Extreme koude is vaker voorgekomen bij marathonwedstrijden. Wat heet, in het verleden was dat zelfs regelmatig het geval, zeker bij de wedstrijden in de Finse plaatsen Kuopio en Rovaniemi. Maar de huidige generatie marathonschaatsers heeft daar zelden mee te maken gehad. In Luleå is de intense kou zelfs een schok voor sommige schaatsers. Ze weten zich nauwelijks raad met temperaturen die overdag niet onder de min vijftien graden komen en in de nacht richting de min dertig gaan.
Bart de Vries hoort nog bij de generatie die wel eerder schaatste in diepvriestemperaturen. "Een jaartje of acht, negen geleden in Falun. Daar was het ook zo koud, maar daarna heb ik dat nooit meer meegemaakt", weet De Vries nog. Je moet, vervolgt de rijder van Bouw & Techniek, echt anticiperen op de kou. "Mentaal, maar zeker ook je lijf. We zijn vanmorgen niet voor niets om acht uur de deur uitgegaan, zijn zelfs een stukje gaan hardlopen. Wennen aan de kou, kijken wat je allemaal aan moet."
Zwarte huid
Wie dat allemaal uit ervaring weet, is Bertjan van der Veen. De ploegleider van Bouwselect maakte vlak na de eeuwwisseling barre marathons mee in met name Finland, waar huid zwart kleurde en rijders zelfs tenen verspeelden. "Dat is alweer een tijdje geleden", zegt Van der Veen lachend. "Ik merk dat ik weer even moet wennen aan hoe dat voelt."
De man uit Joure kent ook de gevaren van de kou. "Zeker. Dat is vooral dat je niet doorhebt dat je bevriezingsverschijnselen krijgt. Dat is in feite een soort blaarvorming. Als je je hand boven een vlam houdt, voel je dat meteen. Maar dit gaat zo langzaam dat je het niet merkt, en dan is het eigenlijk al te laat. Daarom moet je jezelf ook echt goed beschermen."
Inpakken
De kou kan inderdaad een probleem worden, erkent Ron Neymann, ploegleider van Bouw & Techniek. "Ik denk dat die kou voor de meeste mannen de grootste tegenstander wordt. De kwetsbare gedeelten zijn de ogen, neus, wangen, handen en vingertoppen. Daar moet je echt goed mee omgaan, jezelf goed inpakken en zorgen dat alles warm blijft. We hebben ook maar weinig tijd om te acclimatiseren, dat maakt de overgang ook nog wat groter."
Dat merkte Britt Tjalma wel. De rijdster van Artecef heeft net een kilometer of vier afgelegd op het ijs. "Ik wil heel graag zeggen dat ik geen last heb, maar de kou steekt, geeft een prikkelende pijn aan mijn gezicht." Ook weer goed, vindt ze. "Want ik weet nu wel precies wat ik voor de wedstrijd moet aftapen. Dat komt wel goed."
Christoffel Hendriks merkt bij zijn eerste kennismaking met het ijs ook meteen het effect van de kou. "Ik heb op de Weissensee maximaal min tien meegemaakt. Vond ik toen al heel koud, maar dit is echt nog een stuk erger", bekent de schaatser van Port of Amsterdam. "Je voelt ook meteen dat de uitstekende delen extra koud worden. Opletten dus." Zorgen maakt Hendriks zich niet. "Met Casper Helling hebben we een ploegleider met veel ervaring in dit soort omstandigheden. Zelf ben ik nooit uitgestapt vanwege de kou en dat gaat me nu zeker ook niet gebeuren. Ik heb ambities deze week."
IJspegels
Bart de Vries heeft ondertussen ook gereden. "Het is zo koud dat het ijs niet super glijdt, maar het is wel bikkelhard. Ik heb een kilometer of twintig gereden en na vijf kilometer hingen er al ijspegels aan mijn neus. Dat wordt wat in de Grand Prix. We rijden tegen elkaar, maar ook tegen de kou."
Dringt zich natuurlijk de vraag op wanneer het nog verantwoord is om te starten en wanneer dat eigenlijk niet meer kan. Lastig, vindt Bertjan van der Veen. "Als de wind opsteekt, is het gelijk een stuk kouder. De grens ligt nu bij min twintig, maar we hebben ooit wel gereden bij min 26. Voor een heleboel gaat het dan goed, maar voor een aantal niet. Daar moeten we goed mee omgaan dus."
De start van de wedstrijden is in ieder geval al verplaatst naar later op de dag. De dames beginnen nu om 11.30 uur aan hun derde wedstrijd in de KPN Grand Prix over tachtig kilometer, terwijl de heren een uur later starten voor hun race over honderd kilometer.
Meer lezen over marathon? Klik hier!
