"Als wij ook meer samen trainen en nog meer in elkaars slag rijden, kunnen we er nog zoveel uithalen", zegt Antoinette de Jong. "Nu doen we onszelf eigenlijk een beetje tekort." Omdat Nederland in vergelijking tot veel andere landen een structuur met merkenteams heeft, blijkt samen trainen in de praktijk lastiger dan gedacht. "Wij hebben geen kernploeg meer waarin tien toprijders samen trainen, maar dertig rijders in vier merkenteams die hun eigen routes bepalen. Daar heb ik weinig invloed op", aldus bondscoach Jan Coopmans.
Waar De Jong meent dat het lastig gaat worden om in de toekomst een op elkaar ingespeeld blok als Japan te verslaan, denkt Ireen Wüst daar anders over. "Als we na een NK Afstanden met zijn allen gaan zitten en dan met de coaches de routes iets op elkaar afstemmen, denk ik dat het ons wel lukt. Nu wordt het altijd een beetje last-minute."
Koppen bij elkaar
Of ze verwacht dat de sponsorploegen daar ook voor open staan? "Uiteindelijk wel, denk ik. Als je eerder weet welke mensen er gaan rijden, dan had ik nu bijvoorbeeld naar Calgary gemoeten om daar met zijn drieën op hoge snelheid te trainen. Maar ja, dan moeten we wel met alle koppen bij elkaar en moeten de coaches ook meedoen. Dat is ook de taak van de bondscoach, want het gaat uiteindelijk wel om olympisch goud."
"De laatste weken naar een WK gaan ploegen juist steeds individueler werken, en zelfs binnen de ploeg zijn er andere schema's", vertelt Coopmans. "De helft van de rijders komt via Calgary, anderen begonnen in Salt Lake City en gingen daarna naar Canada. Dan is samen trainen heel lastig", legt hij de complexiteit van de situatie uit. "We moeten blij zijn dat we in de aanloop samen kunnen trainen, want je ziet dat daarna iedereen individueel naar topvorm zoekt."
Een utopie waarin de merkenteams hun routes bepalen op basis van training voor teamonderdelen vindt Coopmans dan ook geen realistische verwachting. "De merkenteams betalen de salarissen van de schaatsers en niet de KNSB. Wat mij betreft gaat de samenwerking al steeds beter, maar ik verwacht niet dat ik als bondscoach iets te vertellen heb over wat ze moeten doen."
Middenweg
Jumbo-Vismacoach Jac Orie ziet aanpassing van zijn planning op basis van teamonderdelen ook niet gebeuren. "Je moet oppassen dat het geen specialisme wordt. Er moet een middenweg zijn, want als je jezelf wilt opofferen voor een team pursuit ga je ergens anders iets laten liggen, je moet kiezen."
Of hij het toch voor zich ziet dat de merkenteams elkaar vaker opzoeken voor teamtrainingen? "Alles is mogelijk, maar als het seizoen eraan komt, kan er ineens niks meer. Vlak na een wedstrijd wil iedereen altijd ruimte maken en er van alles aan doen, maar als zo'n plan zich vordert gaat toch iedereen weer voor zichzelf. Stiekem blijft schaatsen evenwel een individualistische sport."
"Ik ben überhaupt niet zo'n teamonderdelenman, doe mij maar een tweede 500 meter. En we moeten ook niet elke keer knibbelen om die tien kilometer eruit te halen. Je ziet deze week hoe mooi die afstand is. Ook als we niet winnen", luidt het resoluut. "Ik geef natuurlijk wel alle ruimte voor de teamonderdelen, maar de individuele afstanden staan bij ons bovenaan. Je kunt trouwens ook pas goed rijden op de ploegenachtervolging als je het conditioneel voor elkaar hebt."
"Ik vind dat we het eigenlijk al best wel goed doen op dit onderdeel. En soms win je niet, maar dat doe je op een individuele afstand ook niet altijd."
Passen en meten
Na veel gesprekken met de coaches van de verschillende ploegen voorafgaande aan de winter koos Coopmans dit jaar een aantal momenten om samen te trainen in Nederland, maar ook in Inzell en tijdens World Cups wanneer alle schaatsers bij elkaar waren. "Het is passen en meten en het is zeker geen overvloed aan momenten. Toch zal het als we hiermee doorgaan steeds beter lopen en ik ga ook het handschrift van de verschillende coaches beter herkennen."
Toch snapt Coopmans ook de reactie van zijn schaatssters, die op het ijs van Salt Lake City natuurlijk graag hadden gewonnen. "Ik weet ook wel dat ze teleurgesteld zijn. We zaten er vier ronden aanvallend in, maar konden niet tot het einde doorzetten. Op een gegeven moment moet je toch ook zeggen: we hebben het Nederlandse record met drie seconden aangescherpt en we hebben zilver."
Groeiende
Ondanks dat de Japanse vrouwen al zo'n vier jaar het teamonderdeel domineren, laat de Nederlandse ploeg volgens Coopmans zien dat het gat er niet groter op wordt. De laatste keer dat de Japanse vrouwen een nieuwe wereldrecord noteerden op het ijs van Salt Lake City (8 december 2017), moest Nederland bijna vijf seconden toegeven. Vrijdag zat Oranje maar twee seconden boven de tijd van hun collega's. "Ik denk dat we een dagje verder zijn en dat we ook met een bepaalde vorm van tevredenheid kunnen terugkijken."
Over één ding zijn schaatsster en coach het in ieder geval eens: het gat met de Japanse vrouwen is te dichten. "Uiteraard, altijd. Dat neemt niet weg dat ze goed zijn, maar ik denk dat wij het met onze kwaliteiten ook moeten kunnen", aldus Wüst.
Ook Coopmans weet zeker dat het erin zit: "Het is een kwestie van tijd. We hebben wat verbeterpuntjes en misschien moeten we ergens meer trainen in een belangrijke fase. Toch gaat het niet alleen om dag en nacht met elkaar trainen, want dat doen niet alleen de Japanners, maar ook de Russinnen en Canadezen en daar winnen we wel van. Ze zijn ook gewoon verschrikkelijk snel. Maar als wij onze samenwerking perfectioneren moet het zeker lukken."
