Wereldkampioene mass start Marijke Groenewoud is deze weken in Nederland gebleven. “Rust roest”, klinkt het lachend als antwoord op de vraag hoe zij deze periode zou samenvatten. “Waarschijnlijk ben ik de enige, want iedereen is lekker op vakantie. Ik vind het niet vervelend. Als ik foto’s voorbij zie komen, denk ik: oh lekker. Op zich zou ik het ook wel willen. Misschien volgend jaar weer. Ik ben zoveel weggeweest afgelopen winter en vind het juist wel lekker om even thuis te zijn. Komend weekend ga ik met Merel Bosma naar Limburg. Lekker een weekendje weg, maar we nemen wel de fiets mee.”
Het was een bewuste keuze voor de 24-jarige rijdster van Team Albert Heijn Zaanlander om in eigen land te blijven. “Mijn vriend en ik zijn bezig met het kopen van een huis in Grou. Daar ben ik nu wel druk mee. Het is een mooie periode daarvoor. In juli kunnen we erin. Tot die tijd blijf ik bij mijn ouders wonen. Voor de rest ben ik wel een beetje blijven trainen. Het skeelerseizoen staat voor de deur en wij beginnen volgende week vanuit de ploeg alweer met de gezamenlijke trainingen. 20 april vertrekken we naar Tenerife op trainingskamp. Om nu helemaal niets te doen, voelt niet goed.”
Toch was Groenewoud wel toe aan rust na een zeer succesvol seizoen. “Ik vond het lekker om er geen druk meer op te hebben en dat het even klaar was. Het lichaam wat rust geven is belangrijk. Toch hoeft het van mij niet te lang te duren. Ik doe nu de dingen die ik leuk vind. We fietsen normaal gesproken bijna elke dag, dus stap ik in deze periode automatisch weer op de fiets, omdat ik dat zo gewend ben. Dat is op zich ook wel lekker. Nu hoef je geen schema’s te volgen en kun je gewoon een uurtje fietsen om in beweging te blijven."
Zo’n periode van rustiger aan doen is toch wel even wennen, maar afkickverschijnselen ervaart de Hallumse niet. “Ik slaap slechter. Het gevoel dat je je energie nog kwijt moet. Daarbij geeft het nieuwe huis natuurlijk ook wel een soort spanning. Ik ben nu niet heel erg met mijn voeding bezig. Als ik even gezellig een drankje of taartje met familie of vrienden kan eten, ben ik erbij”, zegt ze met een lach. "Je moet niet te veel aankomen natuurlijk. Dat probeer ik wel te voorkomen.”
Twee jaar geleden stond ze nog tien uur in de week taarten te bakken bij ‘Lekker Zoet’ in Leeuwarden. “Het was daar hartstikke gezellig en fijn om compleet wat anders ernaast te hebben. Omdat ik op den duur zoveel van huis was, ben ik ermee gestopt. Het is nu overgenomen door andere mensen. Als de oude eigenaren er nog waren geweest, dan had ik misschien nog wel aangeklopt in de rustperiode. Ik vind kwarktaart heel lekker, maar die is heel simpel om te maken. Op het werk maakten we van die fondanttaarten; kinder- en bruidstaarten. Iets moeilijker dan een kwarktaart. Vorige week heb ik nog een bananenbrood gemaakt, ook altijd lekker.”
Groenewoud bakt liever dan dat ze het zelf allemaal opeet. “Bij een themataart snijd je er niet zomaar even een stukje vanaf. Dat kan natuurlijk niet. En ik zal niet snel een likje van het beslag nemen. Mijn moeder werkte in de koekjesfabriek. Mensen vroegen haar: ‘Dan eet je vast alleen maar koekjes?’ Waarschijnlijk alleen de eerste week. Daarna doe je dat ook niet meer.”
Extra vitamines of supplementen voor een beter herstel zijn niet weggelegd voor de nuchtere Friezin. “Ik ben daar sowieso niet heel erg mee bezig. In de winter neem ik wel eens wat extra vitamine D, maar daar houdt het wel mee op. Ik probeer het zelf te doen en ik hoef niet aan de pillen.”
