De allergrootste fan van Jutta is zonder twijfel haar oma Rietje (84). Ze houdt alles bij en heeft dagelijks contact met haar kleindochter. Ze begint trots te vertellen. “Jutta was elf toen ze op schaatsen ging. Ze zat op hockey en had veel energie. Haar vader zei: ‘Doe er maar iets bij, dan kun jij tenminste je energie kwijt’. Schaatslessen op de Uithof in Den Haag volgden. Haar opa was ook goed in schaatsen. Door gebrek aan natuurijs, had Jutta nog nauwelijks geschaatst. Wij gingen als opa en oma kijken en dat kind ging meteen hard! Haar opa zei toen al: ‘Op haar moet je letten, zij wordt wat’. Hij is acht jaar geleden overleden, dus hij heeft jammer genoeg niet meer alle successen mee kunnen maken.”
Jutta’s oma print alle online artikelen uit, verzamelt alle krantenknipsels en kijkt altijd als er wedstrijden zijn. “Eerder ging ik met mijn dochter en schoonzoon mee en struinden we al die schaatsbanen af. Ik ben een aantal keer in Thialf geweest, maar dat vind ik te druk geworden. Het kan nu ook niet door corona. Ik zit voor de tv. Al is het midden in de nacht. Alsof ik Parkinson heb. Zo erg zit ik te bibberen. Ik eet dan niks door de spanning. Bang dat het misgaat. Ik zit graag alleen of hooguit met z’n tweeën. Met meer mensen krijg je slechts de helft mee.
De Leerdammers vormen een hechte familie. In de familieapp worden alle gebeurtenissen gedeeld. Oma doet met haar 84-jarige leeftijd vrolijk mee in de app en op social media. “Jutta deelt foto’s en video’s met ons. Als ze een interview heeft, wordt dat ook gedeeld. Ik kijk het altijd terug en stuur haar ook berichtjes via Instagram. Dan reageer ik op wat ze plaatst. Als ik niet wil dat een ander het leest, stuur ik haar een appje. Een enkele keer bellen we. Ze heeft het natuurlijk druk. Soms stuurt ze audioberichten. Dan hoor ik toch even haar stem. Dat is fijn.”
Wat haar kleindochter deelt met de twee miljoen volgers ontgaat haar niet. “In het begin dacht ik: dat moet je niet doen. Maar Jutta deed dat ook al voordat ze aan het schaatsen was. Altijd was ze met die telefoon bezig. Dan zei ze: ‘Oma, even snel een selfie maken’. Nu ben ik eraan gewend geraakt. Ik vraag me wel eens af: wat moet je met al die volgers? Ik heb intussen begrepen dat het ook voor na het schaatsen handig kan zijn. Net zoals de studie commerciële economie die ze ernaast doet. Die staat nu op een laag pitje in verband met de Spelen.”
Oma Rietje vindt de wereld waar haar kleindochter in leeft wel eens lastig. “Als je heel goed rijdt, word je de hemel in geprezen en wanneer het niet zo goed gaat, dan ben je niks. Ik vind het jammer dat er haat en nijd is. Maar dat is denk ik niet alleen in de topsport. Je ziet het overal. Ik hoor Jutta daar nooit over. Ik zie het wel, maar daar heb ik het niet met haar over. Verder heeft ze het heel leuk. Dat zie je wel aan haar gezicht”.
Coach Rutger Tijssen vindt het verfrissend om met Jutta te werken. “Ze is heel dedicated, taakgericht en perfectionistisch. Zij heeft duidelijk iets voor ogen en daar werkt ze naartoe. Als er dingen bij horen die niet zo leuk zijn, dan doet ze dat gewoon. Hoewel ze niet altijd mee gaat koffiedrinken, houdt ze wel van gezelschap. Er vallen dingen samen, die haar als schaatsster zo goed maken. Dat is een stukje fysiologie, Moeder Natuur. Zij is sterk en dat weet ze te combineren met technisch gecontroleerd te zijn. Ze is een control freak. Dat zie je trouwens bij veel topsporters. Het liefst geeft ze niets uit handen, maar ze weet ook dat ze dat wel moet doen. Iedereen mag altijd z’n stem laten horen bij mij. Uiteindelijk zeg ik: doe jij jouw werk, dan doe ik mijn werk. Dat begrijpt Jutta heel goed.”
Tijssen wijst op haar mentale kracht. “Wat ik mooi vind is dat je pas leert als je fouten maakt. Het gaat erom hoe je ermee omgaat. Dus wat laat jij toe in jouw eerste cirkeltje, wat hoor je aan en wat parkeer je? We leren ze in dit team te filteren. Daarin is Jutta heel sterk. Haar haperende start waar ze bleef staan op de 500 meter in Salt Lake City is een mooi voorbeeld. Je beseft dan des te meer: shit, ik moet scherp blijven. Ook al lijkt het allemaal van een leien dakje te gaan. Het maakt je alleen maar beter. Ik vind het mooi haar te leren dat dit soort dingen kan gebeuren en dat je gewoon een taak hebt. Die moet je uitvoeren. Straks kan er op de Spelen ook iemand iets naar je roepen. Hoor het, weet dat het geroepen wordt en weet vooral hoe je bij die gedachtes weer weg moet gaan. Maak het klein voor jezelf. Ze heeft pas twee keer op een World Cup-podium gestaan, ondanks dat ze al hoofdprijzen heeft gewonnen. Dat geeft eigenlijk aan hoe kort ze pas meedoet. Daar zit dus nog heel veel groei in.”
