Roy Boeve, ploegleider van Reggeborgh, legt uit waar de woede vandaan kwam: “Harm feliciteerde eigenlijk direct na de streep Evert met de overwinning en zei tegen anderen dat hij baalde dat hij verloren had." Op de foto hierboven is inderdaad te zien dat Visser baalde, terwijl Hoolwerf zijn arm in de lucht stak. "De jury moest zich vervolgens beraden en riep na enkele minuut een winnaar uit: Harm. Een schaatser weet zelf wel of die als eerste of tweede over de finish is gekomen. Dat weet die. Maar de jury riep zomaar uit wie er gewonnen had. Daarom gingen wij naar het juryhok toe. Vervolgens kregen we een hele zooi protocollen naar ons hoofd, hoe het zat en hoe het werkte.”
“Mij werd verteld dat de video was uitgevallen. Dat kan gebeuren.” Volgens de regelementen moet er dan gekeken worden naar de transpondertijden, die in het voordeel uitvielen van Harm Visser. Boeve wilde het gesprek aangaan met de jury. “Wij kwamen binnen, maar ze stonden gelijk met de hakken in het zand. ‘De transponders tellen.’ Eigenlijk konden we al niets meer. Maar is zo’n transponder wel betrouwbaar? Nee. Zijn er dan geen beelden of foto’s? Die zijn er wel, alleen mogen ze die niet gebruiken. Er waren foto’s die lieten zien dat Evert wel echt voor was. Maar daar konden, wilden ze niets mee”, verbetert Boeve zichzelf.
“Het enige wat we terugkregen, is ‘protocollen, protocollen, protocollen’. Ik vind dat heel zwak. We lopen met z’n allen professioneel te doen, maar zo heeft dat geen zin. Als ik jury was geweest, dan zou ik denken dat ik geen bewijs heb. De transponder is niet betrouwbaar en ik had geen video. Techniek kan tegenzitten, maar je moet een back-up hebben. Een transponder is dat zeker niet.”
Hieronder de beelden van de finish, door de hoek van de camera en de kwaliteit niet betrouwbaar, maar het toont wel aan hoe miniem het verschil was.
Wat vertellen de protocollen?
Er zijn twee systemen die de uitslag mogen bepalen. 1. Het finishvideosysteem, oftewel de finishfoto. 2. Het transpondersysteem. Uit het regelement: ‘Het finishvideosysteem vormt voor de eerste twintig deelnemers de voorlopige uitslag. Als bij gelijk eindigen op de finish de video-opname en de aankomstrechter met zijn aankomstjury geen uitsluitsel geeft, beslist de transponderuitslag tot op één duizendste van een seconde.’
De camera van de fotofinish was defect, waardoor de transponderuitslag leidend werd. Het verschil, gemeten met de transponders, was immers elf duizendsten en dus groter dan het minimum van een duizendste.
Wat is het verschil tussen de twee meetmethoden?
Bij de fotofinish wordt de punt van de schaats gemeten. Wie als eerste met zijn punt de finishlijn raakt, wordt als winnaar uitgeroepen. De transponder van de schaatser zit om de enkel, dus daarbij draait het om welke enkel als eerste bij de finish is. Beide meetmethoden kunnen dus wel degelijk op een andere winnaar uitkomen.
Maar hoe had het dan opgelost moeten worden? “Ik zou Harm en Evert bij elkaar gezet hebben en het probleem hebben voorgelegd. Dan konden zij met z’n tweeën, zonder bemoeienis, kijken wat de uitslag is. Zelfs zo kon nog op een ex aequo uitgekomen worden. Wij waren dan ook niet vrolijk geweest, maar de jury was dan tenminste oprecht geweest.”
Wat vervolgens de reactie van het team was, vertrekken zonder Evert op het podium te laten staan, praat Boeve niet goed. “Achteraf is dat zwaar onsportief geweest en slecht gedrag van ons. Het is een foute beslissing ten aanzien van de sport, de sporters die op het podium stonden, de teams en de organisatie voorop. Daar ben ik als ploegleider verantwoordelijk voor. Ik heb alle betrokken ploegleiders gebeld en ze uitgelegd dat het niet aan hen lag, maar dat het een teken van afkeuring is voor de KNSB, na de zoveelste blunder.”
