Werkweekwintertje
Toen ja had je naast het gezaghebbende KNMI te de Bilt (dat ons land primair voorzag van weerinformatie) eigenlijk nog maar één bekende zelfstandig opererende weerman genaamd Jan Hendrik Pelleboer uit Paterswolde.
Met z’n karakteristieke hoge stemgeluid en zwaar noordelijk accent, was dit een zeer opvallende en eigenwijze weerzegger en nagenoeg iedereen kende Jan. Misschien wel de beroemdste uitspraak van de in 1992 overleden weerman was deze:
‘De verwachting was helemaal goed, alleen hield het weer zich niet aan de verwachting’.
Deze uitspraak kan met wat ironie zonder meer in verband gebracht worden met de bijna hachelijke situatie van eind vorige week en het afgelopen weekend. Wat gebeurde er nou exact en hebben de weertoko’s in dit land nou en masse een scheve schaats gereden?
Weerinstanties te voorbarig omtrent uitgebreide schaatsmogelijkheden
Als we de diverse media moeten geloven, zouden we morgen (dinsdag) of woensdag al uitgebreid op de schaats moeten staan. Helga van Leur (RTL 4) wist tot zaterdag zelfs te melden dat de ijsdikte wel tien centimeter zou kunnen bedragen het tweede deel van deze week. Weerplaza, een relatieve nieuwkomer aan het meteofirmament wist het zelfs te presteren om het over toertochten te hebben eind deze week.
Ook ondergetekende ventileerde hier in z’n vorige bijdrage dat er rond (deze) vrijdag wel eens op natuurijs zou kunnen worden geschaatst. Echt heel overtuigd was ik evenwel niet en overwoog zelfs met een soort disclaimer te komen, maar zulks suggereert dan weer wat onzekerheid enfin.
Wat ging er nu min of meer ‘mis’ en waarom krabbelt bijna iedereen nu terug?
Evident blijven de aangeboden weermodellen annex weerkaarten voor de meteorologen. Ervaring en kennis bij de weerman/vrouw vervullen daarbij een rol van importantie, maar als de handvatten ontbreken in de vorm van de weermodellerie is er bijna niets te beginnen verwachtingstechnisch.
Is het rijden van de scheve schaats de weerinstanties nu aan te rekenen? Dit blijft lastig. Wellicht waren sommigen wat te enthousiast en bij voorbaat dacht men al dat alles in kannen en kruiken was. Aan de andere kant is het vandaag de dag niet ‘sexy’ voor het weerjournaille om steeds maar weer met het parool ‘het is nog erg onzeker’ naar buiten te treden. Hier ontpopt zich dus een delicaat spanningsveld. En tenslotte speelt scoringsdrift waarschijnlijk ook nog een rol bij de diverse, met elkaar concurrerende weerbedrijven in dit land.
Solide hogedrukgebied bij Scandinavië schittert al jaren door absentie
Aanvankelijk (begin vorige week) werd een hoopvol en deftig hogedrukgebied ingetekend boven Scandinavië. In samenwerking met lagere barometerstanden boven Zuid-Europa zou die setting garant moeten staan voor een koude oostelijke luchtaanvoer deze week inclusief schaatsopties. De euforie was er terecht bij de weerinstanties: eindelijk was er weer eens zicht op een klassieke winterse episode.
Maar alsof de duvel ermee speelt lukt het al sinds een jaar of twintig niet meer om zo’n ‘Scandihoog’ daar vast te houden. In 1997 (prompt elfstedentocht) lukte het allemaal nog wel, die soliditeit. Hoe dat exact komt, dus de onmogelijkheid om zo’n klassiek winters hoog sedentair te houden boven Noorwegen of Zweden is een raadsel. Niemand weet het thans. Toch was het steevast de trend de voorbije twee decennia.
Eigenlijk was medio vorige week al voorzichtig te zien op de kaarten dat de as van dat in aanleg Scandinavische hogedrukgebied alweer zuidelijker uitkwam en de koudste lucht ons waarschijnlijk niet zou kunnen gaan bereiken deze week. Het niet al te veel geraadpleegde Engelse weermodel nota bene kwam het eerst met deze barometrische verschuiving ten nadele van Koning Winter, terwijl de overige weermodellen volgden. Overigens is de Amerikaanse variant (GFS) nog steeds geneigd om de kou langer vast te houden tot na het aanstaande weekend.
