Het nieuws dat topteams met ingang van het seizoen 2024 – 2025 geen buitenlandse toprijders meer in hun gelederen mogen hebben, werd hen voor het paasweekeinde medegedeeld. De boodschap viel niet overal in goede aarde. Met name Team IKO, dat met de Belg Bart Swings en de Est Marten Liiv twee buitenlanders in dienst heeft, is not amused, zo viel te lezen in verschillende media.
Wat heeft de KNSB precies beslist? En wat is de achterliggende reden van dit besluit? Remy de Wit, technisch directeur van de KNSB, legt het graag uit en begint met de achtergrond. “Allereerst is het zo dat de KNSB samen met NOC*NSF veel tijd, energie en ook geld steekt in onze topsportprogramma’s voor zowel langebaan als shorttrack. Dat doen we met uiteindelijk één belangrijk doel: met TeamNL zo veel mogelijk, liefst gouden, medailles halen bij de volgende Olympische Spelen.”
Sinds de extreem succesvolle Winterspelen van Sotsji 2014, waarvan de Nederlandse equipe met liefst 24 medailles terugkeerde, is de olympische oogst langzaam aan het afnemen. “Die dalende trend willen we graag een halt toe roepen”, zegt De Wit. Hij wijst daarbij op een extra obstakel: het IOC bracht het maximum aantal deelnemers per land bij het langebaanschaatsen al terug van tien naar negen per sekse. De kans is groot dat bij de Spelen van 2026 dit nog verder wordt teruggeschroefd naar acht deelnemers per sekse. “Het betekent dat we onze rijders dus nóg beter moeten voorbereiden op de Spelen.”
Hij ziet daarnaast nog een andere trend: de doorstroming van uitzonderlijke talenten naar de wereldtop lijkt te kampen met een ‘coronadip’. Tijdens de pandemie zijn minder jonge rijders dan wij in Nederland gewend zijn erin geslaagd aansluiting te vinden met de wereldtop. De Wit: “Het betekent dat we extra aandacht moeten schenken aan onze neo-senioren, de Nederlandse toppers van de toekomst. Die gaan we nu binnen de topteams een streepje voor geven op buitenlandse schaatsers. Dat is alles wat we doen.”
In de praktijk betekent dit dat komend seizoen topteams nog twee buitenlandse rijders in hun gelederen mogen hebben. Vanaf 2024 – 2025 krijgen zij echter geen toestemming meer voor buitenlandse rijders die op minimaal een afstand bij de top-8 van de wereld en/of top-4 van Europa horen. Rijders van buiten de EU zijn vanaf 2024 sowieso niet welkom in topteams. Het gevolg daarvan is dat zij dus ook niet meer met de topteams kunnen meetrainen tijdens de topsporturen in Thialf.
“Buiten die uren kunnen ze wel gewoon in Heerenveen terecht. Ze kunnen alleen niet meer meetrainen met onze toppers”, zegt De Wit. “Kijk, oorspronkelijk hebben we buitenlanders toegelaten als goede trainingspartners van onze rijders. Nu hebben we voldoende sparringpartners met een Nederlands paspoort, die krijgen voorrang. Buitenlandse rijders die komend jaar nog geen top-4 van Europa of top-8 van de wereld zijn, zijn overigens nog wel welkom bij de topteams. Zo helpen we de schaatscommunity mondiaal. Die rijders kunnen zich dan tussen de internationale top voegen en vervolgens via hun nationaal olympisch comité een status aanvragen om in eigen land of elders verder te trainen. Dat kan ook in Thialf zijn, maar dan wel buiten de topsporturen.
Op NPO Radio 1 schetst coach Martin ten Hove het probleem voor zijn team: “Wanneer één van onze kopmannen Bart Swings niet meer dagelijks kan trainen op het topsportuur in Thialf, moeten wij allerlei ingewikkelde programma’s bedenken waarbij we op andere plekken of andere uren te schaatsen. Voor ons is dat een stap terug.”
"Als grootste schaatsbond ter wereld moet de KNSB ook kijken naar het algemeen schaatsbelang. Na Sotsji, waar Nederland bijna alle gouden medailles veroverde, riep men dat we moesten oppassen dat we de olympische status niet zouden verliezen. Elkaar opzoeken en samenwerken is daarbij belangrijk. Bovendien moeten wij als schaatsland ons richten op het winnen van medailles met eigen sporters. Richt je niet op het frustreren van andere landen. Zo pest je de kleine schaatslanden," aldus een verontwaardigde Ten Hove. Hij geeft ook als argument dat er geen eens 400-meterbanen in België en Estland zijn voor Swings en Liiv om te trainen. IKO is er dus alles aan gelegen om het besluit tegen te houden.
“Ik kan me wel iets voorstellen bij die onvrede, want dit is voor hen natuurlijk geen leuk nieuws”, reageert De Wit op de kritiek van IKO. “Maar wij zijn de Néderlandse schaatsbond, die veel energie en geld steekt in TeamNL. Wij willen straks op de Spelen liefst zo vaak mogelijk het Wilhelmus horen. Daarom hebben we nu deze keuze gemaakt. Dat is keihard, maar zo is topsport.”
Geheel in lijn met dit besluit komt bij het shorttrack na 2023 – 2024 een einde aan de samenwerking tussen de KNSB en de Vlaamse Schaatsunie. Broer en zus Stijn en Hanne Desmet trainen al enkele jaren mee met TeamNL Shorttrack in Heerenveen. Dat kunnen zij komend seizoen voor het laatst doen. Het contract dat afloopt zal niet worden verlengd. Voor de coaching van de Desmets bij internationale wedstrijden zullen voor dit laatste seizoen spoedig nieuwe afspraken worden gemaakt.
