Terug naar zondagochtend 9 oktober. Gioya Lancee stond aan de start van de halve finale 1000 meter op het shorttrackijs van Thialf. Eigenlijk twijfelde ze al of ze er wel goed aan deed om te rijden. De dag ervoor had de shorttrackster van het Wadro KTT Noord een snijwond in haar bil opgelopen tijdens een val. De wond sprong telkens open als er spanning op kwam en ze had veel pijn. Toch bleek opgeven voor haar geen optie.
Met vier andere rijdsters in de baan streed Lancee voor een plek in de finale. Tot haar grote schrik ging ze halverwege de race met de Franse shorttrackster Tifany Huot Marchand in de bocht onderuit. “Ik dacht: nee niet weer! In mijn val wilde ik draaien om te voorkomen dat we tegen elkaar aan in de kussens zouden belanden en ik een nieuwe snijwond zou oplopen. Ik probeerde mijn ijzers in het ijs te steken, wat waarschijnlijk de botbreuk heeft veroorzaakt”, aldus de nummer vier van het NK Shorttrack in 2021.
Ook voor Marchand had de val ernstige gevolgen. De Française had geen gevoel meer in haar benen en haar rechterhand functioneerde niet. Enkele weken later plaatse ze een video op haar Instagramkanaal waarop te zien was dat ze achter een rollator enkele stappen zette. Het bijschrift luidde: “Ik weet zeker dat het gevoel terugkomt. Want ik ben een vechter!”
De val met Marchand ging Lancee niet in de koude kleren zitten. “Omdat ik mijzelf probeerde af te remmen, heb ik voorkomen dat we tegen elkaar aan vielen. Met de kennis van nu had ik er niet aan moeten denken wat anders de gevolgen voor Tifany zouden zijn. Mentaal had ik het dan nog moeilijker gehad.” Het contact tussen de twee rijdsters is gebleven. “Onlangs reageerde ik op een filmpje van haar op Instagram waarop ze aan het hardlopen was. Ze stuurde me dat ze ook in gedachten bij mij was. Ik begreep dat ze volgende week te horen krijgt of zij weer kan shorttracken.”
Lancee vertelt dat ze niet gelijk doorhad wat de impact van de val was. “Ik had het idee dat ik een klap had gehad op mijn achillespees. Eigenlijk wilde ik nog verder rijden, maar de pijn werd erger. Mijn trainer Dave Versteeg liet me weten dat ik beter van het ijs af kon gaan. In de heatbox deed de fysiotherapeut nog een aantal checks om te kijken of ik iets gebroken had. De adrenaline in mijn lichaam onderdrukte het grootste leed”, vertelt ze vanuit Heerenveen waar ze met haar vriend en oud-shorttracker Mylan Elzink woont.
De kwetsuur leek mee te vallen, totdat de geboren Utrechtse de volgende dag wakker werd en verging van de pijn. “De adrenaline was weg. Ik wist: dit is niet mijn achillespees. De sportarts verwees me door naar het ziekenhuis. Op de röntgenfoto was een lijntje te zien, maar ze wisten niet of dit een nieuwe breuk was of een litteken van mijn botbreuk van zes jaar geleden, die ik opliep tijdens het WK Junioren in Innsbruck. Al snel werd duidelijk dat mijn kuitbeen opnieuw gebroken was. Mijn wereld stortte in. Het herstelde stukje bot zou toch juist sterker moeten zijn? Hoe kon dit? Ik was teleurgesteld in mijn lichaam.”
De plek van de botbreuk zat net boven haar schoen. “Het gebied waar je been het eerste meegeeft. Waarschijnlijk is het daarom op dezelfde plek gebroken. Omdat dit minder levend bot is – zoals ze dat in het ziekenhuis noemen – duurt de genezing langer.”
Dertien weken later bleek dat Lancees bot nog nauwelijks was aangegroeid. “In januari moest ik terug naar het ziekenhuis. Ik had veel pijn bij het lopen. Mijn voet afwikkelen lukte niet. Oefeningetjes wel, zolang mijn kniehoek niet kleiner werd dan 90 graden. Ik had mijn eigen manier gevonden om mezelf te verplaatsen: hinkelend, met behulp van krukken of met de walker (een brace, red.).” Voor iemand die normaal dagelijks op het ijs staat en nu maandenlang niet kon lopen, was het een zwaar traject.
Een bezoek aan het Amsterdam UMC volgde; de plek waar je naartoe wordt gestuurd zodra een blessure complex of onduidelijk wordt. “De arts constateerde dat ik achteraf gezien beter zes weken gips had kunnen hebben. Een emotionele week brak aan. Ik was ten einde raad. Ik stond voor de keuze: opnieuw in het gips of me laten opereren. Welke optie zou mij de meeste zekerheid geven? Ik wilde niet de angst hebben dat ik weer iets zou kunnen breken bij een val op het ijs.”