Vanaf het Rintje-Ritsma-tijdperk bestond sponsoring vooral uit een logo plakken op het schaatspak. Dat genereerde inkomsten en daarmee bereikte je het publiek dat je wilde bereiken. Tegenwoordig kun je social media niet meer los zien van het bereiken van je publiek. Tijssen is zich hiervan bewust. “Ik heb er geen moeite mee hoe Jutta zich presenteert, omdat ik in eerste instantie een atleet zie. Als je veel met elkaar werkt, zie je bepaalde dingen niet meer. Het is haar unique selling point. Dat is belangrijk voor haar. Wat mij betreft bijt het elkaar niet en dus hoef ik er ook niet hard op in te grijpen, vind ik. Zij voelt dat prima aan wanneer wel en wanneer niet. Als er getraind wordt, wordt er getraind. Daar ligt de focus. Als ze mensen blij maakt met een fotootje na de trainingen, doe dat alsjeblieft. Dat is voor een groot gedeelte ook het verdienmodel.”
Of de coach zelf ook wel eens een rol speelt bij het maken van een foto of video na een training, zegt de coach lachend: “Ze wil mij er wel bij betrekken, maar ik kan niet fotograferen. Van die taak ben ik ontheven. Dat vind ik prima. Het is niet mijn ding. Als coach ben ik er niet om iemand te fotograferen. Ik ben er om iemand hard te laten schaatsen. Ik begrijp de andere dingen daaromheen heel goed, maar die zijn niet mijn primaire taak. Als zij daar anderen in betrekt die dat leuk vinden om te doen, be my guest. Ik weet niet hoelang het duurt. Als de training afgelopen is, droog ik mijn schaatsen af, evalueer ik even en ga ik door met wat ik moet doen.”
Vriend en ploeggenoot Koen Verweij speelt ook een grote rol in het succes van Jutta. Volgens Tijssen botst dit niet met zijn rol als coach. “Aan vriendjes kun je nooit voorbijgaan. Het gaat erom dat de juiste informatiestroom op gang blijft. Het maakt mij niet uit wie op welk moment iets zegt. Als het maar geen tegenstrijdige berichten zijn. Ik ken Koen goed genoeg om te weten dat dit hartstikke goed gaat."
De coach heeft hoge verwachtingen voor Beijing. “Als je 5e, 4e en 2e op de 1000 meter tijdens de World Cups in het Internationale circuit wordt, dan kan ik niet zeggen: we gaan het wel zien. Dan is er maar één ding waar we voor gaan. Dat is winnen. Je hoort me niet zeggen dat het makkelijk is. Ze moet er heel hard voor werken, maar dat moet iedereen. Er is een reële kans dat het eremetaal oplevert.”
Dione Voskamp heeft een eigen kijk op haar ploeggenote: “Jutta blijft Jutta. Die eigenschap vind ik mooi. Dat kan ik goed zeggen, want ik ken haar al van jongs af aan. Ik ben haar achter-achternicht. Zij weet heel goed wat zij wil en kent zichzelf door en door. Ik heb respect voor haar keuze om een eigen team op te zetten. Ze heeft niet de makkelijkste route genomen. Er komt veel bij kijken. Dat kost extra energie, terwijl je geen zekerheid hebt dat het allemaal lukt. Ik vind het bewonderenswaardig dat je er dan zo’n vertrouwen in hebt. In je partner, in andere mensen én in jezelf dat je deze uitdaging aan wilt gaan.”
Ze beschrijft de rolverdeling in de ploeg: “Als er een teampresentatie of iets dergelijks is, dan treden Koen en Jutta naar de voorgrond. Verder is het niet ‘haar’ team. Dat zegt Jutta zelf ook. Ik denk dat dat goed is. Het is niet dat wij poppetjes om haar heen zijn. Wij zijn allemaal met onze sport bezig. Natuurlijk is dit team mede door haar gecreëerd, maar zij wil niet daarboven staan. Daardoor houd je ook de goede balans in een team. Ik kijk niet tegen haar op. Ik vind haar een persoon op zich. Koen pakt wel eerder de leiding. Hij brengt sfeer, gezelligheid en actie in de tent. Het feit dat Koen en Jutta een stel zijn, gaat heel natuurlijk. Tegelijkertijd zijn het twee individuele mensen die heel goed hun eigen ding kunnen doen. Ik voel me geen derde wiel aan de wagen als ik met hen ergens naartoe ga. Misschien ook omdat je al weet dat ze een stel zijn op het moment dat je het team inkomt.”
Voskamp benadrukt: “Het lijkt misschien alsof het bij Jutta komt aanwaaien, maar zij heeft een giga topsportmentaliteit. Dat is goed, maar kan soms te veel zijn. Het is ook belangrijk het plezier te behouden. De angst om over te veel zaken na te denken, krijgt misschien de overhand, in plaats van het genieten van het proces waar je nu in zit. Dit is echt haar kracht, maar ook een valkuil. Ik zou soms willen zeggen: Juut, laat het los.”
