'We komen voor het schaatsen, niet voor een derde helft’

Het ontstaan
We gaan terug naar de NK Masters in 2018 in Groningen. Op het ijs van Kardinge staan aardig wat vrouwen die Utrecht als thuisbaan hebben. Dat is niet het enige wat ze gemeen hebben. Bijna al die schaatsende vrouwen hebben moeite om bij hun club geschikte trainingsmaatjes te vinden. Want als je aardig kunt schaatsen, is het niet eenvoudig om rijdsters te vinden die én hetzelfde niveau hebben, een beetje gelijkgestemd zijn én ongeveer in dezelfde levensfase zitten. De een traint dan nog met meisjes van 16 of 17, de ander kan aansluiten bij (toer)rijders van het mannelijke geslacht.

Zou dat niet anders kunnen?

Binnen hun eigen verenigingen - of die nu SVU, AIJV of SVO heet - zien ze niet zo gauw een mooie oplossing. Er zijn bij elke club gewoon niet zo veel vrouwen (meer) die ook nog graag wedstrijden schaatsen. Bij het avondeten in Groningen zoeken diverse ‘Utrechtsen’ elkaars gezelschap. Aan de dis ontstaat een plan: laten we de handen ineenslaan en lekker samen gaan trainen! Wendy van der Ham (51) en Ciska Stark (60) worden de kartrekkers van het nieuwe clubje: Masters Dames Utrecht (MDU).

Ze prikken een gezamenlijk trainingsuur: U14 in het schema van de Baanvereniging Utrecht, dinsdagavond van 18.45 tot 20.00 uur. Iedereen blijft lid van de eigen vereniging, maar op deze avond vormen ze gezamenlijk een trainingsgroep. Ze paaien een trainer en als die stopt vinden ze ook een opvolger: Wim, de man van Lettie Zwanenburg, die met haar 65 jaar de oudste schaatsster van de groep is. Fietje van Bochove (31) is de benjamin van het stel.

De kracht van de groep
Ze zijn nu vijf jaar verder, MDU heeft corona glansrijk overleefd. De groep is hechter geworden, sterker en ook een stukje groter. Trainer Wim Zwanenburg heeft nu, als iedereen fit is en tijd heeft, op dinsdagavond dertien vrouwen onder zijn hoede. Die schaatsen grofweg in drie treintjes, met steeds vier of vijf vrouwen van gelijk niveau. Op de Vechtsebanen zijn ze herkenbaar in hun klassieke pakken, waarover later meer.

Wat is eigenlijk de kracht van deze club?

“We zijn een groep vrouwen bij wie de verbindende factor de liefde voor de schaatssport is, in combinatie met de gedrevenheid wedstrijden te rijden”, zegt Henriëtte Goede (58). “Uniek aan deze groep is de saamhorigheid, de ontspannen sfeer en het elkaar gunnen van successen. We trainen structureel fanatiek met elkaar volgens een doordacht periodiek schema. Zo maken we elkaar beter en kunnen we mooie resultaten neerzetten op de nationale en internationale wedstrijden die voor masters georganiseerd worden. Uniek is – denk ik - ook dat door het plezier dat we met elkaar hebben wij een positieve uitstraling hebben die bij anderen niet onopgemerkt blijft.”

Ofwel: ze trainen knetterserieus, rijden samen wedstrijden en hebben ook nog veel plezier samen. Veel ingewikkelder is het niet. MDU vormt een bont gezelschap: van huisvrouw tot oncologe en van theologe tot binnenhuisarchitect. "We verschillen niet alleen van karakter, maar ook qua leeftijd en specialiteit, maar op het ijs valt dat allemaal weg”, zegt Wendy. “Want we hebben dezelfde focus. We hebben allemaal een grote passie voor de schaatssport en willen nog heel graag wedstrijden rijden.”

De gezelligheid
De vrouwen van MDU maken elkaar sterker, niet alleen op het ijs, maar ook daarbuiten. In de paar jaren dat ze samen schaatsen is een hechte band ontstaan. Voor we het vergeten volgen hier de namen van de nog niet genoemde MDU-vrouwen: Evelien van der Kist (37), Esther Bouman (37), Hedri Vrieling (53), Henriët van Ling (56), Jorien Oosterwijk (56), Clarine Bronkhorst (56), Gerdien Verweij (59), Jacqueline Dogtrop (59) en Mariska van Haaften (60).

In de zomer zoeken sommigen elkaar op om samen te fietsen. Ook droogtrainingen pakken ze samen op. En met tien vrouwen trekken ze in oktober 2023 samen naar Inzell, voor een trainingskamp onder leiding van Monique Vergeer, die sinds twee jaar ook hun schema’s schrijft. In de Max Aicher Arena staan ze dagelijks twee keer op het ijs, vooral om de techniek bij te schaven. “Een pittige week, maar met wat ik geleerd heb, ben ik nu nog dagelijks bezig”, zegt Mariska.

