‘DAT ZOU MIJN LEVEN VOOR ALTIJD VERANDEREN’
“In het jaar 1980 vond een cruciaal moment plaats in mijn schaatscarrière. Een moment dat mijn leven op de ijsbaan en daarbuiten voor altijd zou veranderen. Het decor was Heerenveen, het WK Allround, waar ik voor het eerst de smaak van de overwinning proefde op het hoogste niveau.
De ijsbaan in Heerenveen was nog een buitenbaan. De omstandigheden waren niet de meest ideale. Windvlagen en regenbuien wisselden elkaar af. Op de 10 kilometer moest ik tegen de Noorse olympisch bronzen medaillewinnaar op de 5 en 10 kilometer, Tom Erik Oxholm. Eenmaal aan de start van deze afsluitende afstand, wist ik nog niet dat de wereldtitel voor mij nog mogelijk was. Oxholm nam gelijk afstand van me, maar ik kwam halverwege de rit weer op gelijke hoogte. Aan het einde kon ik nog een versnelling plaatsen. Ik versloeg hem in een rechtstreeks duel.
Eric Heiden, de uitblinker die een paar weken daarvoor alle vijf afstanden had gewonnen op de Olympische Spelen in Lake Placid, moest toen nog rijden. De omstandigheden waren ondertussen slechter geworden. De regen plakte op het ijs vast. Los daarvan, zoals Heiden zelf destijds zei, was hij niet meer honderd procent gemotiveerd na zijn fenomenale Spelen. Hij werd van hot naar her gesleurd. Huldiging hier, optreden daar. Ik denk dat dit zijn tol eiste op een gegeven moment.
Toch was ik er nog niet van overtuigd dat mijn race voldoende zou zijn voor de wereldtitel. Ik was nog niet eerder op een mondiaal podium geëindigd, dus ik wist totaal niet wat me te wachten stond. Ik besloot alles rustig op me af te laten komen. Ondertussen ging het er steeds meer naar uitzien dat mijn tijd voldoende zou zijn voor de winst. En ja, Heiden kwam in de laatste meters net tekort. Ik was wereldkampioen!
Intense vreugde volgde, maar het echte besef was er nog niet. Wel wist ik dat mijn leven nooit meer hetzelfde zou zijn. Het circus was begonnen, waar ik als jonkie en ‘coming man’ nog niet mee om wist te gaan. Een bezoekje langs de ijsbaan aan Minister-president Dries van Agt volgde. Mannen als Heiden, Oxholm en Kai Arne Stenshjemmet waren schaatsers waar ik tegenop keek. Nu had ik ze allemaal verslagen.
Wat deze overwinning extra bijzonder maakte, was de steun van het publiek. In Heerenveen, mijn thuisbasis, stuwde een kolkende massa die mij vooruit. Met zo'n 30.000 mensen op de tribune voelde ik de energie en trots. Het was alsof iedereen achter me stond.
Na de prijsuitreiking werd ik met mijn toenmalige vrouw in een postkoets door Heerenveen gereden. De straten stonden vol mensen. Voor het gemeentehuis werd ik op het podium gehuldigd en kreeg ik een cadeau. Volgens mij was het een Friese klok. Al deze aandacht was niets voor mij. Ik vond het vreselijk. Natuurlijk speelde ik mee, maar dat ging me niet makkelijk af. Ik ben niet zo'n extravert persoon. Ik vind het leuk als je toegejuicht wordt, als mensen trots zijn zodra je goed hebt gepresteerd, maar dat hele uitbundige hoeft van mij niet. Als een paus door het centrum gereden worden en te moeten zwaaien naar iedereen vond ik veel te overdreven. Toch sloeg ik het niet af; ik onderging het. Ik dacht: het zal er wel bij horen.
De gevolgen van deze overwinning brachten de nodige uitdagingen met zich mee. Hoe om te gaan met de plotselinge aandacht, de verplichtingen, en de verwachtingen die op me rustten? Ik woonde nog gewoon in een ruitjeshuis in Heerenveen, waar veel mensen langskwamen. Dan zeiden ze: ‘het is maar een gewone jongen’. Dat was ook zo, maar privacy had ik niet meer. Wanneer we uit eten gingen, kreeg ik geen hap door m’n keel. Er werd naar me gekeken en mensen wilden een handtekening. Deze gaf ik hen, maar soms dacht ik: nu wil ik even eten.
Mijn eerste wereldtitel was niet alleen een sportieve triomf, maar ook een levensveranderende gebeurtenis. Terugkijkend op deze overwinning realiseer ik me dat het niet alleen een bekroning was van mijn prestaties op het ijs, maar ook het begin van een nieuw hoofdstuk in mijn leven.”
