Op de Olympische Spelen van 2022 in Peking zullen de eerste olympisch kampioenen mixed relay gehuldigd worden. Het organiserende land heeft sinds een verandering in het reglement meer invloed gekregen op het programma. "Er was nog een avond vrij in het stadion en shorttrack trekt altijd volle zalen. De Chinezen dachten nu hebben we een zesde dag erbij die ook veel publiek trekt", vertelt bondscoach Jeroen Otter. "Shorttrack zien ze als medaillefabriek. Ze zullen geen downhill ski-evenement toevoegen. Of ijshockey. China zoekt het in de sport waar ze goed in is."
Bovendien wil het Internationaal Olympisch Comité (IOC) graag meer vrouwelijke atleten op de Spelen. Een van de manieren om dat te verwezenlijken is door meer gemengde onderdelen toevoegen. Het nieuwe onderdeel geeft ook landen met maar één goede dame en één goede heer kans om deel te nemen aan de olympische relay. Vanaf dit seizoen staat de gemixte aflossing bij shorttrack al op het programma van alle wereldbekerwedstrijden.
In Heerenveen werden zondag drie races gereden: één voor junioren en twee bij de senioren. In een van de ritten nam Nederland 1 bestaande uit Suzanne Schulting, Lara van Ruijven, Daan Breeuwsma en Sjinkie Knegt het op tegen Nederland 2 (Yara van Kerkhof, Rianne de Vries, Itzhak de Laat en Dennis Visser) en twee Hongaarse ploegen.
Vaste volgorde
In tegenstelling tot de 'gewone' relay liggen de regels op de gemengde variant veel meer vast. De volgorde van aflossing is vrouw-vrouw-man-man en iedere rijder moet eerst tweeënhalve ronde rijden en daarna nog eens twee rondjes. Bij een valpartij mag alleen een shorttracker van hetzelfde geslacht de andere aftikken om verder te kunnen met de race. En daar ging het op de Invitation Cup al meteen mis voor team Nederland 1.
Vlak na de eerste wissel van Van Ruijven op Schulting dook de olympisch kampioene de kussens in. "Dan zie je iedereen elkaar aankijken: wat nu?", zegt Van Ruijven. "Suzanne lag daar en ik moest haar aftikken en toen kwam Daan weer van moet ik dan bij jou inkomen? Wel goed om hier nu alvast tegen dit soort dingen aan te lopen in plaats van op de World Cups. Door die valpartij lag het veld ook uit elkaar en dan rijd je eigenlijk in je eentje de relay uit."
Vanwege de relatief korte lengte van deze aflossing in vergelijking met de normale relay (2000 meter in plaats van drie of vijf kilometer) ligt het tempo vanaf de start enorm hoog. De tactiek zal daarop moeten worden aangepast. "Hoe hoger de snelheid, hoe moeilijker het is om in te halen en dan zijn wissels de makkelijkste manier om iemand te passeren", legt De Laat uit. "Wie de minste foute wissels maakt, gaat winnen."
Beheerste aflossing
Het feit dat iedereen twee keer rijdt, lijkt op papier wellicht minder inspannend maar dat betekent ook dat er minder tijd is om te rusten. Otter: "In de reguliere aflossing is het hooguit anderhalve ronde dat je rijdt. Kan je denken wat is die ene extra ronde maar dat is tien seconden extra inspanning en dan beginnen je benen al aardig vol te lopen met zuur. Met pijn in de benen moet je de volgende wissel weer starten."
De moeilijkste aflossing is die van de man op een vrouw vanwege het verschil in snelheid en kracht. "In trainingen rijden wij altijd al gemengd, ook relays, dus de dames zijn best gewend om op snelheid in te komen bij de mannen", vertelt De Laat. De krachtige duw is voor de Nederlandse dames dus geen nieuwigheid. "Aan de ene kant is het wel fijn want je kunt meteen gaan glijden maar daar zit ook een puntje van aandacht want de man moet ook beheerst kunnen duwen. Het moet wel nut hebben", aldus Van Ruijven.
Is zo'n beheerste aflossing te oefenen? "Dat is waar we het komende jaar aan gaan werken", zegt Otter. "Hoe hard kan je duwen om nog steeds een voordeel te hebben en waar zit het kantelpunt dat een dame er nadeel van ondervind? Dat moeten die atleten aanvoelen en elkaar onderling vertrouwen maar als dat jouw enige kans is om een gat van twee meter dicht te rijden, wil je wellicht de grens opzoeken of eroverheen gaan."
Saaie chaos
Voor de dames- en herenrelays weet Otter inmiddels blindelings welke compositie werkt, maar op de gemengde aflossing begint die zoektocht weer op nul. "Dat valt allemaal niet mee. Het lijkt heel eenvoudig en zelfs als jij het wel op een rijtje hebt maar andere teams niet, kan er alsnog heel veel chaos ontstaan. Je moet wel overzicht kunnen houden."
"Het onderdeel is net olympisch dus je hebt nog vier jaar om te schuiven met de samenstelling", vult De Laat aan. "Stiekem hoop ik als blijkt dat het niet werkt dat ze nog wel wat aanpassingen gaan maken. Stel het wordt elke keer een saaie chaos waarbij iedereen overal en nergens rijdt, dan weet ik niet of je dat wel op de Spelen wilt hebben. Misschien moeten ze de afstand langer maken of iets toevoegen waardoor het dan toch spannender is."
Of de gemengde relay van toegevoegde waarde is, durft ook Van Ruijven nog niet te zeggen. "We gaan zien hoe het zich op de World Cups ontwikkelt. Het klinkt wel heel leuk en ik denk dat het echt iets gaafs kan zijn. Ik vind het wel een tof onderdeel, lekker kort", besluit de sprintster lachend.
