Opgroeien in het skeeleren: een spagaat voor EK-goud
Net als zovelen begon Schouten haar sportieve carrière op skeelers bij de lokale vereniging. Ze ontgroeide de discipline en schakelde over op het schaatsen. Toch reed Schouten als het even kon nog regelmatig marathons op wieltjes, ook toen ze al succesvolle winters draaide. “Skeeleren, dat vond ik geweldig”, zegt ze. “Dat was echt mijn ding, maar het langebaanschaatsen was eerlijker. Daar wint de beste. Gewoon op tijd, dan kun je echt zien hoe goed je bent. Maar het inlineskaten was een goede training.”
Als kadet was ze al bloedfanatiek, zeggen mensen die in die periode met haar werkten. “Bij de pupillen reed ik niet echt podia, maar als tweedejaars juniore brak ik door. Het Nederlands kampioenschap ging goed en ik wist dat ik internationaal ook een goede kans zou maken. Valentina Berga-Belloni was toen mijn coach (inmiddels bondscoach, red.), zij geloofde in mij. We hebben heel hard getraind om daar drie titels te pakken.”
Het EK Inlineskaten wordt dat jaar gehouden in Oostende. In de afvalkoers over 10 kilometer wurmt Schouten zich aan de binnenkant door de laatste bocht om de kortste lijn naar de finish te hebben. Op de streep gaat ze zover in de spagaat dat ze daarna op haar kont terechtkomt. “Ik mag het eigenlijk niet zeggen, maar ze was een van mijn favoriete pupillen”, zegt Berga-Belloni er vijftien jaar later over. “Ze kon absoluut niet tegen haar verlies en met die spagaat liet ze zien hoe graag ze wilde winnen. Dat ze nu op haar hoogtepunt stopt, getuigt van bijzonder veel lef.”
NK Marathon 2018: Samen met Simon kampioen
Marathonschaatsen is een familie-aangelegenheid, ook voor de Schoutens. Broer Simon schaatste jarenlang in de Topdivisie terwijl ‘zussie’ Irene oppermachtig was bij de vrouwen. “Elke titel heeft zijn eigen verhaal, maar in Utrecht won ik met mijn broer en dat was heel speciaal.” Qua wedstrijd vond ze haar titel in 2022 in Alkmaar veel mooier, 'Iedereen ging op een hoop en ik kon blijven gaan'.
Simon – met recht een echte doordouwer te noemen - had het talent om grootse dingen te presteren, maar niet het doorzettingsvermogen om écht voor de sport te leven. “Eten, trainen slapen”, zegt Irene. “Dat kon hij niet, direct na de training ging hij werken. In een koude schuur staan is niet optimaal voor je herstel. En zijn schaatsen? Die sleep hij vaak niet eens. In dat opzicht ben ik anders en had hij wat meer van mij kunnen leren.”
Broer en zus deelden lief en leed. “We reden samen naar de trainingen in Heerenveen, dat was fijn. Het is heel goed dat je iemand dicht bij je hebt die het spelletje begrijpt. Hij begreep de mass start of de marathon als geen ander, op technisch vlak kon hij tips en advies geven hoe ik een 3 of 5 kilometer moest rijden.”
Attje Keulen-Deelstra bezit het record van de meeste overwinningen in het marathonschaatsen. “61 stuks”, weet Schouten. Zelf heeft ze 58 overwinningen gehaald. Met de wetenschap dat ze volgend jaar wellicht nog wat marathons gaat rijden voor Albert Heijn Zaanlander is het goed mogelijk dat het record van de schaatslegende gaat sneuvelen, hoewel Schouten dat zelf niet als een doel ziet.
