Naam: Hilbert van der Duim
Geboorteplaats: Beetsterzwaag
Geboortedatum: 04-08-1957
Hoogtepunten: Twee keer wereldkampioen allround en twee keer Europees kampioen allround
Stopte met schaatsen in: 1986
Burgerlijke staat: Woont samen met zijn vrouw in Ravenswoud. Heeft vier kinderen en twee kleinkinderen
Het is inmiddels al 33 jaar geleden dat u bent gestopt als schaatser. Hoe kijkt u terug op dat leven?
"Ik kijk er met heel veel plezier op terug. Het was een mooi leventje, een soort zeemansleven. Ik kwam uit een arbeidersgezin en als je dan op trainingskamp naar Inzell ging waar alles voor je werd betaald, was je de koning te rijk. Naast hard trainen zag je ook nog eens wat van de wereld. Ja, het was een leefstijl die mij wel beviel."
Kijkt nu nog weleens beelden terug van vroeger?
"Soms hoor ik van mensen dat ik op televisie was of dat er een quizvraag was over 'Hilbert, jongen, je moet doorrijden'. Als ik beelden van mezelf terugkijk, doe ik dat voor een presentatie die ik geef aan groepen om te laten zien wat er in mijn levensloop is gebeurd."
Op welke momenten uit uw carrière bent u het meest trots?
"Dat zijn toch wel de eerste successen waarin je onverwacht doorbreekt. Maar ook ben ik trots op de wereldtitel in Heerenveen, de wereldtitel in Assen en de twee Europese titels die ik gewonnen heb. De derde plek op het WK Sprint was ook een hoogtepunt, net als de Nederlandse marathontitel op natuurijs. Als je het zo bekijkt heb ik alle disciplines wel beheerst en overal successen geboekt. Dat kunnen er niet veel zeggen."
Hoe verklaart u dat u zo geliefd was bij het publiek?
"Ik heb er geen marktonderzoek naar gedaan, maar het zal vast te maken hebben met de lolletjes die ik heb uitgehaald. Daarnaast hadden de mensen elke keer veel spanning of ik zou vallen of niet. Ze wisten dat ik kampioen kon worden, maar het kon ook misgaan."
Kenmerken die lolletjes uw persoonlijkheid van toen?
"Als schaatser was ik een kleurrijk persoon, ik hield er niet zo van om alles binnen de lijntjes te doen. Ik vond het belangrijk om lol te hebben met elkaar. Soms hadden we in de ploeg misschien wel te veel lol. Vanuit de pers werd er ook geregeld kritiek geleverd op ons, terwijl ik me afvroeg of dat wel terecht was. Ik zette me altijd honderd procent in voor de sport, maar werd er niet voor honderd procent voor betaald. In mijn tijd was het nog niet gewoon dat sponsors veel geld in de sport stopten. Ik vond de kritiek dus niet altijd terecht."
Was dat ook de reden dat u na een valpartij op het EK in Deventer dacht: ik verzin wel een mooi verhaal over vogelpoep?
"Ik was toen nog een jonge jongen en nam niet alle journalisten serieus. Toen ik gevallen was, maakte ik ze wijs dat er poep op het ijs lag. Ik zei: kijk, het zit nog op m'n pak. De journalisten zeiden: 'Is dat echt? We schrijven het op, hoor!' Ik dacht op dat moment: wat maakt mij dat nou uit? Vervolgens is het dus zijn eigen leven gaan leiden."
Naast de vogelpoep herinneren veel mensen zich ook het rondje te weinig met het legendarische commentaar: 'Hilbert jongen, je moet doorrijden!' Vindt u het niet vervelend dat mensen daar altijd over beginnen?
"Nee hoor, ik heb dat nooit als vervelend ervaren. Als ik in de kroeg kwam en mensen zeiden: 'Hilbert jongen, nog een rondje?' kon ik daar wel om lachen! Ja, zulke dingen blijven altijd aan je hangen, maar ik merk nog steeds dat de generatie die ernaar gekeken heeft het een mooie periode vond."