Voor Boeve is niet eens de beslissing de reden tot woede, maar het ontbreken van het gesprek. “Op alle vragen werd ‘protocol’ gezegd, ik kreeg niet eens meer antwoord. Anderhalf jaar geleden heb ik besloten dat ik me nooit meer bemoei met een beslissing. Elke gele kaart, rode, of wat wij ook krijgen; accepteren en buigen, want er is geen beweging. Het zit zo vast als wat. Hakken in het zand en klaar. Nu voelde ik mij toch verplicht om mijn eigen afspraak te verbreken. Dit kon ik niet over mijn kant laten gaan. Deze jongen is zo zeker dat wij gewonnen hebben. Ze hebben geen medium wat aantoont van niet, wat moet ik dan?”
Boeve benadrukt dat Visser en Jumbo-Visma niets te verwijten valt in deze. “Dit gaat niet over Evert of Harm, dit gaat over de KNSB die gefaald heeft. Ik heb niets persoonlijk tegen de juryleden, maar het gaat om de verantwoordelijkheid dragen. Ik heb ook toegegeven dat ik fout zat door te zeggen dat wij niet naar het podium geweest zijn.”
Hij had gehoopt dat er vanuit de jury initiatief werd genomen om dit uit te praten. “Ik verwachtte dat de KNSB de leiding nam en het gesprek aan wilde gaan, om de plooien recht te trekken. Weet je wie dat gedaan heeft? Ik. Ze kruipen weg en ik moet een afspraak organiseren. Wat is dat voor rarigheid?”
“We hebben een prachtige wedstrijd gezien over vijftig kilometer, met een geweldige organisatie en mooie omstandigheden. En het gaat niet om Harm, ik gun die jongen alles. De conclusie van de jury was dat hij gewonnen had, maar het verhaal is anders. Ik vind het niet erg dat de KNSB fouten maakt, maar wel dat ze geen verantwoordelijkheid nemen”, legt Boeve uit.
Zijn verhaal is duidelijk. Zijn schaatser, die zich zeker voelde van de overwinning, krijgt in zijn ogen met een gebrek aan betrouwbaar bewijs de tweede plaats toegewezen. En daarin zit hem het meest dwars dat het gesprek niet wordt aangegaan en dat er geen verantwoordelijkheid wordt genomen.
Maar wat zegt de jury? “De camera deed het niet. In het regelement staat dat de transponderuitslag dan leidend is. Zo werd de winnaar aangewezen.” Op het argument dat de transponder niet betrouwbaar is, geeft Koos Feiken, hoofdscheidsrechter, uit naam van de jury het volgende antwoord: “Of die betrouwbaar is of niet, zo is het regelement. Evert reageert op basis van zijn emotie, maar dat is geen argument om van de regels af te wijken. Bovendien zei Harm ook na afloop dat hij gewonnen had, dan is het één tegen één.”
“Deze keuze was de enige oplossing volgens het protocol. Beelden van particulieren kunnen we niets mee, want dat staat niet in het reglementenboekje. Wij vinden het ook spijtig dat het zo gelopen is. Onze vrije tijd besteden wij aan de hobby van die jongens. Dat doe je niet op basis van emotie, maar op wat ons aangeboden wordt. Wij baseren een uitslag niet op de reacties van sporters, maar op feiten”, klinkt de reactie van de jury.
Er is de keuze gemaakt om de objectieve regels te volgen, niet de subjectieve reactie van de sporter of de beelden van omstanders, die even goed gemanipuleerd hadden kunnen worden. De betrouwbaarheid was niet 100%, de objectiviteit wel. Mocht de jury gekozen hebben om af te wijken van de regels, is de kans zeer aannemelijk dat Jumbo-Visma in opstand was gekomen omdat het protocol niet gevolgd werd.
Of Harm Visser werkelijk als eerste over de streep was, kan nooit met volledige zekerheid gesteld worden. Wel zouden de regels opnieuw gewogen kunnen worden. Elk jaar is er na afloop van het seizoen de mogelijkheid voor de ploegen om regelwijzigingen aan te vragen.