Hattrick op de Olympische Spelen: ‘Het hoogst haalbare’
Schouten noemt haar eerste wereldbekerzege op de 3 kilometer een van de belangrijkste momenten uit haar carrière: “Daar zag ik dat ik het ook op eigen houtje kon.” Het absolute hoogtepunt volgde in 2022 tijdens de Olympische Spelen van Beijing. "Dat gaf het beste gevoel. Als grote favoriete haalde ik goud op alle onderdelen, heel bijzonder. Je ziet tijdens de Spelen vaak een uitschieter, een verrassing, iets bijzonders. Nu was ik bijzonder, ik kon omgaan met die druk. Sindsdien is presteren niet meer zó spannend geweest. Als mensen de afgelopen jaren zeiden dat ik niet goed reed omdat ik zenuwachtig was, dacht ik: Net alsof ik bij de Olympische Spelen geen spanning had..."
De nasleep van de Olympische Spelen was heftig. Irene Schouten was ineens 'van ons allemaal’ met alle verplichtingen die bij haar drie olympische titels kwamen kijken. “Ik deed te veel, zat vol in de adrenaline. Daardoor raakte ik uitgeput. Op een gegeven moment was ik dagelijks aan het huilen. Ik ontweek mensen, wilde niet meer met ze praten. Het werd best wel negatief. Als ik ging eten bij mijn ouders, zei m’n vader: ‘Je zit erbij als een zoutzak’. Zij hadden mij ook nog nooit zo gezien.”
WK-goud in vol Thialf: ‘Die emotie was onbeschrijflijk’
Voor het WK Afstanden 2023 in het eigen Thialf deed Schouten een stapje terug. Ze trainde aangepast en leefde toe naar die paar piekmomenten die er nog lagen. Zoals de 5 kilometer. “Na zo’n moeilijk seizoen met een Nederlands- en baanrecord wereldkampioene worden in een knettergek Thialf, dat was heel mooi. De mensen dicht bij me wisten hoe slecht het eigenlijk met me ging.” De emoties van die wereldtitel liggen nog altijd aan de oppervlakte. 'You don’t know shit', omschreef coach Jillert Anema destijds wat er schuilging achter de zege van zijn succesvolste atlete.
Een lesje veerkracht, gegeven door ervaringsdeskundige Schouten. “Hoe slecht het ook ging, ik had die zomer zo hard getraind en wist dat het mogelijk was om te winnen. Dat wilde ik niet zomaar opgeven. Ook al ging ik naar de ijsbaan, liep het niet en baalde ik daarvan, ik bleef hopen dat het beter zou gaan. Zo kwam ik die weken door met zo nu en dan een slechte dag. Een week voor het WK ging het ineens weer goed. Ik moest vertrouwen houden, niet opgeven.”
Gedenkwaardig mass start-goud in Calgary
Schouten poetste haar palmares de afgelopen seizoenen – ook als het even minder ging – behoorlijk op. “In coronatijd heb ik geleerd wat ik moest doen om te winnen, bepaalde dingen moest ik doen waardoor ik kon winnen.” Met maar liefst 17 nationale titels, 26 overwinningen in de wereldbeker en 9 wereldtitels (afstanden en allround) heeft Schouten alles bereikt. Haar laatste WK-goud haalde ze op de mass start in Calgary, toch altijd het onderdeel waar Schouten op uitblonk. Die laatste was memorabel. Na een val in de tweede ronde reed Schouten in zeven rondjes terug naar het peloton om vervolgens de sprint te winnen.
En het mooie? Het was niet eens de eerste keer dat ze zo’n remonte afmaakte. Tijdens de World Cup Finale in 2016 deed ze het ook, destijds met hulp van Carien Kleibeuker. Na een valpartij vroeg in de wedstrijd werd er lang gereden om terug te komen. Eenmaal terug in de buik van het peloton was er even tijd om op adem te komen om vervolgens de sprint op machtige wijze te winnen. “Het WK in Calgary was qua sfeer in het stadion niet te vergelijken met Heerenveen een jaar eerder, maar deze zal me lang bijblijven”, aldus Schouten.
