"Eigenlijk zijn we al ruim een half jaar bezig met crisismanagement", vertelt Herman de Haan via Microsoft Teams, ingelogd op de laptop in zijn woonplaats Gouda. "Steeds weer moeten we inspelen op nieuw ontstane situaties. Het is bijzonder om te zien hoe met name al die vrijwilligers bijna dag en nacht in touw zijn om de schaatssport draaiende te houden. Zij doen dat met een enorme veerkracht en flexibiliteit en dat verdient een groot compliment."
Woensdagochtend nog had hij de voorzitter van de Rabo Holland Cup/IJsselcup aan de lijn. Het was wel duidelijk dat die wedstrijd in Deventer, waarin al zo veel uren voorbereiding hadden gezeten, vanwege de nieuwe coronaregels zou moeten worden afgelast. "Dat is natuurlijk hartstikke zuur en zij vond het ook heel jammer. Maar er was wel begrip. Dit is wat het is. Er wordt niet geklaagd. Iedereen zet zijn schouders er weer onder om te kijken wat nog wél mogelijk is."
Jazeker, ook De Haan slaapt wel eens slecht vanwege de coronaperikelen. Neem het moment in maart dat die nieuwe hoofdsponsor afhaakte, daags voor het zetten van de handtekeningen onder een prima contract. Of toen de ISU besloot dat de 'schaatsbubbel' in Heerenveen voorlopig toch niet door kon gaan. Corona maakt meer kapot dan ons lief is.
Piept en kraakt
De Haan toont wel begrip voor de maatregelen die het kabinet neemt. "Wij volgen die ook zo loyaal mogelijk op en zoeken niet de randjes van de regelgeving op. We moeten dat coronavirus onder controle krijgen, liever vandaag nog dan morgen." Maar zorgen heeft hij wel degelijk, als directeur-bestuurder van de KNSB. Hij ziet om zich heen dat het piept en kraakt, ook in de schaatswereld.
"We krijgen signalen dat verenigingen hun ledenaantallen zien teruglopen. Hoewel ik op dat vlak geen concrete cijfers kan noemen, is het wel te hopen dat dit niet blijvend is. Want minder leden betekent minder contributie-inkomsten en dus minder geld om ijs te huren. Verenigingen slaan zich dapper door deze periode heen, maar dit moet niet te lang duren. Als je leden kwijtraakt, krijg je ze vaak maar moeilijk terug."
Hij ziet gelukkig veel solidariteit onder de georganiseerde schaatsers, maar doet toch een oproep. "Steun elkaar, blijf je vereniging trouw! Alleen samen slaan we ons door deze moeilijke tijden heen."
Vanuit het bondsbureau in Utrecht doet de KNSB al het mogelijke om verenigingen bij te staan. "Donderdagavond hebben we een online-vragensessie voor baanverenigingen gehad. We zijn de laatste maanden veel meer online gaan doen. Ik denk dat we daardoor meer contact met onze leden hebben dan in het verleden. We vertalen protocollen door, geven advies, beantwoorden vragen. Samen voor het schaatsen, dat geldt op alle niveaus."
Compensatie
Om te kunnen schaatsen heb je ijs nodig. En als het niet vriest, moet je kunstijs maken. We zijn in Nederland gezegend met 24 kunstijsbanen. Maar ook die maken zware tijden door, zeker de banen die geheel overdekt zijn en dus als binnenaccommodatie gelden. Zij kunnen nog maar 30 schaatsers tegelijk op het ijs toelaten, wat de exploitatie niet rooskeuriger maakt.
"Aan de ene kant hebben ijsbanen veel geld moeten stoppen in voorzieningen om aan alle coronaregels te kunnen voldoen. Denk daarbij aan loopbruggen en alternatieve kleedruimtes. Aan de andere kant komt er veel minder geld binnen, want je kunt minder bezoekers ontvangen. Je wilt niet dat ijsbanen straks moeten sluiten, omdat ze het niet meer kunnen bolwerken. In dat verband doe ik een dringend beroep op gemeentes om daarin bij te springen, wat links en rechts gelukkig al gebeurt."
De Haan sluit zich helemaal aan bij het pleidooi vanuit sportkoepel NOC*NSF om de sport extra te ondersteunen in deze coronatijd. Hij vindt het ook hoog tijd dat het gesprek over financiële compensatie spoedig echt op gang komt. Dat zou in zijn ogen niet meer dan logisch zijn, omdat sport een maatschappelijk belang dient, juist in coronatijd.
"Sport is goed voor je gezondheid, zowel fysiek als mentaal. Wie sport voelt zich beter. We willen met zijn allen dat de jeugd meer beweegt, dat kan op de ijsbaan. Schaatsen is ook nog eens een sport die je tot op hoge leeftijd kunt blijven doen. Maar sport is ook vermaak en schaatsen is de op een na populairste sport in Nederland. Gemiddeld kijken anderhalf miljoen mensen naar schaatsen op tv, met uitschieters tot drie miljoen kijkers.
"Voor ons is het belangrijk dat we ook dit seizoen grote wedstrijden kunnen houden, daarom ben ik blij met de organisatie van drie NK's en een WK Kwalificatietoernooi voor 1 januari. Wij doen er alles aan om die door te laten gaan, coronaproof uiteraard. Bovendien hoop ik dat we na 1 januari nog het EK Allround & Sprint, WK Shorttrack en die bubbel met World Cups kunnen houden, en dat die wedstrijden in elk geval op tv te volgen zullen zijn."
Saamhorigheid
Juist in crisistijden zie je wat je aan elkaar hebt. De Haan is geraakt door de saamhorigheid waarmee de schaatswereld zich door deze coronapandemie heenslaat. Natuurlijk doet het pijn, bijvoorbeeld bij de vele marathonteams, dat wedstrijden moeten worden afgelast. In alle disciplines zijn de gevolgen voelbaar. "Maar ik ben aangenaam verrast door het optimisme waarmee iedereen naar de toekomst kijkt, al is die nog zo onzeker."
Met verenigingen die het moeilijk hebben, ijsbanen die in rode cijfers dreigen te raken en een schaatsbond die nog zoekt naar een nieuwe hoofdsponsor dreigt het wel een zware winter te worden. "Die hele keten is belangrijk. Wij als KNSB zorgen al decennialang voor de talentontwikkeling: jonge rijders brengen we naar de wereldtop. Als verenigingen minder aanwas krijgen, wordt je kweekvijver kleiner. Zoiets moet niet te lang duren."
Wat is zijn droom voor de toekomst? Met een lach: "Dat we een heel strenge winter krijgen, dat het virus onder controle is, en dat miljoenen mensen erop uit trekken om lekker te schaatsen op natuurijs. Als het niet vriest, zou ik al heel blij zijn met mooie wedstrijden in een vol Thialf. Zo lang dat niet kan, omdat het virus nog onder ons is, moeten we er samen het beste van maken."