Om dat voor elkaar te krijgen, is de firma Swiss Timing al dagen achtereen druk in de weer de voorzieningen gereed te maken. Deventenaar Jeroen Fredriks weet als ingehuurde techneut van het Zwitserse bedrijf na drie Olympische Spelen precies wat erbij komt kijken. “De mensen die zo meteen thuis voor de buis alle schaatswedstrijden bekijken, zullen al gauw denken: ‘oh, dat gaat allemaal vanzelf’. Nou, dat is dus niet het geval”, zegt Fredriks, die meteen to the point komt.
Voor de registratie van de in races gereden tijden zijn er namelijk bijna chirurgische werkzaamheden uitgevoerd. De 53-jarige Fredriks legt uit dat de tijd met drie verschillende systemen wordt gemeten: optische laser, transponders en aan de hand van twaalf ‘meetlussen’ die rond de hele baan in het ijs worden geplaatst. “Dankzij deze laatste methode kunnen de tv-kijkers op hun scherm, en de rijders en coaches op het scorebord de gemiddelde snelheid zien per lus, plus de verschillen ten opzichte van de snelste schaatser. Daarnaast draait er van Swiss Timing een zogenoemd trackingsysteem mee: de lijn die over je tv-scherm mee schuift en inzichtelijk maakt hoe de ene rijder presteert in vergelijking met de beste van het deelnemersveld.”
Omdat een evenement als de Spelen zich geen bloopers kan veroorloven, wordt er altijd gekozen voor zekerheid. Fredriks opnieuw: “De detectie van schaatsers die de finishlijn passeren (wat onmiddellijk zichtbaar is op tv) gebeurt met laserstralen. Die verbinding kan probleemloos zonder kabels, maar om calamiteiten voor te zijn worden er wel vaste lijnen in door het ijs getrokken. Daarvoor is er gezaagd in de vloer. Bij een normaal toernooi doen we dat zelf. Hier hebben we te maken met een Canadees team van ijsmeesters onder leiding van Mark Messer. Die houdt graag zelf het heft in handen.”
Zondagavond, na alle trainingssessies, is Messer met vier man bezig geweest een zaagsnede te fabriceren. Voor wie meent dat er een hele sleuf in de gevroren piste wordt gefreesd: het kanaal is niet breder dan 2,5 millimeter. “Voor het zover was, hebben de Canadezen eerst zes metingen gedaan met een boormachine om te checken hoeveel diepte de gaten hebben tot het beton. Het moet zo precies van hen; wij pakken een schroevendraaier om de zaagsnede schoon te maken. Zij doen het met een kwast. Het kanaaltje drukken we dicht door er wat sneeuw in te duwen. Messer spuit de lijn vol met water tot-ie is opgevuld en aangevroren.”
Met Omega scoren op tv
Het is een achterhaald streven in een tijd dat commercie ook de sport regeert, maar reclame blijft grotendeels achterwege op de Winterspelen. Omega, een van de (horloge)merken van Swiss Timing mag in heel beperkte mate zijn naam op de tijdwaarneming onder de aandacht brengen van het miljoenenpubliek dat de races via de televisie volgt. Zo is het toegestaan dat er tijdens drie van het totaal aantal ritten op een afstand Omega onder de tijden op de buis in beeld mag komen. Hoe langer de airtime dan is, des te meer exposure. Oftewel: het is handig te weten op welke rijders de camera's het langst zullen worden gericht.
Jeroen Fredriks, als coördinator ICT in vaste dienst bij de KNSB en namens zijn firma ETiming op regelmatige basis 'uitgeleend' aan Swiss Timing om te assisteren bij de grote schaatstoernooien, is vanwege zijn Nederlandse achtergrond de aangewezen man die keuzes te bepalen. "Op de meeste afstanden rijden de favorieten of kanshebbers, al heb je er altijd verrassingen bij", zegt Fredriks. "Het blijft een keuze. Komend weekend, met de drie kilometer voor vrouwen op het programma, vind ik het voor de hand liggend, met Irene Schouten. Tijdens haar race verschijnt Omega. Voor de andere twee is het wachten hoe de startlijst eruitziet."
Fredriks kan dankzij zijn voorspellingen in elk geval niet meer stuk bij de Zwitserse collega's. Bij de Spelen van Sotsji en Pyeongchang werd er een poule gemaakt waar iedereen aan kon meedoen. "Ik won beide keren, omdat ik weet welke schaatsers goed zijn. Die Zwitsers zijn niet zo thuis in het schaatsen..." Maar gelukkig wel bij de tijd kennelijk.
In oktober 2021 oefende Beijing al met een testweekend op soortgelijke wijze met het elektronisch klokken. Daarom wekt het enige verwondering dat dit in de week voor de opening aan de orde is. “Dat lijkt misschien zo, maar na het testevent (waar Nederlandse junioren aan deelnamen, red.) is de gehele ijsvloer verwijderd en pas begin januari opnieuw opgebouwd. Er waren andere zaken in het stadion niet klaar. Daarnaast lagen de twaalf meetlussen nog niet in de baan. Die heb ik na overleg met Messer opgestuurd; hij nam ze vorige maand mee bij de voorbereiding van de nieuwe ijslaag. Dat scheelde een hoop werk.”
Nieuws, programma, meeschrijflijsten, uitslagen, kortom alles over de Olympische Spelen vind je hier.
