Met die achtergrond ontkom je niet aan de vraag hoe het hem (24), én zijn in Moskou geboren vriendin en schaatspartner Daria Danilova (19) vergaat. “Goed.” Tja, gegeven de onzekere situatie, de dagelijkse berichten over dood, verderf en de sombere vooruitzichten, klinkt dat als een geforceerd antwoord. ”Ik ben geboren en getogen in Nederland, dat is mijn thuisland, al voel ik ook dat ik Oekraïense en Russische roots heb en me tot alle drie landen voel aangetrokken. Het is verschrikkelijk, die oorlog, van twee kanten. In Rusland hebben de mensen het evenmin makkelijk, daar worden ook mannen opgeroepen te vechten zonder dat ze een keuze hebben. Ik ben geen politicus, en kan niet zeggen wie juist of niet juist is.”
Tsiba zal de voorbije weken vaker zijn geconfronteerd met vragen over de strijd. “Het is een lastige tijd. Ik heb zelf familie in Oekraïne. Mijn vader en oom zijn naar de grens van Slowakije gereden om familie op te halen die per trein daarheen zijn gereisd, een tante en twee nichtjes. Mijn oom moest achterblijven, want mannen mogen het land niet verlaten. Mijn tante en de meisjes hebben eerst bij mijn ouders in huis gezeten, maar zijn nu ergens in een Nederlands opvangcentrum…”
Tsiba probeerde op ongeveer hetzelfde moment dat zijn vader bezig was aan de reddingsmissie, de meeste jurypunten te verdienen op de Challenge Cup in Tilburg waar bovendien een Nederlandse titel klaar lag, plus een startbewijs voor de WK. “Daria en ik schaatsten met dichtgeknepen billen.” Sporten terwijl er foto’s op hun mobieltjes passeerden waarop mensen angstig bijeen zaten in schuilkelders. “Een rare ervaring: we hadden stress van de wedstrijd, maar uiteindelijk maakte dat natuurlijk helemaal niets uit, wetend dat er elke dag levens verloren gingen en gaan aan Oekraïense en Russische zijde. Mijn moeder komt uit de buurt van Kiev, mijn vader is Rus. Zij ruziën misschien soms over wie wat op televisie wil zien, voor de rest leven ze in vrede. Ik vind het vooral jammer dat mensen een conflict niet kunnen oplossen door te praten met elkaar.”
Zijn vriendin, al twee jaar wonend in Nederland, worstelt evengoed met de gruwelijkheden die maar voortduren. “Omdat je niet weet wat er staat te gebeuren, is het moeilijk. Haar familie is in Rusland, en het is nu niet handig daar op bezoek te gaan, als dat al zou kunnen. Daria heeft angst, al moet ik zeggen dat het een paar weken geleden – kort nadat het Russische leger Oekraïne was binnengevallen – erger was. Op een of andere manier leer je ermee om te gaan. We kunnen er verder ook niets aan doen.”
Des te beter is het zaak de zinnen te verzetten en trachten iets moois te maken van hun tweede wereldkampioenschap. Vorig jaar in Stockholm voelde Tsiba zich een soort gevangene van de uitgebreide coronamaatregelen. “De WK in Zweden waren niet alleen sportief gezien een tegenvaller (22e plaats, red.), ook qua beleving. Dan kun je er voor de eerste keer heen, maar het bleek een gevangenis te zijn zonder publiek. Er kon niets, er mocht niets, er was, kort gezegd, helemaal niets aan”, zo vatte hij in september 2021 de reis samen.
En nu? Schaatsen met plezier in de Sud de France Arena van Montpellier, niet denken aan druk of verwachtingen. Die laatstgenoemde aspecten vormen de les van Tallinn, waar Tsiba en Danilova door een zwaar ondermaatse verplichte kür meteen waren uitgeschakeld op de EK.”We verkeerden in vorm, dat schiep onze verwachtingen en zadelde ons met druk op. Op de Challenge Cup stond ik voor onze küren met een houding van ‘het maakt me geen ene reet meer uit wat we presteren’. Zo reden we onze wedstrijd. Het plezier telde, we deden het voor onszelf, niet voor de scores of de juryleden.”
Het resultaat werd met gejuich ontvangen: de tweede nationale titel voor het stel en definitieve plaatsing voor de mondiale kampioenschappen. Dat heeft zelfvertrouwen gegeven, ondanks de foutjes die er toen ook in de oefeningen zaten. Als we volgende week de opgaande lijn van onze trainingen kunnen doortrekken, zou dat mooi zijn. We gaan genieten." Overigens op een voor een wintersport unieke locatie, want de Middellandse zee is amper zes kilometer verwijderd van het ijsstadion. "We stappen bij wijze van spreken met onze schaatsen aan de zee in, om af te koelen, hahaha."