Bang zijn dat de wereldkampioene niet voldoende rust krijgt, omdat ze meteen doorstoomt in het inlineskateseizoen is niet nodig. “Ik pas het skeeleren aan op het trainingsschema van de langebaan. Als we er zijn en als het kan, doe ik mee en anders niet. Volgens mij zijn we tijdens de eerste marathonwedstrijd nog op Tenerife, dus die missen we waarschijnlijk al. Dat is jammer, maar is niet anders. Uiteindelijk draait alles om het schaatsen.”
Schemaslaaf
Sportarts van de KNSB bij de langebaan, Mirjam Steunebrink, duidt het belang van de rustmaand. “Het is erg goed dat deze periode er is. Een heel seizoen is enorm belastend voor een schaatser. Eigenlijk is er nooit een moment van rust en herstel. Zowel fysiek als mentaal niet. Sporters die direct doorgaan in het inlineskaten of het wielrennen missen een dergelijke periode van rust. Je blijft dan in een bepaalde vermoeidheid hangen. Het is belangrijk dat je lichaam de kans krijgt om te herstellen. Ook op het gebied van spier- en peesklachten. Het kan dan allemaal wat bijtrekken.”
“Ook op mentaal vlak (hierover meer in deel 2 van dit tweeluik, red.) is het van belang om even helemaal weg te zijn van het schaatsen. Dat je voor jezelf een setting creëert waarbij je met heel andere dingen bezig bent, waar je normaal niet aan toekomt of geen ruimte, tijd of energie voor hebt.”
Te lang niets doen, raadt de sportarts af. “Als je twee weken helemaal niets doet, dan ga je echt wel wat conditie inleveren. De ervaring leert daarentegen ook - zeker als je van een hoog niveau komt - dat het binnen no-time weer terug is. Een bepaald ritme aanhouden qua bewegen is aan te raden, maar niet te lange duurtrainingen of te intensief. Als je vanuit een totaal gestructureerd systeem ineens helemaal losgaat en niks hoeft, is dat voor je lichaam evenmin prettig. Het wil altijd in een soort ritme blijven. Ook op het gebied van slaap.”
Het kan best zijn dat een schaatser in deze periode wat kenmerken van afkickverschijnselen vertoont. “De fysieke inspanningen zijn zo’n gewenning geworden. Je bent een soort schemaslaaf die alleen maar bezig is met het volgen van wat moet. Je wordt geleefd. Het is niet gek dat je in zo’n periode een soort zwartgat-gevoel of depri-gevoelens ervaart.”
Een normaal voedingspatroon kan volgens de sportarts gedurende deze periode met enige sjeu worden losgelaten. Al is het onhandig om volledig los te gaan en kilo’s aan te komen. “Ik adviseer de sporters even te genieten van alle andere dingen in het leven en gun ze dat biertje of taartje. Volledig hierin doorslaan, zie ik nauwelijks gebeuren. Over het algemeen vinden ze dat helemaal niet lekker, omdat ze dat niet gewend zijn.”
“Met supplementen en vitamines kunnen de schaatsers best even stoppen, zodat het lichaam ‘gereinigd’ wordt”, aldus Steunebrink. “Tenzij je een tekort aan iets hebt. Dan is het raadzaam om je supplementen wél te blijven slikken. Ook kan dit bij de start van de trainingen voordelig zijn. Of als je bijvoorbeeld op hoogtestage gaat, heeft je lichaam sowieso wat extra ijzer nodig.”
Als gouden tip wil de sportarts de atleten meegeven: “Zie jezelf echt even een paar weken als een ander individu dan alleen ‘die schaatser’. Ga terug naar ‘mens zijn’. Stap uit dat sportregime. Ga eens wat cultuur snuiven, met familie of vrienden leuke dingen doen, maak muziek of ga lekker op reis. Het zorgt weer voor een frisse kijk op het leven.”
Olympisch kampioen Thomas Krol vat het treffend samen:
