Eind september werd de eerste mass start van dit seizoen verreden in Leeuwarden en op zondag volgde de finale van de competitie in Heerenveen. Deze wedstrijden zijn vaak het moment voor de bondscoach om te zien wie zich in de kijker rijdt voor een plekje in de selectie. In de Elfstedenhal en Thialf stond er echter niemand in functie langs de baan. De opvolger van Geert Kuiper, die na 1 mei naar de Canadese bond vertrok, is nog altijd niet bekend.
"Wij hebben getracht te zoeken naar een geschikte bondscoach. Naar aanleiding van de evaluaties van de Spelen en de gesprekken die we gevoerd hebben met de coaches en atleten. Voor nu zijn we daar nog niet uit", liet technisch directeur van de KNSB Remy de Wit weten voor aanvang van het World Cup kwalificatietoernooi. "Met de topteams hebben we afgesproken dat het rondom de World Cups wordt opgevangen in een interim-periode. Dat geeft ons dan wat langer de gelegenheid om te zoeken naar een bondscoach die de komende vier jaar daadwerkelijk die functie kan vervullen. Onze streefdatum is uiterlijk 1 januari."
"Het idee bestaat wellicht dat de teamcoaches elkaar de tent uitvechten als het gaat om de teamonderdelen, maar die ervaring heb ik totaal niet. Iedereen wil er juist het beste van maken", aldus De Wit. De selectiecommissie langebaan zal na het toernooi de rijders uitkiezen voor de teamonderdelen op de komende World Cups. Die namen worden uiterlijk donderdag bekend gemaakt.
Kuiper was sinds 2014 als bondscoach verantwoordelijk voor de selectie op de ploegenachtervolging, teamsprint en mass start. Dat het geen gemakkelijke baan is, wist de Fries van tevoren. "Dankzij de commerciële teams presteren we op de individuele nummers uitstekend, maar is het soms wel moeilijk om de teamonderdelen goed in te vullen. Dat wist ik toen ik hieraan begon", vertelde Kuiper bij zijn afscheid.
Objectief
"Andere landen nemen de ploegenachtervolging één keer in de week mee in de training, wij doen dat één keer in de maand. We trainen wel veel, alleen vaak niet samen. Het is niet te vergelijken met landen die werken met een nationale selectie." Meer gezamenlijke trainingen zou echter ook de individuele prestaties onder druk kunnen zetten.
Vanwege de brede top vindt er elk seizoen een kwalificatietoernooi plaats om uit te wijzen wie er naar de grote internationale toernooien gaan. De bondscoach weet ook pas na zo'n toernooi welke rijders er eventueel opgesteld kunnen worden. Daarnaast heeft elk merkenteam zijn eigen manier van voorbereiden, veelal in het buitenland in plaats van Heerenveen.
Om een objectieve selectie te kunnen maken, is een bondscoach wel degelijk nodig - daar zijn de meningen bij rondvragen niet over verdeeld. Maar welke eigenschappen moet hij of zij bezitten? "Je moet leiderschap tonen. Je werkt met topschaatsers die allemaal hun eigen mening hebben. Ik denk dat het belangrijk is dat je als bondscoach zijnde daar boven kan staan. Daar zijn niet veel mensen geschikt voor", meent Christijn Groeneveld, oud-schaatser en voormalig assistent van Kuiper.
"Daarnaast is communicatie heel belangrijk. Je moet een goede band hebben met de schaatsers en coaches om tot een goed team te kunnen komen. Als je betere resultaten wilt halen, is het belangrijk dat je als team bij elkaar komt. Af en toe een keer niet jouw eigen training voorop stellen maar in het landsbelang denken. Als je dat niet wilt, denk ik dat je ook gewoon niet geselecteerd moet worden."
Treintje
Bij de selectie voor de ploegenachtervolging wordt vooral gekeken naar de tijden die gereden zijn op de 1500 meter en de drie of vijf kilometer. Maar ook andere factoren zijn belangrijk, vindt Irene Schouten. Ze noemt Melissa Wijfje als voorbeeld: "Zij kan heel goed in een treintje rijden, maar omdat ze geen heel snelle drie kilometers rijdt, komt Melissa minder in aanmerking. Ik vind het een taak van de bondscoach om te kijken hoe iedereen rijdt en zulke dingen op te merken. Natuurlijk vind ik Jillert (Anema) heel goed, maar dat kan niet want hij heeft zelf een team."
Zou een buitenstaander geschikt zijn voor deze baan? "Ik denk niet dat de bondscoach per se uit het schaatsen hoeft te komen", aldus Arjan Stroetinga. "Als hij maar objectief is, dat is het belangrijkste. Er is wel behoefte aan goede leiding op de teamonderdelen."
Technisch directeur De Wit heeft een grote voorkeur voor een Nederlander: "Iemand die genoeg kwaliteiten heeft op het gebied van coachen en management. Iemand die bruggen kan slaan tussen de verschillende partijen en die sterk genoeg is om keuzes te maken voor het beste resultaat."
Bij de junioren zwaait Jetske Wiersma nu drie jaar de scepter, en met succes. Afgelopen seizoen behaalde onder andere Joy Beune vijf gouden medailles op het WK voor junioren. Voelt Wiersma niets voor een overstap als bondscoach naar de senioren? "Nee, op dit moment niet", zegt ze lachend. "Ik vind het heel gaaf om juist met de junioren te werken. Zij zijn niet alleen bezig om op het ijs beter te worden, maar ook met hun ontwikkeling daaromheen."
"Daar komen allerlei andere factoren bij zoals de levensstijl en prestatiegedrag", vervolgt Wiersma. "Dat is natuurlijk ook het verschil tussen bondscoach senioren, die alleen maar op de teamonderdelen traint en coacht, en de junioren waar je betrokken bent bij het totaalpakket. Ik vind het leuk om daarmee bezig te zijn, ze op te leiden en uiteindelijk af te leveren aan de volgende fase. We laten de junioren nu al kennismaken met de teamonderdelen, belangrijk om ze daar op jonge leeftijd al in te ontwikkelen, want bij de senioren ligt denk ik nog wel een klusje."
