Wat er nou precies gebeurde? Diane Valkenburg weet het niet. Ze stond op inline-skates, zag een misser, daarna werd het zwart. Pas in het ziekenhuis, toen het weer licht werd, hoorde ze dat ze over haar ploeggenoten heen naar het asfalt was gelanceerd. En dat ze een hersenschudding had.
Diane Valkenburg | Foto: Soenar Chamid
Wat doe je dan? In het geval van Valkenburg is het simpel: ze wil dit jaar trainen, veel trainen. Hard schaatsen na een wat teleurstellend seizoen. Valkenburg plaatste zich niet voor Sotsji. De zomer is altijd een belangrijke periode, nu ook. Maar te snel beginnen na een hersenschudding is gevaarlijk.
"Bovendien kon ik gedurende die periode niet veel meer dan slapen. Ruim een week heb ik helemaal niet getraind", zegt ze. Valkenburg had de pech dat het Nederlands elftal net aan het WK was begonnen. Normaal gesproken kijkt ze naar dergelijke voetbalwedstrijden, nu zat ze met haar rug naar de tv. Bij een doelpunt draaide ze heel even om voor de herhaling.
Het is regel één bij een hersenschudding: vermijd zoveel mogelijk prikkels. Geen televisie, geen telefoon. Ook boeken bleven buiten bereik. De schaatsster van team Activia sliep veel, zat onder de wonden op haar gezicht, benen en arm. Ze wist dat er verder geen schade was, dat toonden diverse foto’s die direct na het ongeluk in het ziekenhuis waren gemaakt.
Maar waar schaafplekken zichtbaar genezen is een hersenschudding van een andere categorie. Ruim een week na het ongeluk mocht Valkenburg voorzichtig beginnen met ‘trainen’, een paar rondjes schaatsen in Heerenveen. Dat ging extreem rustig. "Ik mocht geen hoofdpijn krijgen of me slecht voelen", zegt Valkenburg, die door het medische team van de ploeg nauwlettend werd gevolgd.
Het ging goed, een lichamelijke reactie bleef uit. In de anderhalve week die volgde bouwde Valkenburg heel voorzichtig haar belasting weer op tot het voor haar bekende niveau. "Ik merk wel dat ik een klapje heb gehad", zegt ze. Inmiddels is het ongeveer een maand geleden gebeurd en draait ze weer volop mee met het team, in topvorm is Valkenburg nog niet. "Maar het gaat wel steeds beter. En ondertussen word ik nog scherp in de gaten gehouden."
Gee van Enst
Als het gaat om medische diagnoses is Gee van Enst de belangrijkste man uit het begeleidingsteam rondom Valkenburg. Van Enst werd ooit de eerste sportarts van Nederland en maakt al jaren deel uit van de staf van de schaatsteams van Jac Orie.
"Het allerbelangrijkste bij een hersenschudding is rust houden", zegt Van Enst. Dat geldt niet alleen voor het fysieke gedeelte, ook voor het hoofd. Het is verstandig zoveel mogelijk prikkels te vermijden. Daarnaast is het belangrijk dat risico’s in de eerste periode worden vermeden. "Je moet niet nog een keer op je hoofd vallen", aldus Van Enst.
"Als je met zekerheid kunt zeggen dat je hersenletsel hebt, zoals bij Diane, moet je een periode niet sporten. Klaar uit. Over wandelen valt nog te praten, dat kan rustiger zijn voor iemand dan de hele tijd in bed liggen. De input van informatie, van welke kant ook, moet tijdelijk worden verminderd."
Tegen Orie zei Van Enst dat hij minstens twee weken niet aan een trainingsschema hoefde te denken waar het Valkenburg betrof. "En de rest zien we onderweg, zei ik", aldus de sportarts. Het herstel van een hersenschudding is bij iedereen anders, net zoals de zwaarte van een hersenschudding verschilt. Het is volgens de arts belangrijk om de belasting op het lichaam stapje voor stapje op te bouwen.
"Een goede richtlijn is als iemand zelf aangeeft weer wat te willen doen." Zolang diegene goed naar zijn of haar lichaam luistert tenminste. Van de woorden voorzichtig zijn houdt Van Enst niet. Daar schuilt angst in. "Angstig zijn is niet goed. Ter vergelijking: iemand die angstig in de auto stapt gaat in mijn ogen ook alleen maar slechter rijden.
"Nee, het is belangrijk te kijken in hoeverre het redelijk is om je lichaam te belasten. Als je te veel doet, komt er een reactie en dan weet je zelf ook voldoende."