Komen we nog op de schaats deze week ?
Wat krijgen we deze week voor onze kiezen? Gaan we nog schaatsen of zit dat er helemaal niet meer in?
We zouden bijna van een ‘werkweekwintertje’ kunnen spreken gezien de duur van het relatief koude weer.
Het hogedrukgebied (zie ook de afbeelding) bivakkeert dus helaas min of meer boven onze omgeving deze dagen. Er is zelfs wat uitstraling richting Oost-Engeland en daardoor zijn de verschillen tussen het noordwesten en zuidoosten van Nederland ronduit groot te noemen. De vraag is waar de spil van het hoog uiteindelijk komt te liggen. Wordt dat de omgeving Londen of kan dat net noord van Vlieland worden? Zo’n verschil van positionering kan een verschil van wel 5 graden geven in de temperatuuruitkomst.
Evident is in hoeverre de wind aanlandig wordt met name het tweede gedeelte van deze week.
De kans op een aanlandige stroming neemt toe vanaf woensdag als het accent van het hogedrukgebied dus iets west van Nederland lijkt uit te gaan komen. In concreto betekent dat vooral in het westen van het land temperaturen die royaal boven nul gaan komen, wellicht tot wel 5-6 graden in de regio Alkmaar/Den Helder.
Grote thermische verschillen tussen noordwest en zuidoost
Het oosten en zuidoosten van Nederland blijven vooralsnog bivakkeren in de periferie van het ijskoude, sterk afgekoelde Europese continent. Daar komt het nauwelijks boven nul overdag en vriest het gewoon in de nachten. In het weekend zien we de stroming iets ruimen naar het zuiden en gek genoeg kan het dan weer kouder worden. Dan wordt immers koude vrieslucht uit Frankrijk aangevoerd die zelfs overdag geen hogere maxima dan -1 graad toelaat in vooral de oostkwadrant van het land.
Schaatsen op natuurijs lijkt me nog steeds mogelijk in het tweede deel van de week op plassen en vennen.
Het grote werk evenwel lijkt er spijtig genoeg niet in te zitten gezien de afnemende felheid van de ‘duurvorst’ en op termijn de ontegenzeggelijke stijging van de temperatuur wanneer de wind gedecideerd uit de bekende zachte zuidwesthoek gaat waaien.
Vooruitzichten middellange termijn
Het hogedrukgebied positioneert zich richting het weekend weer wat nadrukkelijker boven Oost-Europa terwijl we de luchtdruk zien dalen ten westen van Frankrijk en Engeland. Deze wisselwerking zorgt ervoor dat de wind met een duidelijke zuidcomponent wat toeneemt en koude vastelandslucht uit Frankrijk meeneemt. Frankrijk is immers deels nog met sneeuw bedekt en zelfs een zuidenwind levert dan kou op.
Zowel de dag - als nachttemperaturen zullen tijdelijk weer wat lager gaan uitkomen en regionaal is matige vorst wederom haalbaar terwijl het overdag nauwelijks boven nul komt in de regio’s oost en zuidoost. Pas vanaf dinsdag 24 januari lijkt de zachte oceanische luchtinstroom meer gestalte te gaan krijgen hetgeen beduidend milder en ook toenemend wisselvallig weer impliceert. Een volgende koude(re) fase lijkt vervolgens ver weg en ook de kostbare wintertijd tikt verder weg.
Op 19 januari zien we het accent van het omvangrijke hogedrukgebied boven Oost-Engeland liggen. Geen goede uitgangspositie voor overtuigende vrieskoude in Nederland. Met een zwakke aanlandige wind wordt juist wat zachtere lucht vanaf de Noordzee aangevoerd, vooral in de kustgebieden.
Meer weerinfo is er eventueel via www.weerprimeur.nlen op de weerprimeurlijn 0900-1234554.
