Dat er wordt geprobeerd de jeugd – ondanks het uitblijven van veel natuurijs – meer op de smalle ijzers te zetten, is geen nieuw initiatief. Wat wél een openbaring is in de noordelijke provincie die een jaar of zes geleden het voornemen lanceerde dé schaatsprovincie van Nederland te worden: sinds kort zijn alle bestaande initiatieven op dit gebied gebundeld en gaan betrokken partijen samen de strijd aan. Er is een subsidiepotje (mede door de inspanningen van Sven Kramer die zich daar hard voor heeft gemaakt), maar zeker is dat dat bij lange na niet toereikend zal zijn om alle kosten te dekken.
Leidend daarbij is Sport Fryslân, de organisatie die alle mogelijke manieren het sporten onder de Friezen stimuleert. “Vanuit de provincie is het min of meer een opdracht dat we onze zogenoemde cultuursporten bewaken. Kaatsen, fierljeppen, maar vooral het schaatsen maakt onderdeel uit van wie wij, Friezen, zijn. Hoe kunnen we voorkomen dat we het gevoel met het schaatsen kwijtraken, is een vraag die zich opdringt. Met die achtergrond willen we nu tot een schoolprogramma komen om kinderen kennis te laten maken. Dat gebeurt natuurlijk al dankzij verschillende instanties, maar het leek ons beter meer samen te werken”, vertelt directeur Anne Jochum de Vries van Sport Fryslân.
Het Gewest Friesland, de baancommissie (de verzamelnaam van alle ijsverenigingen), de schaatsschool in Leeuwarden, de Sven Kramer Academy die Thialf als thuisbasis heeft, en de Stichting Beleef &Herinner (die de musical ‘De Tocht’ in het theater brengt) hebben de koppen intussen bij elkaar gestoken. “Uit een rondvraag bleek dat alle initiatieven nagenoeg hetzelfde doel hebben (meer kinderen op het ijs), zonder dat er handen ineens werden geslagen. Is dat slim? Dat kun je je afvragen, want wat als een directeur van een basisschool vijf keer de vraag krijgt om iets met schaatsen te doen, staat hij ook raar te kijken. Het was dus beter eerst de acties te coördineren. Als je op vijf kleine trommeltjes slaat, veroorzaakt dat minder geluid dan een keer op een grote trom, toch?”
De eerste vervolgstappen liggen voor de hand. “Eerst de kinderen op het ijs krijgen, dat is het voornaamst”, aldus De Vries, die het vanzelfsprekend noemt dat scholen een sleutelrol kunnen vervullen. “Daarna is het zaak dat we degenen die enthousiast zijn geworden, bij een club belanden en hun keuze maken voor een discipline. Of het nou shorttrack is, langebaan of kunstrijden is, daar zit geen verschil tussen. Het is zeer ambitieus wat we hopen te bereiken, en zeer ingewikkeld. Denk in dit verband alleen al aan het vraagstuk hoe je overal uit de provincie kinderen naar de ijsbaan haalt. Misschien moeten we bussen inzetten. Dat geeft niets, we zien het nu vooral als een uitdaging om heel creatief te zijn.”
Onmisbaar in het hele project is ook het meedenken van gymdocenten (‘Die kunnen in hun lessen al wat balansoefeningen doen die bij schaatsen aansluiten’), buurtsportcoaches, én niet te vergeten, de ouders. “We zijn met het onderwijs in gesprek over de belemmeringen die er bestaan; ja, dat heeft veel met vrijwilligers te maken. Je kunt het niet alleen van groepsleerkrachten laten afhangen. Vader en moeder kunnen het enthousiasme ook aanwakkeren bij hun kinderen. Wij helpen erbij, bijvoorbeeld door de topschaatsers uit te nodigen om in de klas over hun ervaringen te vertellen. Verder is er een idee om in grote koelcontainers de winter na te bootsen en een Elfstedentafereel te creëren, zodat kinderen zelf ervaren hoe het er in een echte schaatswinter aan toegaat. Want dat ontbreekt er de laatste decennia wel aan, door het veranderende klimaat. Dat dreigen we helemaal kwijt te raken, omdat er vrijwel geen natuurijs meer is waarop je als ouders met je kroost kunt oefenen. Dat blijft zo, als we het niet oppakken met de scholen: de laatste kans om jongeren warm te maken voor het schaatsen.”
Jurre Trouw, manager Sportparticipatie bij de KNSB, is zeer te spreken over het eensgezinde optreden in Friesland. “Deze aanpak kunnen we alleen maar toejuichen. De KNSB heeft dezelfde ambitie en wanneer dit lokaal zo wordt opgepakt, is dat fantastisch. Omdat een ijsbaan een regionale functie heeft, zien we dat (georganiseerd) vervoer een drempelverlagende werking heeft. Twee jaar geleden was er een schoolschaatsbus (toen omarmd door Reggeborgh) die vijftig dagen lang kinderen naar de ijsbaan In Enschede of Deventer bracht. Deze manier van vervoer hanteren verschillende verenigingen ook al”, aldus Trouw.
