende huisarts uit Ellecom.
Eigenlijk zouden ze zijn gaan schaatsen op Lago Palú, een bergmeer op 1800 meter hoogte. Dat avontuur ging niet door, omdat de Italiaanse organisatie de klus had onderschat. Een goede piste neerleggen op besneeuwd natuurijs bleek onmogelijk. Daarom weken de langebaanschaatsers uit naar de kunstijsbaan van Baselga, ver verwijderd van de andere negen sporten op deze Winterspelen voor atleten van 30 jaar en ouder. Dat was jammer, omdat hierdoor de olympische sfeer ontbrak. Bovendien verliep de besluitvorming wat traag en chaotisch, waardoor menig atleet gedoe had met het omboeken van zijn/haar reis en hotel. Maar de Italianen hebben alsnog een prima job verricht, is de algemene kritiek, het was weer een feestje om te kunnen deelnemen.
Wat is nou eigenlijk de charme van deze Winterspelen voor Masters? “Het gevoel van saamhorigheid. Je strijdt hier soms op het scherp van de snede, maar er is onderling heel veel respect”, zegt Victor van den Hoff (69), voormalig directeur van de KNSB en veelvoudig wereldkampioen bij de masters. “Iedereen hier doet zijn stinkende best om te winnen, maar je gunt het elkaar ook als een ander de snelste is. Want je weet allemaal waar je het voor doet: dat is de liefde en passie voor de schaatssport.”
In de ijsbaankantine, waar het geurt naar een mix van Italiaanse koffie en aangebrande panini, vertelt hij enthousiast over buitenlandse trips als deze. Het kost wel een paar centen, maar het is meer dan de moeite waard, alleen al vanwege de leuke internationale contacten. “En omdat je met leeftijdsklassen werkt, strijd je tegen mensen die in dezelfde levensfase zitten. Ik zit inmiddels in de categorie waarin veel mensen gezondheidsissues hebben en dat schept ook een band, zal ik maar zeggen. Ik ben hier ooit aan mee gaan doen, omdat ik vooral fit wilde blijven. Ik doe zogezegd aan vervalbeperking.”
Enorme medailleoogst
De 67 langebaanschaatsers die in Baselga di Pinè deelnamen aan de Winter World Master Games hebben samen liefst 162 medailles veroverd: 78 keer goud, 48 zilver en 36 brons. De Nederlandse dominantie kwam mede door de afwezigheid van de Russen.
De oudste Nederlandse medaillewinnaar was Frans Rietveld (81), die vier keer goud won. De Haastrechter was vooraf verzekerd van podiumplekken, omdat hij in zijn leeftijdsklasse (80+) slechts twee tegenstanders had. Datzelfde gold voor Joke Wittenberg (72), die drie gouden medailles plus een zilveren pakte én een wereldrecord in haar leeftijdsklasse op de 5000 meter reed.
Jolanda Voskamp-Vollebregt (58) uit De Lier, moeder van sprintster Dione, won goud en brons. Zij nam ook nog deel aan het langlaufen (‘ik heb er vier jaar voor getraind’), maar viel daarbij niet in de prijzen. Rotterdamse Marianne de Neeling (63), moeder van sprintster Sanneke, scoorde op de langebaan twee keer zilver en een bronzen plak.
Bij het shorttrack wonnen de negen Nederlandse deelnemers vorige week reeds 16 medailles, waarvan twee gouden. Twee shorttrackers hadden ook bij de langebaanwedstrijden succes: Claudia Henckel (35) uit Enschede won zelfs vier keer goud, Jip Spel (30) uit Losser pakte twee gouden en een bronzen medaille.
Bij het kunstrijden deed uit Nederland één rijdster mee: Nicole Stelea. Zij behaalde geen medaille.
Een overzicht van alle uitslagen vind je hier.
Voor de meesten is deelname aan de wedstrijden in Lombardije onderdeel van een mooie vakantie, waarin je oude bekenden tegenkomt uit heel de wereld. Een soort internationale reünie van schaatsliefhebbers. De Winterspelen fungeren één keer in de vier jaar als een prachtige uitdaging, zoals een NK of WK dat in andere jaren kan zijn. Want trainen is fijn, zeker als je dat met een groepje kunt doen, maar het wordt pas echt leuk als je samen een doel hebt om naartoe te werken.
Het valt in Nederland Schaatsland niet altijd mee om als serieuze senior een geschikte trainingsplek te vinden. Bij je club is vaak veel aandacht voor de jeugd. In je jonge jaren sta je altijd wel met een trainer en voldoende trainingsmaatjes van jouw leeftijd op het ijs. Maar wil je op oudere leeftijd serieus (master)wedstrijden rijden, dan is het een stuk moeilijker om je daarop voor te bereiden. Her en der zie je daarom initiatieven, waarbij masters van verschillende verenigingen de handen ineenslaan en samen gaan trainen.