Zo’n reis naar Inzell is natuurlijk ook gewoon heel gezellig, lekker even weg. Hetzelfde geldt voor het reeds traditionele jaarlijkse uitstapje naar Texel, waar Ciska een vakantiewoning heeft. Daar hebben ze plezier, als vrouwen onder elkaar. Vaste prik op dinsdagavond is ook een nazit in het schaatscafé van De Vechtsebanen. Denk daarbij niet aan drankgelagen, zoals bij voetbalteams met mannen van dezelfde leeftijd.

“Het gaat ons niet om de derde helft of zo”, benadrukt Jorien. “Wij komen echt voor het schaatsen.” Dat blijkt ook op deze dinsdagavond, drie dagen voor het WK (zie kader). Op tafel verschijnt geen wijn of bier, maar alleen bekers warme chocomel, de helft zonder en de andere helft mét slagroom. Na één ronde pakt iedereen zijn spullen. Tot in Enschede!

De kleding
Wanneer je samen op het ijs stapt, is het ook wel cool om dat in dezelfde kleding te doen, bedenken de vrouwen. Wendy wendt haar creativiteit aan voor een fraai ontwerp. Sinds 2020, op het WK Masters Allround in Collalbo, rijden de Masters Dames Utrecht rond in super-herkenbare pakken. Donkerblauw en wit, met schuine blokken op de mouwen.

De wat oudere schaatsliefhebber denkt hierbij meteen terug aan de kernploegen van de KNSB in de jaren 80, aan Yvonne van Gennip, de Koningin van Calgary met drie keer goud op de Winterspelen van 1988. “Het moesten retropakken worden, want de vrouwen zelf zijn ook retroschaatsers”, weet trainer Zwanenburg. Wendy: “Yvonne was een icoon van onze generatie. Mooi toch dat deze pakken doen terugdenken aan die tijd?”

Het goede voorbeeld
Masters Dames Utrecht is geen officiële club en zal dat ook niet worden. Alle dertien vrouwen zijn lid van bestaande schaatsverenigingen en blijven daar ook actief, of dat nu de Schaatsvereniging Utrecht, de Amersfoortse Ijsvereniging of IJsclub Het Biltsche Meertje. Ze maken alleen van dit gezamenlijke verenigingsuur gebruik om met elkaar te kunnen trainen. Schaatssters uit andere delen van het land, die (net als zij vroeger deden) wanhopig zoeken naar gelijkgestemde trainingsmaatjes, zijn soms oprecht jaloers.

Toch lopen de vrouwen in Utrecht ook nog tegen vaak historisch gegroeide obstakels aan. Zo kan niet iedereen meedoen aan wedstrijden op De Vechtsebanen, omdat daar (te) scherpe limiettijden gelden voor deelname aan bijvoorbeeld een 1500 meter. “Daardoor mag ik niet meedoen aan een wedstrijd op mijn eigen baan, terwijl ik wel mag starten op een NK”, zegt Clarine. Graag zouden ze zien dat deze drempel wordt weggenomen.

Ander dingetje: DMU maakt nu gebruik van een populair verenigingsuur in Utrecht. Het is er druk en niveauverschillen zijn best groot, waardoor het bijvoorbeeld te link is om op wedstrijdsnelheid een buitenbaan te trainen. Graag zouden ze verkassen naar een rustiger trainingstijdstip, zoals het zogeheten IJF-uur(ijsfaciliteiten), dat nu alleen voor de betere jeugd beschikbaar is. Ze hebben meerdere keren gevraagd of een switch mogelijk was, maar kregen keihard nul op het rekest. “Dat zou echt moeten veranderen”, zegt Jorien. “Een leven lang fit blijven, dat is ook wat de KNSB nastreeft. Daar hoort ook bij dat vrouwen als wij op een goede manier onze sport kunnen bedrijven.”

De wedstrijden
Trainen doe je het best als je ook een doel voor ogen hebt. Voor de Utrechtse vrouwen zijn dat sowieso de wedstrijden in het Mastercircuit Langebaan Nederland (in Heerenveen, Enschede en Leeuwarden) en de jaarlijkse NK voor Masters. Dit jaar namen ook acht rijdsters deel aan de Winter World Master Games in het Italiaanse Baselga, waar ze samen 24 medailles wonnen, waarvan 12 gouden. Dat was voor de meesten het hoofdgerecht van deze winter, die WWMG zijn immers maar één keer in de vier jaar.

Als toetje staat het WM Masters Allround nog op het programma, dat komend weekeinde in Enschede wordt verreden. “We zijn fit. Onze schema’s waren zo opgesteld dat we hier kunnen pieken”, zegt Esther. De training van vanavond was een rustige. Niet met je krachten smijten, maar alleen nog even de puntjes op de i zetten. Evelien: “Ik ben er klaar voor. Als we er moeten staan, dan staan we er!”