In een tijd waarin sport het van media-aandacht en tv-rechten moet hebben, dient een sport spanning en beslissende momenten te bevatten. Zo ontwikkelt de skisport zich razendsnel met nieuwe mediagenieke disciplines als de ski-cross.
Het klassieke langebaanschaatsen beperkt zich tot marginale aanpassingen, en loopt met een grote boog om de kern van het probleem: de manier waarop de afzonderlijke afstanden in een lange reeks van ritten verreden worden is voor hedendaagse sportfans oersaai.
Zelfs Pim Mulier, in 1892 de oprichter van de Internationale Schaats Unie, begreep al dat je ook met de wensen van het publiek rekening moest houden. En dus bepaalde hij dat de 500 en 1500 meter met finaleritten besloten werden: de twee besten uit de voorronde streden in een finalerit om de afstands-winst. Jaap Eden werd op die manier in 1893 de eerste wereldkampioen. Twee jaar later (Pim Mulier was al weer afgetreden) werden de finaleritten op Noors voorstel afgeschaft, om nooit meer terug te komen.
Onbestaanbaar
In vrijwel alle snelheidssporten (roeien, kanoën, atletiek, zwemmen etc.) is het onbestaanbaar dat er geen finales gehouden worden. Alleen bij het langebaanschaatsen is de (her)invoering ervan nooit meer overwogen.
In plaats daarvan werden regels aangepast die de sport voor het publiek juist nóg ondoorzichtiger en langdradiger maakten. Zo wordt de 500 meter sinds 1996 twee keer gereden, nadat uit onderzoek bleek dat het rijden van de laatste buitenbocht een minimaal voordeel opleverde. Nadat de klapschaats een aantal jaren was gebruikt, bleek dit voordeel verdwenen, maar desondanks bleef de tweede 500 meter gehandhaafd.
Voor niet-ingewijden in de sport is het in potentie spectaculairste nummer daarmee verworden tot een ingewikkelde rekensom waarbij het zelfs mogelijk is dat een rijder die twee ritten verliest tóch goud wint... Hoe ondoorzichtig wil je je sport maken?
Climax
De 500, 1000 en 1500 meter lenen zich bij uitstek om met halve en hele finales naar een climax toe te werken. Ook niet-ingewijden in het hardrijden zullen die ritten op het puntje van hun stoel willen volgen. Michel Mulder in een olympische finale tegen de Koreaan Mo om goud en zilver? Dat wil elke tv-zender ter wereld wel live uitzenden!
Schaatsers die klagen dat ze door de invoering van finaleritten te vaak het ijs op moeten, zijn zeurpieten: shorttrackers rijden per dag vijf of zes afstanden. Hoor je die ooit klagen? Nee, iedereen heeft er evenveel last van, en het publiek geniet volop.
Zelfs de lange afstanden zouden met een finalerit tussen de twee snelsten uit de voorronde kunnen worden besloten. Ik zie het al helemaal voor me: Sven Kramer in een tactisch gevecht tegen de Koreaan Lee op de 10.000 meter. Demarrages, stayeren op de kruising: zo kan zelfs de saaie tien kilometer een waar finale-spektakel opleveren!
Dieptepunt
Het langebaanschaatsen staat op een historisch dieptepunt als het gaat om publieke belangstelling en tv-aandacht. Sponsoren - zelfs in Nederland! - lopen weg. In Noorwegen, ooit de bakermat van het hardrijden, blijft het publiek weg (EK Hamar!) en is de sport grotendeels verbannen naar live-streams op internet.
Ook de invoering van de ploegenachtervolging heeft geen effect gehad op de media-aandacht. Het Nederlandse voorstel om bij vierkamptoernooien - het grootste zorgenkindje van de schaatswereld - de 10.000 meter te vervangen door een 3000 meter, zoals de KNSB voorstelt, zal evenmin enig effect sorteren.
Schaatswereld, denk aan je core-business, de afzonderlijke afstanden. Doe wat andere snelheidssporten al eeuwenlang doen, en wat Pim Mulier al in 1892 invoerde: zorg dat de sport met finalerondes weer aantrekkelijk wordt voor een breed publiek!
NB: Bij het komende congres van de Internationale Schaats Unie ligt namens Argentinië een voorstel om vanaf komend seizoen de 500, 1000 en 1500 meter bij WK-afstanden met finaleritten te laten afronden.
