Een kort onderzoekje naar Marten Liiv levert weinig op, kijkend naar wat Nederlandse media in de jongste jaren schreven over de Est. Bijzonder weinig is er te vinden over de sprinter, zelfs op deze site. “Dat klopt, maar in eigen land word ik steeds bekender”, vertelt de man uit Estland aan de vooravond van de vijfde wereldbeker in Salt Lake City. “Zeker na het EK Sprint van vorig jaar, het Europese zilver van dit jaar en mijn deelname aan de Olympische Spelen heb ik een hoop media-aandacht gehad. Normaal gesproken kreeg ik alleen aanvragen van sportjournalisten uit mijn land. Intussen zijn er ook andere media buiten de sport die me benaderen voor van alles. De sport wordt steeds populairder, alleen jammer dat schaatsen nog niet op televisie te zien is.”
Schaatsen is niet de eerste sport waar je aan denkt bij Estland, in de Baltische staten bedrijven ze voornamelijk basketbal, langlaufen en atletiek. In de familie Liiv uit Adavere, een dorpje met amper 500 inwoners, was dat wel anders. “Daar was het alleen mogelijk om te schaatsen, zeker in de tijd toen ik er opgroeide”, zegt Liiv. “Was zeven of acht jaar toen ik begon, in het spoor van mijn broer Risto die tweeënhalf jaar ouder is. Hij ging trainen, ik ben hem gevolgd en zo is het begonnen.” Op ijshockeyschaatsen maakte Liiv zijn eerste meters, lang duurde het niet voordat zijn coach hem voor het eerst op langebaanschaatsen zette. “Stokoude schaatsen, zachte schoenen, geen klappers. Ik kan me de eerste training nog wel herinneren. Lag meer op het ijs dan ik schaatste, zo moeilijk was het. Het was totaal anders, maar heerlijk om te doen.”
De gebroeders Liiv brachten samen veel tijd door op de ijsbanen. “In mijn laatste jaar als junior was hij eerstejaars senior en zagen ze in hem geen schaatser. Hij is gestopt en koos voor zijn studie.” Geinig detail is dat Risto Liiv bezitter was van het nationaal record op de 500 meter (38,70, gereden op 6 januari 2012 in Inzell). Het record is sindsdien in de familie gebleven. Marten reed op 8 december 2012 in datzelfde Inzell 37,94. Daarna duurde het nog enkele jaren voordat Liiv begreep dat hij de potentie had om het buiten de landsgrenzen van Estland ver te schoppen. “Onder leiding van de Nederlandse coach Wim den Elsen volgde ik de opleiding aan de Speed Skating Academy (een initiatief van de ISU, red.) in Inzell en daar maakte ik echt grote stappen.”
Liiv won dat seizoen brons op het WK Junioren, stond op verschillende afstanden op het podium tijdens de Junior World Cups. “Daardoor kwam het geloof dat ik iets kon bereiken, het was de eerste keer dat ik echt naar het buitenland ging. Bij de junioren was er nog een nationaal team waarmee ik kon trainen, maar dat is er nu niet meer voor senioren.” Hij vond onderdak in Polen waar hij met de sprinters trainde. “Erg leuk, maar de schema’s voor de schaatsers daar waren heel erg gericht op de 500 meter. Dat was niet genoeg voor mij. Al waren mijn fietstests beter dan wat zij lieten zien, het trainingsprogramma paste gewoon niet bij me. Ik trainde naar mijn mening niet genoeg en trok de conclusie: Ik moet iets anders zien te vinden.”
Erwin ten Hove kwam in beeld. De oprichter van Team IKO was nog een oude bekende uit Liivs periode bij de junioren. “Ik had het idee dat hij toen al met me wilde werken, maar in februari 2020 hebben we serieuze gesprekken gevoerd tijdens de World Cup in Calgary. In mei stemde de federatie in met mijn overgang naar Team IKO. De bond in Estland heeft me altijd honderd procent gesteund, de mensen zagen dat dit de beste stap voor mijn carrière was en hebben het papierwerk geregeld.”
Marten in Heerenveen, daar zijn er wel meer van. Liiv vond snel zijn draai in de schaatshoofdstad van Nederland. “Ik kwam in het team met Jan Blokhuijsen en Jorien ter Mors, echt grote namen hè”, zegt Liiv, tegenwoordig huisgenoot van Sebas Diniz. “Het verraste me enorm hoe ze mij opnamen in het team. Ik dacht dat ze arrogant zouden zijn, maar ze waren heel lief en wilden helpen. Iedereen trouwens, ook de coaches, de fysio’s en iedereen die betrokken was bij het team. Dat heeft me echt geholpen in mijn aanpassing in Nederland, net als het feit dat ik met de beste schaatsers ter wereld kan werken. Ik wist dat Heerenveen een goede plek voor me zou zijn.”
Op het EK Sprint eindigde Liiv een jaar geleden als derde, begin dit kalenderjaar haalde hij in Thialf zilver op de 500 meter van het EK Afstanden. Dat bewijst dat hij op de goede weg zit. Nee, niet iets dat hij had verwacht bij zijn komst in Heerenveen: “Ik had niet gedacht dat ik dit niveau zou hebben, maar ik voelde me ontzettend goed. Na de eerste vier World Cups ben ik met kerst thuis geweest, heb de batterijen kunnen opladen en na terugkomst in Heerenveen voelde alles zo goed. Ik reed mijn beste races tot nu toe.”
De jongen uit Adavere (gesitueerd in het hart van het land) voelt zich thuis in Heerenveen, een plek waar hij nog heel lang hoopt te schaatsen. “Een studie? Nee, op dit moment zet ik alles op het schaatsen. Studeren in Estland is niet te combineren met mijn sport hier. Ik heb wel gedacht hier een opleiding te volgen, maar schaatsen staat voor mij op de eerste plaats.” De maatregel van de KNSB om buitenlanders van de topsporturen in Thialf te weren is voorlopig afgewend, maar wel iets waar Liiv nog altijd mee bezig is. “Zeker voor atleten uit kleine schaatslanden dramatisch, het zou de doodsteek zijn voor de sport in mijn land.”
En dat terwijl het schaatsen in Estland juist nu wat tractie krijgt. Sinds enkele jaren ligt er een 400-meterpiste in hoofdstad Tallinn (“Volgens mij niet geschikt voor internationale wedstrijden, het is te krap”, aldus Liiv.), een methode de jeugd te stimuleren om te bewegen op dunne ijzers. “Ik sta in goed contact met mijn oude coaches en het gaat echt de goede kant op met het langebaanschaatsen. Het ziet er goed uit, het schaatsen wordt mede door mijn prestaties een stukje populairder. Als ik terug ben in Estland, probeer ik wat trainingen mee te draaien met de talenten. Dat is zo belangrijk.”
Sinds Marten Liiv het nationaal record op de 500 meter overnam van zijn oudere broer Risto, scherpte hij het met ruim drie seconden aan tot 34,43. Gereden op 3 december 2021 in Salt Lake City. Grote kans dat hij voorlopig eigenaar blijft van dat record, al ziet hij liever vandaag dan morgen talent uit Estland doorbreken.
Vrijdagavond begint de World Cup in Salt Lake City. Alle informatie staat hier.
