Geschiedenisles: De Koning was in 1905 na Jaap Eden de tweede Nederlandse winnaar van het wereldkampioenschap allround in Groningen en schreef de tweede (1912) én derde editie (1917) van de Elfstedentocht op heroïsche wijze op zijn naam. ‘Coen de Geweldige’ reed in zijn loopbaan een enorme hoeveelheid prijzen bij elkaar.
Jarenlang lagen de herinneringen aan de carrière van De Koning verspreid bij verschillende familieleden. Daar kwam in de jaren tachtig verandering in toen het meeste verzameld werd en aangeboden werd aan de gemeente Edam-Volendam. Enige tijd werd het tentoongesteld, maar de collectie eindigde uiteindelijk in het magazijn van de gemeente. Sinds 2005 was het sportcultureel erfgoed niet meer zichtbaar voor de buitenwereld.
Doodzonde, vond oud-journalist Ron Couwenhoven. Hij was op de hoogte van het feit dat de collectie opgeslagen lag in het gemeente-archief en probeerde het jarenlang los te peuteren. Na verschillende onbeantwoorde brieven, vergeefse telefoontjes met diverse medewerkers had Couwenhoven vorig jaar eindelijk beet. Hij kreeg toestemming om de collectie te fotograferen en diende samen met het Schaatsmuseum een verzoek in tot bruikleen. “Het had nogal wat voeten in aarde”, zegt hij met gevoel voor understatement. “Maar ik kreeg ineens het verlossende bericht van de gemeente Edam - Volendam dat ik de collectie op maandag 26 juni kon ophalen.”
De voormalig schaatsjournalist van De Telegraaf is al jaren betrokken bij het Schaatsmuseum in Hindeloopen. Daar was reeds een vitrine gevuld met herinneringen aan de carrière van De Koning, die afkomstig was uit een echte schaatsfamilie. Nu wordt de collectie een stuk completer. “En vooral bijzonder is dat de medailles en andere zaken echt stuk voor stuk in topconditie verkeren”, aldus Couwenhoven. “Het is onvoorstelbaar hoe goed ze bewaard zijn gebleven, alsof het gisteren is uitgereikt.”
Naast de talloze medailles van zijn eerste provinciale kampioenschappen in 1901 tot de WK-medailles is er veel bewaard gebleven uit de loopbaan van de Edammer: een paar schaatsen, bekers, een koffieset. Het horloge dat bewaard is gebleven won hij in Hongarije, maar niet voordat hij protesteerde bij de jury. Op de 500 en 1500 meter was hij ruim de snelste, maar 'de Hongaren hadden liever een winnaar uit eigen land'. Op de derde en laatste afstand besloot De Koning daarom zelf zijn - in Davos gewonnen - chronometer mee te nemen. Toen hij weer ruim sneller dan de concurrentie was, toonde hij zijn tijd aan de jury en konden ze niet om de echte winnaar heen. De Koning kwam uit onvrede over de Hongaarse behandeling nooit meer terug in het land.
Zo zijn er meer opvallende stukken uit de carrière van De Koning bewaard gebleven. De registratie van zijn werelduurrecord bijvoorbeeld. “Met een rekenfoutje”, aldus Couwenhoven. “Of deze brief aan het bestuur van de Elfstedentocht waarin De Koning aanbood om de rijders toe te spreken voor de volgende tocht.” Ook opvallend is de foto waarop te zien is hoe De Koning op zijn bed ligt en via de radio luistert naar het verslag de Elfstedentocht van 1954. Zijn schaatsen liggen op het nachtkastje.
Binnenkort wordt de collectie definitief tentoongesteld in het Schaatsmuseum. Museumdirecteur Pieter Bootsma is verguld met het doorzettingsvermogen van Couwenhoven. “Het is mooi dat we haar eindelijk hebben nadat er zoveel gesteggel is geweest over de collectie van deze grote sportman”, zegt Bootsma. “Het is heel bijzonder dat we nog stukken krijgen die afkomstig zijn uit de beginperiode van de Elfstedentocht.”
Meer informatie over het Schaatsmuseum in Hindeloopen is hier te vinden.