U stond ook bekend als iemand die de schaatssport nieuwe impulsen wilde geven. Hoe kwam u op het idee om in een regenboogpak te gaan schaatsen?
"Ik heb altijd opengestaan voor innovaties in de sport. Als je overal je ogen voor sluit, gebeurt er ook niks. Ik werkte destijds bij Nijdam Sports en daar raakte ik in gesprek met Gerben Karstens. We vroegen ons af waarom er bij het wielrennen wél een regenboogtrui was voor de wereldkampioen en bij het schaatsen niet. Ik zei toen tegen hem: maak maar zo'n pak, dan doe ik hem wel aan tijdens het WK. De Nederlanders hadden een oranje pak en het leek mij niet verstandig om te zeggen dat ik in een ander pak zou gaan rijden, want dan had het vast niet gemogen. Ik ben naar de wc gegaan en heb toen het regenboogpak onder m'n trainingspak aangedaan. Bij de start deed ik m'n trainingskleren uit en zag ik alle trainers kijken: wat gebeurt daar?"
Helaas bracht het pak geen geluk, hè?
"Als je kampioen wordt, is er niks aan de hand, maar als je geen kampioen wordt, komt het toch een beetje knullig over."
U bent ook een keer geschorst naar aanleiding van een reportage op de NOS. Hoe zat dat precies?
"Vlak voor de jaarwisseling werd ik in Inzell geïnterviewd door Mart Smeets. Ik had in Labello een privésponsor en Uniekaas was de hoofdsponsor van de KNSB. Ik wilde beide sponsors tevreden stellen, dus had ik beide sponsors op m'n tenue staan. Vervolgens bleek in de uitzending dat Labello volop in beeld was en Uniekaas nauwelijks. Daar waren de KNSB en Uniekaas niet zo blij mee, waarna de voorzitter en penningmeester van de KNSB met het vliegtuig naar Inzell kwamen om mij te vertellen dat ik geschorst was. Ik mocht geen wedstrijd meer in KNSB-verband rijden en op dat moment vroeg ik me af wat ik nog in Inzell deed. Toen ben ik in de auto gestapt en naar huis gereden."
De schorsing werd even later weer opgeheven?
"Ik moest bij de Jaap Edenbaan in Amsterdam voor de tuchtcommissie komen en alles uitleggen. Toen werd de schorsing omgezet in een berisping en mocht ik het weekend daarna alweer meedoen aan de kampioenschappen in Deventer. Het grappige was dat er het hele weekend een vliegtuigje in de lucht vloog met de tekst: Labello wenst Hilbert succes. Ja, die hebben veel reclame gehad van dat akkefietje."
In 1985 besloot u op uw 28e te stoppen met langebaanschaatsen. Vanwaar dat besluit destijds?
"Toen ik aan mijn top zat, kwam Hein Vergeer opzetten. Je verdiende geen grote bedragen om er jaren van te leven, het was een jaarinkomen wat net boven het minimale loon lag. Ik had mijn vizier gericht op een maatschappelijke carrière. Ik had pedagogische academie gestudeerd, dus ik zocht wat in het onderwijs. Daarnaast kreeg ik een mooi contract aangeboden in de marathonsport bij Team VGZ. Die sponsorde mij voor 30.000 gulden per jaar, drie jaar lang. Dat was voor die tijd een mega contract. Het ging hartstikke goed, totdat ik een auto-ongeluk kreeg."
Dat was een vreselijk ongeluk...
"Ik had een frontale botsing gehad, werd in spagaat onder het dashboard geschoven. Ik had m'n hele bekken uit mekaar liggen, de rug was ontwricht, m'n been was verbrijzeld en de knieschijven waren kapot. Verder had ik geperforeerde longen en darmen. Ik lag een paar dagen in coma en ben een goed jaar bezig geweest om weer op de been te komen. Het duurde zelfs vijf jaar voordat ik alles weer kon. Op dat moment dacht ik niet meer aan schaatsen en was ik alleen maar bezig om te kijken hoe ik hier zo goed mogelijk uit zou komen."
