Aan de rand van de ijsbaan drukten twee grootheden uit de schaatsgeschiedenis elkaar de hand: Kornel Pajor, de enige Hongaar die ooit wereldkampioen werd, was weer even terug in zijn voormalige vaderland en had van de gelegenheid gebruik gemaakt om de schaatsen onder te binden; Sven Kramer, de heerser van het moderne schaatsen, had zojuist in de laatste training voor het Essent EK Allround de welbekende puntjes op de i gezet.
Opwinding
Een halfuur eerder ontstond er onder de Hongaarse journalisten en officials langs de baan enige opwinding toen een man in het zwart zijn schaatsen onderbond. Was dat niet Korner Pajor? De oude leren schaatsbeschermers verrieden het antwoord. 'Pajor' stond er in grote letters op.
Hij lachte vriendelijk naar de camera’s die vervolgens klikten om even later het ijs te betreden. Nee, het ging niet meer zo snel als in 1949, toen hij in Oslo wereldkampioen werd, maar Pajor reed voor een 88-jarige nog vrij gemakkelijk een paar rondjes. Op de binnenbaan, dat wel, want hij wilde de EK-deelnemers niet hinderen.
Politiek asiel
Pajor was weer even terug in zijn voormalige vaderland, als eregast, net als in 2001 tijdens het WK allround. Toen was de komst van Korner Pajor naar Boedapest heel bijzonder. 52 Jaar na het behalen van zijn wereldtitel in Oslo werd hij namelijk voor het eerst voor eigen publiek gehuldigd.
Dat had er alles mee te maken dat Pajor in 1949 na het veroveren van zijn WK-titel besloot om niet naar Hongarije terug te keren. Hij verkoos de vrijheid boven het communistische regime van zijn vaderland. Door een gelukstelegram van de Hongaarse sportminister te manipuleren en een stewardess van de SAS in het complot te betrekken, kreeg Pajor zijn paspoort te pakken, dat door de communistische teamleider van de schaatsploeg werd bewaard. Vervolgens vroeg hij politiek asiel aan in Zweden.
Architect
Na het toegekende asiel begon Pajor een tweede (schaats)leven. Hij voltooide in Zweden zijn studie bouwkunde, werd een gevierde architect, maar bleef tussen de bedrijven door ook nog een aantal jaar schaatsen. Eerst als statenloze ISU-deelnemer (een unicum in de schaatsgeschiedenis) en na zijn naturalisatie als Zweed. Met een derde plaats op het WK in 1954 nam hij afscheid van de internationale schaatsarena.
Landverrader
Pas in 1963 kreeg Korner Pajor een visum om Hongarije weer te bezoeken. Maar zijn oude schaatsvrienden wilden hem niet meer terugzien. Pajor stond na zijn vlucht namelijk te boek als landverrader. De enige Hongaarse wereldkampioen was in zijn land dan ook een grote onbekende. Er was geen krant of boek waarin zijn naam voorkwam.
Tot 2001. Want pas tijdens het WK allround in Boedapest werd Kornel Pajor door de Hongaren weer in de armen gesloten. Logisch dat hij er afgelopen weekeinde bij het Essent EK Allround opnieuw bij was. Pajor vond het prachtig, genoot met volle teugen. Ook van de ontmoeting met Sven Kramer.
Huub Snoep is hoofdredacteur van schaatsen.nl
