"Het is een bijzondere groep trainers", vertelt Jurre Trouw van Opleidingen KNSB. "Zij kunnen een waardevolle bijdrage leveren aan de talentontwikkeling binnen het schaatsen en inlineskaten. Hoe hoger mensen zijn opgeleid, des te meer kennis en kunde er rondloopt. Dat is belangrijk om door te geven aan nieuwe generaties schaatsers en ook aan trainers bij (baan)selecties en verenigingen."
Trouw is vooral blij dat deelnemers uit verschillende disciplines afkomstig zijn. "Dat zal ongetwijfeld leiden tot kruisbestuiving." Met name de cursisten uit het shorttrack zijn ook meer dan welkom. "Die tak van de schaatssport ontwikkelt zich snel, maar het aantal gediplomeerde trainers is helaas nog beperkt, net als bij het inlineskaten. Goed dat daar nu verandering in komt."
"Er moet een heel leger aan goed gediplomeerde shorttracktrainers komen, willen wij het de komende tien, twintig jaar goed blijven doen", zegt oud-olympiër Niels Kerstholt. "Jeroen Otter blijft ook niet eeuwig en wij kunnen niet op een paar trainers blijven teren. Je hebt goed opgeleide mensen nodig, die elkaar uitdagen en beter maken."
Ervaring
Naast Kerstholt bestaat de deelnemerslijst aan deze cursus Schaatstrainer-coach Niveau 4 uit de shorttrackers Koen Hakkenberg, Leon Bloemhof, Bas van Weerden en langebaners Bob de Jong, Lars Elgersma, Wessel Elting, Piet Hylkema en Marco Visser. Vanuit het inlineskaten en/of marathonschaatsen maken Manon Kamminga, Roy Boeve, Anton Ketellapper, Kay Schipper en Rick Schipper de groep compleet.
De 27-jarige Kamminga won onder meer als inlineskater twee Europese titels. Toch kreeg ze het gevoel dat zij van alle cursisten degene was met de minste bagage. "Er zitten mensen bij die al ik weet-niet-hoeveel achter de rug hebben, bijvoorbeeld als rijder op de Olympische Spelen maar ook als coach", vertelt ze. "Er zit superveel ervaring in deze groep en wat opvalt: iedereen is bereid om die met elkaar te delen. De groep is heel leergierig. Ik weet zeker dat ik daar erg veel van ga opsteken."
Ze heeft in het eerste weekend gezien, dat de meesten al een eigen manier van coaching hebben ontwikkeld. Kamminga werkt zelf, met het ST3-diploma op zak, als trainer-coach bij het RTC Midden. "Mijn sterke kant is, denk ik, dat ik heel goed begrijp in wat voor situatie sporters zitten", vertelt ze. "Ik weet zelf hoe het is om van topsporter met een A-status van NOC*NSF werkend sporter te worden. Dat is een wereld van verschil, en als coach moet je goed naar je sporters luisteren."
Vuurtje
Menig schaatser ging na zijn of haar actieve loopbaan meteen verder als trainer. Anderen namen even afstand van hun sport, zoals Lars Elgersma (35), bij wie het vuurtje bij de start van deze opleiding echter weer volop is gaan branden. "Er is ooit een idioot geweest die zijn vrije tijd opofferde om mij beter te leren schaatsen. Nu wil ik graag wat van mijn vrije tijd teruggeven", zegt hij.
Elgersma reed tot en met 2012 internationale wedstrijden, rondde daarna zijn hbo-opleiding bestuurskunde af en werkt nu als projectsecretaris bij de renovatie van luchthaven Schiphol. Hij trainde al de C-groep van de baanselectie Haarlem en gaf schaatsles op de Jaap Eden IJsbaan. "Het is altijd goed om jezelf te ontwikkelen", vindt hij. Dat is ook een van de redenen om aan de ST-4 te beginnen. "Ik wil graag iets in het schaatsen doen en dan moet je eigenlijk wel eerst zorgen dat je het papiertje hebt. Ik heb er erg veel zin in."
Een goed paard is nog geen goede ruiter, zei Co Adriaanse ooit. Een goede schaatser wordt niet per definitie een bekwaam trainer. Voor veel cursisten geldt dat zij zelf jarenlang hebben ondervonden wat goede trainingen voor hen zijn, en die kunnen ze ook best aan andere schaatsers overbrengen. Maar waarom doe je bepaalde oefenvormen?
"Ik kan rijders wel vertellen dat ik iets jarenlang op mijn manier heb gedaan en dat dat goed werkt. Maar ik wil dit ook theoretisch kunnen onderbouwen", vertelt Bob de Jong (42), olympisch kampioen van Turijn, en sinds 2017 werkzaam als coach in buitenlandse dienst. "Als ik kan vertellen waarom je een training zus of zo doet, maakt dat mijn uitleg alleen maar sterker."
Buitenland
De KNSB is blij met de nieuwe lichting cursisten. Er zijn de laatste jaren veel coaches naar het buitenland vertrokken, onder wie Johan de Wit (Japan), Bjarne Rykkje (Noorwegen) en Bart Schouten (Canada). Sommigen zien daarin een gevaarlijke trend. "Maar kennis delen is altijd goed", betoogt De Jong, die zelf na een Koreaans avontuur nu voor de Chinese schaatsbond werkt.
"Als wij straks terugkomen, nemen we die kennis mee. Wij leren van de cultuurverschillen, zien hoe de faciliteiten elders zijn, maken kennis met een andere mentaliteit. Aziatische rijders geven bijvoorbeeld geen feedback. Als je vraagt hoe een training is geweest, dan was het altijd goed, ook als ze zich wat minder voelen. Dat hoor je soms pas dagen later van de arts bijvoorbeeld. Als je dat weet, ga je er beter op letten, dan leer je lichaamstaal te lezen. Dat maakt je completer als coach."
Wie deelneemt aan de cursus ST-4 moet bij 80 procent van de workshops aanwezig zijn. Komend weekend en in april staan in totaal nog drie cursusweekends op het programma. Tussendoor mogen de cursisten vooral leren in de praktijk. In Thialf ging het afgelopen zondag vooral over mentale begeleiding en wedstrijdcoaching. De eerste ervaringen? Kerstholt: "We hebben een groep jonge, kritische en intelligente mensen. We dagen elkaar uit en dat levert meteen al goede discussies en nieuwe inzichten op."
Zo beleefden de ST4-cursisten een boeiend begin van een intensief cursusjaar. ST-4 is de hoogste trainersopleiding binnen het schaatsen. Wie hierna nog hogerop wil, kan via NOC*NSF de opleiding Trainer-Coach 5 volgen. De KNSB heeft voortdurend behoefte aan kader, juist ook op lager niveau om de (jongste) jeugd de basisvaardigheden goed bij te brengen. Een overzicht van alle opleidingen binnen de KNSB vind je hier.