Heeft u nooit overwogen om als coach op het ijs te staan?
"Ik kreeg wel aanbiedingen om bij een club of gewestelijke selectie trainer te worden, maar ik had geen zin om de hele week weer geleefd te worden. Ik had het nog wel leuk gevonden om bij een professionele ploeg een poosje mee te draaien in de begeleiding, maar dat is er niet van gekomen."
U bent dus naar het onderwijs gegaan. Welke functies heeft u allemaal gedaan?
"Ik ben in 1985 begonnen als docent economie. Naar verloop van tijd ben ik opleidingsmanager geworden van Zakelijke Dienstverlening totdat er een fusie plaatsvond en ik ervoor koos om opleidingsmanager te worden van de opleiding Handel en Commercie. Op een gegeven moment hoorde ik dat dat ze een opleidingsmanager zochten voor de opleiding Sport en Bewegen. Het leek me leuk om terug te gaan naar m'n roots, dus toen heb ik dat een aantal jaar gedaan. Vlak voordat ik in een burn-out-situatie terechtkwam heb ik een paar jaar de opleiding Handhaver Toezicht en Veiligheid geleid."
U wilde de school na uw burn-out nog niet verlaten?
"Nee, ik ben teruggekomen als kwartiermaker informatiebeveiliging persoonsgegevens. In die tijd zat er een nieuwe wet aan te komen, de Algemene verordering gegevensbescherming. Toen de wet inging, had de organisatie een functie vrij voor iemand die over de gegevensbescherming ging. Ze hebben mij gevraagd of ik dat wilde doen en dat werk doe ik nu inmiddels twee jaar. Ik ga nu richting m'n pensioen en kan op deze manier een beetje afbouwen."
Heeft u de laatste jaren nog weleens op het ijs gestaan?
"Afgelopen winter niet heel vaak, maar de jaren daarvoor ging ik altijd twee of drie keer per week rondjes schaatsen in Thialf. Als ik me goed voel, ga ik het komende winter weer proberen, al merk ik wel dat ik de laatste tijd steeds meer mankementen krijg, mede vanwege het ongeluk nog. Naast schaatsen mag ik ook graag fietsen. Tegenwoordig praat men over 'gezond oud worden'. Die leefstijl probeer ik maar te hanteren."
Volgt u het schaatsen op de voet?
"De schaatssport zit in mijn hart, dus ik volg de ontwikkelingen zeker. Ik ben tevens jurylid van de 'Schaatser van het Jaar' van de Telegraaf en daarvoor moet ik wel weten wat er speelt. Behalve naar de uitslagen kijk ik naar jong talent dat doorbreekt of een bijzondere prestatie van iemand. Als je die punten moet geven, merk je wel: wij reden een paar keer per jaar een allroundkampioenschap, maar tegenwoordig is het elk weekend raak. Wij moesten presteren over vier afstanden en nu kun je jaren mee als je alleen de 500 meter of de tien kilometer rijdt. Ik had vroeger ook wel een favoriete afstand, maar daar kwam je er niet mee. Je moest over de hele linie presteren. Dat is wel anders geworden."
1. Hoe is het met Beorn Nijenhuis? 'Onderzoek naar de zwabbervoet intrigeert me'
2. Hoe is het met Gretha Smit? 'Heb het prachtig gehad als topsporter'
3. Hoe is het met Jochem Uytdehaage? 'Het is een voorrecht om te mogen sporten'
4. Hoe is het met Annamarie Thomas? 'De sportdiscipline van toen is helemaal weg'
5. Hoe is het met Simon Kuipers? 'Het waakvlammetje is een grote vlam geworden'
6. Hoe is het met Natasja Bruintjes? 'Ik had tijd nodig om tot mezelf te komen'