Zo ontstond Dames Masters Utrecht, dertien vrouwen van verschillende verenigingen, die elke dinsdag samen trainen op de Vechtsebanen. Ze maken elkaar sterker, zowel op als naast het ijs. Samen reizen ze naar wedstrijden. In Baselga waren acht van hen present, zij sleepten samen 24 medailles in de wacht. Grootverdiener was Lettie Zwanenburg (65) uit Snelrewaard, met vier gouden medailles. Trainer en echtgenoot Wim straalde van trots. In Breda richtte een groep enthousiaste dertigers OTT op, wat staat voor het Oud-Talent Team of gekscherend Over The Top. Vier van hen wonnen in Baselga samen twaalf medailles, inclusief vier gouden voor Nicole Peeters (30). De OTT’ers worden door de mastersgemeenschap met open armen ontvangen. Vers bloed is altijd goed.
Opvallend is dat je onder de Nederlandse deelnemers geen Rintje Ritsma, Marianne Timmer of andere voormalige schaatstoppers treft. Voor hen valt hier, na een succesvolle carrière, weinig eer te behalen. Wie nog goed fit is, wint waarschijnlijk met twee vingers in de neus. Wie al eventjes gestopt is en misschien wat kilo’s zwaarder, zou er weer keihard voor moeten trainen, met het risico te worden verslagen door een nobody. Niet leuk…
Bloedserieus
Wie door een topsportbril naar het masterschaatsen kijkt, is ook gauw uitgekeken. Live uitzenden op televisie? Dat zou weinig kijkers trekken. Hier draait het vooral om samen plezier beleven aan de schaatssport, die je tot op hoge leeftijd kunt beoefenen. Toch rijden hier ook schaatsers rond die zich superserieus op deze Winter Games hebben voorbereid, soms bijna alsof het de Olympische Spelen betrof. En wedstrijdspanning hebben ze allemaal. Iedereen slaapt slecht, menigeen heeft last van de darmen, en voordat ze het ijs op stappen gieren de zenuwen door ieders lijf.
Michiel Wienese (44) uit Krommenie behoort tot het groepje masters voor wie winnen minstens even belangrijk is als meedoen. In Baselga slaagt zijn missie, want hij pakt weer een gouden medaille (én drie zilveren plakken), net als vier jaar terug in Innsbruck. Zijn vader Jan, de roeier die in 1968 olympisch goud won op het onderdeel skiff, kon die historische prestatie niet continueren. “Ik ben dus constanter dan hij. En ik heb het op mijn eigen wijze gedaan. Zijn advies was altijd: neem je gezin niet mee, want dan kan je beter focussen. Maar zonder mijn vrouw en kind zou ik mij moederziel alleen voelen. En als ik zou winnen, voor wie zou ik dat dan doen? Ik heb mijn eigen weg gevolgd, met mijn gezin erbij. Mooi hè.”
Zo heeft iedere schaatser op deze Winterspelen wel een eigen verhaal. Het Nederlandse gezelschap in Baselga bestaat uit vogels van diverse pluimage. Zo’n twintig van hen rijden rond op trainingsschema’s van Monique Vergeer, een bevlogen trainster die vanuit het Duitse Inzell veel masters begeleidt. Zij staat op het Italiaanse ijs de ganse dag schaatsers te coachen als waren het profs. Misschien is zo’n evenement als dit nog mooier dan topsport, zegt Vergeer. “Het is een grote familie. Je hebt hier veel meer verbondenheid met elkaar. Bij topsport gaat het uiteindelijk alleen om de winst. Hier is het belangrijkste dat mensen sporten om gezond en fit te blijven. Niet een stapje te ver gaan, want dan raak je geblesseerd en kun je hier niet aan meedoen. En dat zou jammer zijn, want iedereen is er graag bij, omdat het zowel op als naast de baan een sportief feestje is, dat je samen beleeft.”
Zo kijkt Joke Wittenberg er ook naar. De 72-jarige Gaastmeerse, voorzitter van het Masterscircuit Langebaanschaatsen Nederland, geniet met volle teugen in Baselga. Sporten doet ze liefst dagelijks, schaatsen is haar favoriete bezigheid. Zo blijft ze in conditie, wat onder meer helpt bij haar vrijwilligerswerk in het Dorpshuis. Dat ze hier als oudste vrouwelijke deelnemer medailles wint en zelfs een wereldrecord rijdt, laat haar koud. “Als je maar lang genoeg mee blijft doen, rij je vanzelf een keer een wereldrecord in jouw leeftijdsklasse”, zegt Wittenberg met een glimlach. “Ik voel me vooral heel bevoorrecht dat ik nog bijna elke dag kan sporten en aan een toernooi als dit mee mag doen. En ja, als ik gezond blijf, ben ik over vier jaar weer van de partij.”
