Ze kan verrekt hard fietsen, maar wanneer Irene Schouten een filmpje van een paar dagen eerder ziet waarin ze met een verhit hoofd en binnensmonds vloekend het monster van de Gavia is opgereden, hoef je haar verder niets te vertellen. Er is geen coureur aan haar verloren gegaan. “Wat ik vooral doe, is stampen en heen en weer bewegen. Ik zit bepaald niet als een wielrenner op een fiets”, oordeelt de Noord-Hollandse. “Maar het maakt me ook niets uit: dit soort dingen doe je om komende winter weer sneller te schaatsen dan afgelopen seizoen.”
Het is vroeg in de ochtend. Livigno, Italiaans wandel-, fiets- en vakantieparadijs voor zomergasten en een te gekke uitvalsbasis als je van sneeuwsporten houdt, moet nog ontwaken, maar Schouten heeft het ontbijt al achter de kiezen. Vriend Dirkjan die haar (met toestemming van de teamleiding) de laatste negen dagen van de stage gezelschap houdt, kan blijven uitslapen. Vindt ze heerlijk, zegt ze, in alle rust de dag te beginnen, ook tijdens een trainingskamp van drie weken ver van huis en haard, wat steeds opnieuw een beproeving voor haar is. Ze weet het: om een beetje te oogsten, moet er ontzettend veel worden gezaaid. Dat kost moeite, uren van afzien en talloze momenten waarop twijfels het zelfvertrouwen ondermijnen. En wetend dat de doelen meestal helder zijn, blijkt de weg ernaar toe dikwijls een verraderlijk mijnenveld. Het goede nieuws is dat Schouten met de dag voelt dat ze sterker, beter en scherper wordt.
Met die wetenschap als voldongen feit is een onderling wedstrijdje met de ploeggenoten van Team Zaanlander op de flanken van de uit de Giro d’Italia bekende col, niet meer dan een regeltje in een dagboek van een pittige hoogtestage… “Leuk is anders, hoor”, bezweert de 29-jarige Andijkse, terugblikkend naar de training die ze ondertussen wel kent, na zeven jaar in de ploeg van hoofdcoach Jillert Anema. “Gelukkig voelde ik dat ik makkelijk kon blijven draaien. Dat was al een hele opluchting, vergeleken met andere jaren waarin ik niet vooruitkwam. Dat is pas verschrikkelijk om mee te maken. Daarom zal ik, als ik over een paar jaar stop, echt niet roepen: laten we nu voor de lol even volle bak tegen de Gavia op fietsen.”
Wat ik me afvraag bij zo’n rit van een klein anderhalf uur: waar denk je onderweg aan?
“Op de steilere stukken – en dat zijn er veel – ben ik vooral aan het vloeken. Niet hardop, hoor. Het schaatsen komt ook wel voorbij, maar niet zozeer het rijden van een drie of vijf kilometer. Er schieten eerder gedachten over het NK op natuurijs door m’n hoofd, omdat de inspanning van zo’n beklimming meer naar de tijd toe gaat van een marathonkampioenschap.”
Voel je je als beste schaatsster ook verplicht de andere meiden van de ploeg eraf te rijden?
“Nee, eigenlijk niet. Fietsen is anders dan schaatsen, een manier om me te verbeteren. Natuurlijk trap ik best aardig door. Alleen, daar trainen we niet voor. Wat dat betreft heb ik vorig jaar een flinke eyeopener gehad, toen mijn fietstrainingen drastisch werden ingekort. Ik was gewend veel met de jongens mee te fietsen en te skeeleren. Plotseling was het: Je gaat minder fietsen, we doen er meer krachttraining bij. Alles wordt korter, maar intensiever. Was ik voorheen gewend vier uur te rijden, in het nieuwe schema stond er anderhalf uur aangegeven. Je had me moeten zien toen we hier in Livigno weer omhooggingen. Ik kwam geen berg meer op. Door de tijden te vergelijken met eerdere jaren had ik direct in de gaten dat ik veel langzamer was. Dat gaat niet goed, zei ik tegen Jillert. ‘Jawel, je doet het prima, want we hebben je zien schaatsen, dus wacht maar af’, kreeg ik als antwoord.”
Schouten schiet in de lach. Vertelt dat ze ten einde raad was. Van de jaarlijkse bijeenkomsten in Livigno wordt ze sowieso niet vrolijk (‘het is steeds weer dagen aftellen’), een jaar geleden meldde ze dat het de laatste keer was geweest. ‘En wat als je deze winter heel goed schaatst?’, vroegen de trainers haar. “Ik zei dat ik in dat geval wel zou meegaan. Eenmaal bezig met de wedstrijden, bleken de uitslagen super. Oftewel: het zegt niets hoe hard je die bergen opknalt. Maar jongens, wat was die periode ervoor mentaal zwaar”, komt er hoofdschuddend uit. “Ik was zo gewend een marathonprogramma af te werken, terwijl Jillert en Arjan (Samplonius, red., de assistent-coach) me beter (gerichter) wilden voorbereidden op de langebaan.”
Met succes: Schouten won op de NK Afstanden de twee langste nummers (drie en vijf km), veroverde zilver op de EK Allround en won goud op twee nummers tijdens de WK Afstanden (vijf km en ploegenachtervolging). De reeks bevestigde het nut van Anema’s aanpak: ze heeft aansluiting gekregen bij de wereldtop.
Dat is een leuke constatering na meer dan tien jaar op hoog niveau schaatsen. Maar wat weet je nu meer van je sport?
“Elk jaar leer je weer wat, ook hoe je zelf in elkaar zit. Ik besef nu beter dat ik vroeger erg eigenwijs was. Soms hoor ik mezelf zeggen: ja Ireen, je had vroeger wat beter moeten luisteren. Ik zou nu mezelf niet kunnen trainen, alhoewel ik veel kennis van het schaatsen heb. Jillert moet nog steeds aangeven: dit is het en je doet niet meer. Vroeger, de eerste twee seizoenen, stelde ik er nog vaak vragen bij, omdat de onzekerheid meespeelde. Maar kreeg ik meestal nauwelijks antwoord. Door uit te voeren wat hij opdroeg, ging ik harder. Zodra je de progressie ziet, neemt het vertrouwen toe. Ik kom niet meer zo snel in opstand als ik in geen drie, maar slechts twee uur mag fietsen. Dat denken als marathonrijdster die altijd in haar hoofd heeft dat ze klaar moet zijn voor de eventuele natuurijswedstrijden, is minder geworden. Ik kan het beter parkeren, met dank aan de ervaring van verleden jaar.”