De arts in Amsterdam gaf haar het advies om voor de operatie te gaan. “Op vrijdag werd de knoop doorgehakt en dinsdags lag ik al op de operatietafel. Deze dagen waren heel intens. De film van zes jaar geleden werd in mijn hoofd weer afgespeeld. Het litteken van toen zou opnieuw opengemaakt worden. Hoe zou mijn lichaam hierop reageren? Ik zag er enorm tegenop, maar niets doen was geen optie.”
De operatie op 17 januari verliep succesvol en het herstel kon eindelijk beginnen. “Hoewel het drie maanden na de val was, moest ik het zien als dag één na de breuk. Vier weken later had ik een controleafspraak bij de chirurg. Ik had nog veel last en maakte me zorgen. Ik barstte in tranen uit. Gelukkig kon hij mij geruststellen. Alle klachten die ik noemde, waren logisch en hoorden erbij. Een deel was ook mentale pijn. Ik had zo uitgekeken naar het schaatsseizoen en gehoopt dat ik in januari weer voorzichtig op het ijs kon staan. Die verwachtingen heb ik constant moeten bijstellen.”
De moeilijke periode heeft haar wel bewuster gemaakt. “Ik besefte dat dit voorbestemd moest zijn. Er zal een reden voor zijn dat ik dit opnieuw doormaak. Een gevoel dat er iets is dat ik nog moet leren. Ik geloof niet dat het alleen maar pech is. Wat is er nog meer? Waarom overkomt mij dit? Wat wil het me vertellen? Dit soort vragen houden me bezig.”
“Het was veel makkelijker geweest als ik gedacht zou hebben: het overkomt me voor de tweede keer, ik stop ermee. Wanneer ik er vrede mee zou hebben en lekker wat anders zou willen doen. Dat had ik echter niet. Ik wil zó graag schaatsen; ik ben nog niet klaar. Door mijn ervaring van zes jaar geleden weet ik dat mijn doorzettingsvermogen me ver kan brengen.”
Ondanks ‘die goede kop’ zoals ze dat in de sport vaak noemen, bleek mentale begeleiding geen overbodige luxe. “In het begin vond ik het niet echt nodig. Meerdere mensen adviseerden mij om frequent met een mental coach te praten. Er is immers veel gebeurd en ik kom er steeds meer achter dat het niet over een paar weken klaar is. Inmiddels merk ik dat het goed is om daarmee bezig te zijn. Je kunt jezelf altijd verbeteren, zowel fysiek als mentaal. Daarnaast probeer ik het van me af te schrijven in de hoop dat het me helpt om dit trauma te verwerken; alsof ik een boek over mezelf schrijf.”
Een CT-scan op maandag wees uit dat de breuk van de Utrechtse voldoende is geheeld na de operatie in januari. Een belangrijke stap voorwaarts in het moeizame revalidatieproces. Lancee: “Vandaag was een emotionele dag. Voor het eerst in bijna vijf maanden kreeg ik goed nieuws. Het bot zit nu meer aan elkaar dan de chirurg had gedacht. Hier heb ik zo lang op gewacht. Dit is voor mij de bevestiging dat ik de juiste keuzes heb gemaakt. Ik mag weer leren lopen, balans- en coördinatieoefeningen doen. Over vier weken wordt er een nieuwe scan gemaakt om groen licht te krijgen voor bijvoorbeeld hardlopen of skeeleren.”
Lancee moet weer opnieuw leren lopen, balans daarin kunnen houden en de juiste coördinatie terugvinden. Toch ziet de 24-jarige lichtpuntjes. “Ik besef dat ik ontzettend lieve mensen om me heen heb die écht om me geven. Die koester ik. Mylan krijgt ook veel te verduren. Ik ben hem enorm dankbaar. Daarnaast beleef ik veel plezier aan mijn studie pedagogische wetenschappen met de specialisatie onderwijskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het plan is om binnen nu en tweeëneenhalf jaar af te studeren. Mooi om te weten dat ik meer ben dan alleen die shorttrackster of schaatsster.”
Er volgt even een stilte en ze begint te stralen. “Uiteindelijk hoop ik ook iets moois te kunnen doen in de richting van mijn studie. Iets met kansengelijkheid voor kinderen. Ik ben een echte regeltante. Projectleider zijn of iets oprichten lijkt me geweldig. Maar eerst hoop ik weer lekker te kunnen schaatsen en vervolgens veel te winnen. Hoe mooi zou het zijn als ik dan mijn boek kan uitbrengen en een voorbeeld kan zijn voor anderen?”, glundert Lancee, die hoopt nog één keer op het ijs te kunnen staan voordat de ijsbaan dit seizoen dichtgaat. “Ik mis het glijden zo.”
